S-76 Fyrispurningur til Karsten Hansen, landsstýrismann, viðvíkjandi vantandi hagtølum um samfelagsviðurskifti
Orðaskifti
Ár 2007, týsdagin 15. apríl, boðaði formaðurin frá omanfyri nevnda fyrispurningi frá Magna Laksáfoss, løgtingsmanni, sum var soljóðandi:
Fyrispurningur
Viðmerkingar
Eins og eitt virki má hava ein roknskap fyri at hava eina ábending um, tað er á rættari kós, má eitt samfelag eisini hava uppgerðir yvir tjóðarroknskap, uttanlandsskuld og gjaldsjavna.
Hesi týdningarmiklu hagtøl fyriliggja tó ikki fyri tey seinastu mongu árini. Hetta er ikki ein nøktandi støða fyri eitt framkomið samfelag.
Í lógini um Hagstovu Føroya stendur einki beinleiðis um, hvørji hagtøl stovnurin skal savna, viðgera og almannakunngera, men einans at talan er um hagtøl um samfelagsviðurskifti. Tjóðarroknskapur, uttanlandaskuld og gjaldsjavni eru tó so týðandi hagtøl um samfelagsviðurskiftini, at roknast má við, at hesi áttu at verið almannakunngjørd.
Fyrispurningurin er tí settur fyri at fáa staðfest støðuna viðvíkjandi hagtølum og fyri at finna út av, hvørjar møguligar orsøkir kunnu vera til støðuna – t.d. vantandi starvsfólkatal e.l. Harnæst er ætlanin at fáa at vita, um landsstýrismaðurin ætlar at taka nøkur stig fyri at betra um støðuna og greiða frá, nær roknast kann við at nøktandi hagtøl fyriliggja.
Á tingfundi 16. apríl 2008 varð samtykt, at fyrispurningurin skal svarast
Á tingfundi 6. mai 2008 svaraði Karsten Hansen, landsstýrismaður, fyrispurninginum soleiðis
Svar:
AD 1-3. Eg haldi tað vera sera óheppið, at vit mangla nevndu hagtøl, men ymiskar orsøkir eru til tess, sum greitt verður frá niðanfyri.
Stjórin á Hagstovu Føroya upplýsir, at tjóðarroknskapurin, gjaldsjavnin og uppgerðin av uttanlandsskuld fyri árini 2004, 2005 og 2006 verða útgivin í mai 2008. Út á árið koma so fleiri aðrar útgreinandi uppgerðir av m.a. almennu útreiðslunum og almennu nýtsluni, uppgerð av virðisøkingini eftir vinnugreinum (sum ikki er gjørd áður), roknskaparhagtøl og aðrar útgreiningar av tjóðarroknskapinum.
Eftir at Hagstovan í 2006 misti mestsum alla manningina, sum var til tjóðarroknskap, gjaldsjavna og skuldaruppgerð, kom stígur í uppgerðirnar, sum tá stutt síðan vóru byrjaðar. At fáa nýggj starvsfólk inn í uppgávurnar tekur tíð, men mett verður, at hetta hevur gingið heilt væl.
Samstundis hevur Hagstovan víðkað skránna av hagtølum um hesi evnini og broytt uppgerðarhættirnar.
Fyrsti umgangur av hagtølum er á gáttini til útgávu, og Hagstovan hevur sett sær sum mál at fáa fyrsta partin út 1.juni í ár.
Hagstovan sigur, at hon við verandi manning ætlar at fáa munandi meira burturúr, enn latið er av búskaparhagtølum higartil.
Tað, sum verður útgivið 1.juni, er bruttotjóðarúrtøkan, gjaldsjavni og uppgerð av ogn og skuld landsins fram til 2006. Higartil eru tjóðarroknskapirnir (1998 til 2003) komnir hálvtannað ár eftir uppgerðarárið. Men tjóðarroknskapirnir fyri árini 2004 og 2005 hava vegna starvsfólkatrot ikki verið útgivnir. Uppgerðirnar fyri 2006 koma, sum ætlað, hálvtannað ár eftir árslok.
AD 4-5:
Niðanfyri er talva, sum vísir útreiðslurnar í landskassaroknskapinum, arbeidda tímatalið á stovninum og tal fulltíðarstørvum í árinum (2.000 tímar).
Ár |
Tímar |
Útreiðsla |
Full-tíðarstørv |
1980 |
|
1.083.600 |
7 |
1990 |
|
4.329.472 |
10 |
1993 |
18.020 |
3.465.210 |
9,0 |
1994 |
19.149 |
3.548.448 |
9,6 |
1995 |
19.938 |
3.650.167 |
10,0 |
1996 |
22.142 |
3.951.014 |
11,1 |
1997 |
23.999 |
4.577.000 |
12,0 |
1998 |
23.096 |
4.748.000 |
11,5 |
1999 |
22.746 |
4.862.000 |
11,4 |
2000 |
21.716 |
4.709.000 |
10,9 |
2001 |
22.984 |
4.782.000 |
11,5 |
2002 |
26.747 |
6.002.000 |
13,4 |
2003 |
27.203 |
6.621.000 |
13,6 |
2004 |
24.480 |
6.619.000 |
12,2 |
2005 |
26.285 |
6.686.000 |
13,1 |
2006 |
23.345 |
6.950.000 |
11,7 |
2007 |
30.083 |
8.302.000 |
15,0 |
Fyri at fáa betur yvirlit, eru roknað miðaltøl fyri fimm ára skeið.
Ár |
Tímar |
Útreiðsla |
Fulltíðarstørv |
1993-1997 |
20.650 |
|
10,3 |
1998-2002 |
23.458 |
5.020.600 |
11,7 |
2003-2007 |
26.279 |
7.035.600 |
13,1 |
At talið av fulltíðarstørvum í árinum er so óstøðugt, kemur av barsils- og sjúkrafarloyvum, at størv hava verið ósett eftir uppsagnir í árinum, at verkætlanarsett fólk hava verið í starvi, og at fólk av ymsum øðrum ávum hava arbeitt skerda tíð.
Síðani 1997 hevur skrásetta árliga tímatalið ligið um tey 22-24 túsund, men hevur einstøk ár verið oman fyri 26 túsund. Í 2007 fór játtanin munandi upp, tí at trý fólk vórðu sett aftrat, og tímatalið er eisini samsvarandi vaksið.
Gjaldsjavni og skuldaruppgerð koma 12 mánaðir eftir árslok av uppgerðarári. 22 mánaðir eftir árslok kemur gjaldsjavnin integreraður í endaligu uppgerðina av tjóðarroknskapinum. Enn er ikki avgjørt, nær bráðfeingis útgáva av gjaldsjavna kann gerast.
Tjóðarroknskapirnir 2005 og 2006 verða haraftrat útbygdir nakað, við tað at virðisøkingin verður gjørd upp eftir vinnugreinum.
Eisini verður góðskan betri í fleiri av pørtunum av tjóðarroknskapinum. Eitt, sum ikki sæst, men sum bøtir um álitið á rættleikan í tølunum.
Betri skjalfesting av tilfari og mannagongdum skal gerast, so at skaðin av at skifta manning ikki verður so ógvusligur sum hesa ferð.
Næsta stigið verður at fáa uppgerðirnar í føstum prísum, men enn er ætlanin ov fesk til, at sigast kann, nær úrslitini av tí koma fram.
AD 6: Eg eri ikki greiður yvir, hvat spyrjarin hugsar ella meinar við, tá hann tosar um prísgongdina í samfelagnum annars, men eg kann upplýsa, at játtanin hjá Hagstovuni er vaksin 76 prosent frá 2000 til 2007. Miðal árliga brúkaraprístalið er vaksið 13 prosent sama tíðarskeið.
Málið avgreitt.