Roknskapur - Jarðargrunnur

A. Upprunauppskot
B. 1. viðgerð
C. 2. viðgerð

Ár 1999, 2. mars, legði Hergeir Nielsen, løgtingsmaður vegna løgtingsgrannskoðararnar fram soljóðandi 

Vísandi til niðanfyristandandi frágreiðing samtykkir løgtingið at góðkenna roknskapirnar hjá Føroya Jarðargrunni fyri fíggjarárini 1996-97.

1. Lógargrundarlag:

Lógargrundarlagið fyri virki grunsins er:

• Løgtingslóg nr. 59 frá 9. mei 1988 um landsjørð (sett í gildi við kunngerð nr. 43 frá 11.5.1989) við broytingum í Ll. nr. 65 frá 12.6.1990, Ll. nr. 49 frá 8.5.1991 og Ll. nr. 58 frá 26.3.1993
• Kunngerð nr. 122 frá 21. juli 1992 um festi og ásetan av festileigu og kunngerð nr. 164 frá 26. august 1993 um reglur fyri Jarðarráðið.
• Ríkislóg nr. 174 frá 25. mei 1937 "om jordbrugets fremme", við tilhoyrandi "reglement nr. 120 for landbrugsrådet nedsat i henhold til lov nr. 174 af 24. mai 1937 om jordbrugets fremme."

Løgtingslógin ásetur ein karm um fyrisitingina av landsjørðini og var ætlað sum 1. partur av tillagingini av tí gomlu lógini frá 1937. Løgtingslógin umfatar ein part av ríkislógini, nevniliga §§ 1-7 og §§ 10-27. Sostatt eru §§ 8-9 og §§ 28-61 í ríkislógini framvegis í gildi.

Sambært løgtingslógini er álagt landsstýrinum við kunngerð at áseta nærri reglur fyri m.a.:

• Jarðarráðið sjálvt
• Ásetan av leigu
• Framleiðsluskyldu
• Endurgjald til fráfarandi festara fyri egnar íløgur.

Í tí partinum av donsku lógini, sum framvegis er í gildi, eru ásettar reglur um umsiting av Jarðargrunninum, harundir keyp av jørð og lánsveiting úr grunninum og um studningsskipanir.

2. Endamál:

Føroya Jarðarráð hevur tríggjar høvuðsuppgávur:

• fyrisiting av landsjørðini
• umsiting av Jarðargrunninum
• umsiting av studningsskipanum

3. Fíggjarviðurskifti:

Fíggjarliga grundarlagið undir virki ráðsins eru:

• ymsir studningar, ið ráðið umsitur
• søla av festijørð v.m.
• rentu- og leiguinntøkur

- - - -

Til tess at kunna løgtingið um ta fíggjarligu gongdina í Jarðargrunninum, er gjørdur ein samandráttur av ársroknskapunum fyri 1996 og 1997, og til samanberingar eru roknskapartølini fyri 1993-95 tikin við.

4. Yvirlit yvir rakstur 1993-1997:

Viðmerkingar til rakstrarroknskapin

Søla av jørð og aðrar inntøkur og stuðul úr Jarðargrunninum til festarar verður ikki tikin við í rakstrarroknskapinum, men víst í notu til eina samlaða »festikonto« undir eginognini.

1. Í 1997 eru avsettar 7 mió.kr. aftrat til tap uppá skuldarar. Í ársfrágreiðingini verður m.a. víst á, at tá garðar við ov stórari skuldarbyrðu skifta festara, verður mett, at tað ikki er rætt hjá komandi festara, at átaka sær skuld, sum raksturin av garðinum ómøguligt kann svara. Men tá grunnurin ikki hevur heimild at avskriva skuld/staðfesta eitt tap, hevur ráðið gjørt vart við tapsveruleikan við at avseta móti tapi.
2. Sambært ársfrágreiðingini er talan um serligar útreiðslur í sambandi við festaraskifti á gørðum, sum eru so vánaliga røktir, at tað ikki verður mett rætt at komandi festari skal hefta fyri hesum

5. Yvirlit yvir gongd í fíggjarstøðuni 1993-1997:

Nota 1. Útlán og eftirstøður

Útlánini kunnu útgreinast til hesi endamál:

Avseting móti tapi er ikki greinað út á ávísar skuldarar. Síðani 1993 er á hvørjum ári upplýst, at leiðslan er farin undir eina engagementsgjøgnumgongd, soleiðis at metast og avsetast kann uppá tey einstøku útlánini.

Í grannskoðanarprotokollini fyri 1996 verður upplýst, at hetta umfatandi arbeiði, væntandi verður liðugt á heysti 1997. Í grannskoðanarprotokollini fyri 1997 verður upplýst, at arbeiðið ikki er liðugt. Grannskoðanin vísir aftur á, at tað er av stórum týdningi, at áhaldandi verður arbeitt við at fáa nevndu engagementsgjøgnumgongd lidna, soleiðis at eitt neyvari grundarlag fyri uppgerð av avsetingartørvinum verður tøkt.

Jarðarráðið hevur í hesum sambandi áður upplýst, at tey serstøku ognarvirðurskiftini á festijørðini, sum nógv tann størsti parturin av fígging er latin til, gera, at grunnurin í veruleikanum "lænir" til sín sjálvs. Tað er tí ongin veðrættur at gera galdandi. Útlegg kann ikki gerast, og innheintingarmál kunnu ikki førast so langt, at ein møgulig tvingsilssøla kann koma uppá á tal. Jarðargrunnurin hevur ikki heimild at avskriva skuld, og samanumtikið kann grunnurin tí ógvuliga sjáldan veruliga staðfesta tap.

Nota 2. Festikonto

Niðanfyristandandi er gjørdur ein samandráttur av inntøkum og útgjaldingum á festikonto árini 1993-1997. Í serligari notu í roknskapinum eru inntøkurnar sundurgreinaðar.

Viðmerkingar til festikonto

Sambært § 5 í kunngerð nr. 164 frá 26. august 1993 um reglur fyri Jarðarráðið verður peningurin fyri sølu av jørð v.m. goldin í Jarðargrunnin og har bókaður á konto fyri hvørt festi sær. Jarðarráðið kann veita fíggjarligan stuðul til íløgur á festinum við peningi av festikonto, og umsóknir um fíggjarligan stuðul av festikonto verða viðgjørdar av ráðnum eftir somu reglum sum umsóknir um lán.

Sostatt hevur hvørt festi sína festikonto, og Jarðarráðið upplýsir, at hetta er orsøkin til, at inntøkur og útreiðslur viðvíkjandi hesum konti ikki eru tiknar við í rakstrarroknskapi Jarðargrunsins.

Nota 3. Studningskonti

1996:

Ultimo 1995 var samlaða saldoin á studningskonti í roknskapinum hjá Føroya Jarðargrunni kr. 3.493.105, svarandi til uppsamlað avlop av studningsjáttanum frá undanfarnum árum. Á fíggjarlógini fyri 1996 vórðu játtaðar 15 mió.kr. til landbúnaðarstudningar. 

Við eykajáttanarlóg oktober 1996, sum varð samtykt av løgtinginum í desember 1996, varð staðfest, at umrødda saldo á studningskonti ultimo 1996 uppá t.kr. 3.493 skuldi falla aftur til landskassan í 1996, tó soleiðis, at av hesum skuldi játtast 1,2 mió.kr. til sláturvirkið hjá MBM, og 0,5 mió.kr. til serkøna hjálp.

Restupphæddin t.kr. 1.793, sum grunnurin skyldaði, skuldi mótroknast í játtaðu studningsupphæddina uppá 15 mió.kr., og upphæddin, sum Gjaldstovan skuldi flyta grunninum, varð tí minkað tilsvarandi til t.kr. 13.207.

Samanumtikið var játtanin á fíggjarlógini fyri 1996 henda:

Sambært roknskapinum hjá Jarðargrunninum fyri 1996 hevur grunnurin havt hesar studningsútreiðslur vegna landskassan: