S-4 Fyrispurningur til Hans Paula Strųm, landsstżrismann, višvķkjandi  stųšuni hjį teimum viš menningartarni

Oršaskifti

Įr 2007, tżsdagin 14. august, bošaši formašurin frį omanfyri nevnda fyrispurningi frį Annitu į Frķšriksmųrk, lųgtingsmanni, sum var soljóšandi:

Fyrispurningur   

1.      Er nakaš eftirlit viš innihaldinum hjį og tilbošunum til tey viš menningartarni, og hvussu ofta veršur hetta eftirmett?
a) og um so er, hvųr hevur tį hetta eftirlitiš undir hond, og hvussu ofta veršur hetta gjųrt?
b) Um eftirlitiš og eftirmetingingin ikki er nóg góš,  hvat fer landsstżrismašur tį at gera viš hetta?
 

2.      Hvussu nógv almenn arbeišstilboš į verkstųšum til tey viš menningartarni eru ķ Fųroyum?
a) Fer landsstżrismašurin at gera nakaš fyri at ųkja um hetta tališ?
Um ja, so nęr ? um nei, so hvķ?
b) Er eftirspurningur eftir fleiri arbeišstilbošum av slķkum slagi?
 

3.      Hevur landsstżrismašurin ķ sķnum skeiši móttikiš umsóknir um arbeišstilboš til tey viš menningartarni, og um so er so frį hvųrjum?
a)Hvųrja móttųku hava hesar umsóknir fingiš?

 

Višmerkingar:

Vit hoyra javnan um tann stóra bśskaprvųksturin ķ Fųroyum. Virksemi er nógv og arbeišsloysiš metlįgt. Men spurningurin er, um hendan gongdin er rokkin śt til allar fųroyingar. Undirritaša hevur varhugan av, at bśtilbošini, og arbeišstilbošini til tey viš menningartarni ķ Fųroyum standa ikki mįt viš samfelagsstųšuna annars.

 

Sum samfelag eiga vit at arbeiša fyri javnręttindum fyri ųll. Eisini teimum viš menningartarni. Og taš paradoksala ķ lųtuni sigst vera jśst taš ųvugta. Mešan vanligi arbeišsmarknašurin tųrvar arbeišsmegi, eru  tey  viš menningartarni į bķšilista til tess at fįa arbeišstilboš.

 

Tey hava ein serligan tųrv bęši śti į arbeišsmarknašinum og til teirra dagtilhald og bśtilboš. Men vilja vit hava eitt nśtķmans samfelag, mugu vit geva rśm fyri fjųlbroytni.  Tį iš talan er um at geva rśm fyri teimum viš menningartarni, merkir hetta,  at vit frį almennari sķšu gera karmarnar so mikiš góšar, at hesi hava mųguleika at skapa sęr eitt gott lķv śt frį egnum fortreytum og ynskjum.

 

Hin parturin er innihaldiš ķ gerandisdegnum hjį teimum. Hava tey eitt mennandi arbeišstilboš at fara til um dagarnar, so eisini tey fųla seg at hava mųguleika at gera sķna dagligu skyldu ķ samfelagnum. Taš er ręttiliga nógv og gott arbeiši, sum tey viš menningartarni kunnu gera. Ikki bara fyri tey sjįlvi, men eisini fyri samfelagiš. Taš eru fleiri dųmi um arbeišsavrik, sum hesi fólkini varša av, og sum hava veriš til stórt gagn fyri taš umhvųrviš, har teirra arbeiši varš gjųrt. Men treytin fyri, at hesi avrik skulu śtinnast, er, at krųv og mųguleikar verša sett til innihald og tilboš. Tį hava tey skyldu til at vera partur av samfelagnum, tķ tey hava nś įbyrgd av einum arbeiši, sum tey megna at śtinna. Hetta eru umstųšur, sum eru mennandi fyri tey viš menningartarni, til gleši fyri familjur og teirra avvaršandi, og til gagns fyri samfelagiš alt.

Į tingfundi 16. august 2007 var uttan atkvųšugreišslu samtykt, at fyrispurningurin skal svarast

Į tingfundi 19. september 2007 svaraši Hans Pauli Strųm, landsstżrismašur, fyrispurninginum soleišis:

Svar:

Til 1 a):

Fariš er undir fyrireikandi arbeiši til, hvussu eitt pedagogiskt eftirlit kann fyriskipast į stovnum, har persónar viš menningartarni bśgva. Men višvķkjandi heilsufakligum eftirliti hevur Nęrverkiš og Landslęknin skipaš fyri eftirliti į nųkrum stovnum, og arbeitt veršur viš at fįa ķ lag fasta skipan hesum višvķkjandi.

 

Nęrverkiš hevur kannaš, hvussu pedagogisk eftirlit verša fyriskipaš ķ Danmark, og hevur ķ hesum sambandi fingiš samband viš serkųn fólk ķ Danmark, og ętlanin er at fįa hesi til Fųroyar į vitjan tķšliga ķ heyst.

 

Višvķkjandi heilsufakligum eftirliti so tók Nęrverkiš saman viš Landslęknanum ķ 2005 stig til at fįa ķ lag heilsufakligt eftirlit į ųllum stovnunum innan Nęrverkiš, tvs. eisini į stovnunum, har fólk viš menningartarni bśgva. Nęrverkiš hevur sett sęr sum mįl, at viš įrslok 2007 skal heilsufakligt eftirlit hava veriš į ųllum ųkjum, iš Nęrverkiš varšar av. 

 

Landslęknin hevur, saman viš Nęrverkinum, gjųrt uppskot til eina ętlan fyri eini afturvendandi heilsufakligari eftirlitsskipan, iš skal virka sum fastur tįttur, eins og gjųrt veršur ķ ųšrum londum. Heilsufakliga eftirlitiš veršur framt eftir įvķsum leisti sambęrt fyriskipanunum hjį danska heilsustżrinum, og fyri hvųrt eftirlit veršur gjųrd ein frįgreišing, sum vķsir į vansar og kemur viš tilmęli um įbųtur. Eftir uppskotinum skulu stovnarnir hava eina heilsufakliga eftirlitsvitjan annaš hvųrt įr. Heilsufakliga eftirlitiš į stovnunum hjį trivnašartęnastuni veršur mett at kosta knappar 200 tkr. įrliga. Ķ lųtuni er ongin jįttan til heilsufakligt eftirlitsvirksemi innan Trivnašartęnastuna, men landsstżrismašurin ętlar ķ fķggjarlógini fyri 2008 at fįa jįttan fyri hesum virksemi.

 

Ķ fyrsta lagi skal Nęrverkiš syrgja fyri, at višurskiftini koma ķ ręttlag, og at tilmęlini verša fylgd. Um taš vķsir seg, at įbųturnar koma at krevja t.d. hęgri jįttan ella óvanlig stig, mį landsstżrismašurin višgera hetta so hvųrt.

 

Til 1 b)

Ķ hesum fųrum er taš Landslęknin, sum óheftur myndugleiki, umbošandi heilsustżriš, iš stendur fyri fyriskipanini av heilsufakliga eftirlitinum. Tķ mį landsstżrismašurin ķ fyrsta lagi rokna viš, at góšskan į eftirlitunum er įlķtandi. Um góšskan į eftirlitinum og eftirmetingini vķsa seg ikki at vera nóg góš, mį landsstżrismašurin taka hetta upp til višgeršar saman viš landslęknanum.

 

Taš er tó viškomandi stovnur og Nęrverkiš, iš hava įbyrgdina fyri, at tęr nišurstųšur, iš óhefta heilsufakliga eftirlitiš kemur til, verša tiknar til eftirtektar, og at bųtt veršur um įvķsu višurskiftini. Fyri at tryggja, at hetta veršur gjųrt, er neyšugt, at Nęrverkiš fer undir at fremja stovnseftirlit, eisini kallaš innaneftirlit. Hetta er ein skipan, iš ikki er sett ķ verk enn, men er ein arbeišssetningur, iš Nęrverkiš fer at arbeiša viš ķ heyst viš hjįlp frį serkųnum fólkum, og sum komiš veršur inn į seinni ķ svarinum.

 

Til 2:

Til bśfólkini, iš eru 108 ķ tali, og til heimabśgvandi eru 137 arbeišstilboš į vardum verkstųšum ķ Fųroyum. Tilbošini eru um alt landiš. Tey, sum luttaka ķ arbeišstilbošunum, eru bęši heimabśgvandi og persónar viš bśtilboši. Hesi seinnu eiga, sum partur av samlaša tilbošnum, eisini at kunna luttaka ķ arbeišs- ella virknistilboši. Tó er taš ein sannroynd, at ein įvķsur bólkur, t.v.s. uml. 8-10 fólk viš autismu, ikki hava arbeišs- ella virknistilboš. Men nżggi stovnurin fyri autistar ķ Klaksvķk fer eisini at hava virknistilboš, og fer hetta tķ at bųta um trupulleikan.

 

Til 2 a og b:

Trivnašartęnastan hevur gjųrt vart viš, at brśk er fyri fleiri plįssum į vardum verkstųšum ķ Runavķk og ķ Vįgi. Bķšilistin til verkstašartilboš ķ Vįgi og ķ Runavķk er 5 fólk ķ hvųrjum staši, t.v.s 10 ķalt. Harumframt er gjųrt vart viš, at tųrvur er į ųktum tilboši til Dagtilhaldiš ķ Tórshavn. Ętlanin er at fįa jįttan į komandi fķggjarlóg til at ųkja um tilbošiš.

 

Nevnast skal, at tųk plįss eru ķ Vįgum.

 

Til 3:

Mannagongdin er vanliga tann, at umsóknir verša sendar Nęrverkinum, Trivnašartęnastuni, frį stovnsleišarum. Um eingi tųk plįss eru, so verša umsóknirnar višgjųrdar, og sķšani veršur hetta tikiš upp viš Almanna- og heilsumįlarįšiš, vanliga ķ sambandi viš fķggjarlógarvišgerš.

 

Til 4:

Ķ tķšarskeišnum hjį landsstżrismanninum eru sjey nżggj plįss komin.

 

Višmerkjast skal, at Trivnašartęnastan roynir, havandi ķ huga stóra tųrvin į arbeišsmegi ķ Fųroyum, at arbeiša viš at fįa fleiri fólk viš menningartarni śt į vanliga arbeišsmarknašin. Misjavnt er, hvussu hesar royndir eydnast. Eitt hugskot hevši veriš at sett ein vinnuvegleišara hjį Trivnašartęnastuni, iš kundi veriš knżttur at verkstųšunum. Ein tķlķkur vinnuvegleišari kundi fyrireika og virka sum rįšgevi fyri arbeišsplįss, iš skulu taka ķmóti persónum viš menningartarni, soleišis at arbeišsplįssini gerast betur fųr fyri at śtvega og veita slķk arbeišstilboš og varšveita tey, sjįlvt um trupulleikar mųguliga stinga seg upp.

Mįliš avgreitt.