Broytt skattatrýst

100-35 Fyrispurningur til Bárð Nielsen, landsstýrismann, viðvíkjandi broyttum skattatrýsti á miðallønir farnu 10-12 árini

Ár 2006, týsdagin 31. januar, boðaði formaðurin frá omanfyri nevnda fyrispurningi frá Óli Breckmann, løgtingsmanni, sum var soljóðandi:

Landstýrismaðurin verður biðin at greina fyri løgtinginum, hvussu skattatrýstið á eina:

5) akademiska fulltrúaløn eftir BLF sáttmála, stigi 1 (nú ca. 350.000 kr um árið),

Skattapolitikkurin hjá sitandi samgongu hevur havt við sær, at 2006 man vera fyrstu ferð í eini 15 ár, at ein ársløn hjá verkafólki sleppur heilt undan at rinda toppskatt.

Undirskjalið hjá samgonguni um skatt og Samhaldsfasta ger, at komandi árini lækkar marginalskatturin á løn fyri yvirtíð hjá verkafólki og handverkarum úr 55% niður í 40%.

Sostatt sleppur eisini lægri endin á miðal inntøkunum undan toppskatti í 2007 og í 2008, tá hetta valskeið endar.

Eini 20% av landsins skattgjaldarum forvinna millum 200 tús. og 300 tús. kr í skattskyldugari ársløn. Men tey gjalda 30% av øllum kommunu- og landsskattinum. Hesar miðal inntøkur munu hava tyngstu gjaldbyrðarnar til eitt nú stórt barnatal og tung húsalán. Tí er rímiligt, at Løgtingið frameftir serliga strembar eftir at sleppa teimum undan toppskatti.

Vit kundu í hesum fyrispurningi tikið lægstu og hægstu inntøkubólkarnar við, men teir eru ikki so áhugaverdir í hesum viðfangi. Skattgjaldarar við ársinntøku niðan fyri 150.000 kr. telja nevniliga heili 50% av landsins skattgjaldarum, men rinda íalt bert 10% av øllum inngoldnum kommunu- og landsskatti (mest kommunuskatt). Hesi eru mest ungdómar, lesandi og tilkomin við parttíðarinntøku og/ella ískoytisinntøku í húsarhaldum við aðrari, hægri høvuðsinntøku (ofta í miðal inntøkubólki). Hesi við lægstu inntøku fáa tó eisini skattalætta frá samgonguni.

Skattgjaldarar við inntøkum oman fyri 300.000 kr telja bert 20% av landsins skattgjaldarum, men gjalda sløk 60% av øllum kommunu- og landsskatti (mest landsskatt). Tey verða øll partvís plágað av toppskatti, men fáa eisini lætta av samgongunnar skattapolitikki. Men vanliga verður hildið, at tey hava betri ráð til at bera toppskatt enn miðal inntøkurnar, sum hesin fyrispurningur fyrst og fremst snýr seg um.

Á tingfundi 1. februar 2006 varð samtykt uttan atkvøðugreiðslu, at fyrispurningurin skal svarast.

Á tingfundi 1. mars 2006 svaraði Bárður Nielsen, landsstýrismaður, fyrispurninginum soleiðis

Skattatrýstið í krónum og prosentum býtt millum land og kommunur á lønarbólkarnar omanfyri er greinað í talvunum niðanfyri. Kommunuskattaprosentið er 20%, men botnfrádrátturin er íroknaður, og tí eru veruligu kommunuskattaprosentini í talvunum lægri enn 20%.

1.) Fiskavirkisløn (75% av verkamannalønini fyri fulla viku):

	Ársløn	Landssk.	%	Komm.sk.	%	Skattur íalt	%
1995	117.200	23.357	19,93	21.040	17,95	44.397	37,88
1996	117.200	19.039	16,24	21.040	17,95	40.079	34,20
1997	117.200	15.310	13,06	20.040	17,10	35.350	30,16
1998	118.000	15.470	13,11	20.200	17,12	35.670	30,23
1999	121.900	16.345	13,41	20.980	17,21	37.325	30,62
2000	127.400	17.720	13,91	22.080	17,33	39.800	31,24
2001	133.600	18.654	13,96	22.920	17,16	41.574	31,12
2002	140.100	19.644	14,02	23.820	17,00	43.464	31,02
2003	146.700	20.244	13,80	25.140	17,14	45.384	30,94
2004	153.400	21.142	13,78	26.280	17,13	47.422	30,91
2005	155.700	21.352	13,71	26.340	16,92	47.692	30,63
2006	155.700	19.934	12,80	25.940	16,66	45.874	29,46

2.) Verkamannaløn:

	Ársløn	Landssk.	%	Komm.sk.	%	Skattur íalt	%
1995	156.300	36.374	23,27	28.860	18,46	65.234	41,74
1996	156.300	31.568	20,20	28.860	18,46	60.428	38,66
1997	156.300	26.901	17,21	27.860	17,82	54.761	35,04
1998	157.300	27.271	17,34	28.060	17,84	55.331	35,18
1999	162.600	29.232	17,98	29.120	17,91	58.352	35,89
2000	169.900	31.933	18,80	30.580	18,00	62.513	36,79
2001	178.100	32.987	18,52	31.820	17,87	64.807	36,39
2002	186.800	35.636	19,08	33.160	17,75	68.796	36,83
2003	195.700	36.579	18,69	34.940	17,85	71.519	36,55
2004	204.500	37.380	18,28	36.500	17,85	73.880	36,13
2005	207.700	35.890	17,28	36.740	17,69	72.630	34,97
2006	207.700	31.698	15,26	36.340	17,50	68.038	32,76


3.) Handverkaraløn:

	Ársløn	Landssk.	%	Komm.sk.	%	Skattur íalt	%
1995	178.400	44.441	24,91	33.280	18,65	77.721	43,57
1996	178.400	39.745	22,28	33.280	18,65	73.025	40,93
1997	178.400	35.078	19,66	32.280	18,09	67.358	37,76
1998	179.700	35.559	19,79	32.540	18,11	68.099	37,90
1999	182.200	36.484	20,02	33.040	18,13	69.524	38,16
2000	190.500	39.555	20,76	34.700	18,22	74.255	38,98
2001	200.300	41.201	20,57	36.260	18,10	77.461	38,67
2002	214.400	45.848	21,38	38.680	18,04	84.528	39,43
2003	226.400	47.938	21,17	41.080	18,14	89.018	39,32
2004	232.200	47.352	20,39	42.040	18,11	89.392	38,50
2005	236.400	45.935	19,43	42.480	17,97	88.415	37,40
2006	236.400	41.456	17,54	42.080	17,80	83.536	35,34


4.) Starvsmannaløn:

	Ársløn	Landssk.	%	Komm.sk.	%	Skattur íalt	%
1995	198.300	51.704	26,07	37.260	18,79	88.964	44,86
1996	202.200	48.773	24,12	38.040	18,81	86.813	42,93
1997	206.000	45.290	21,99	37.800	18,35	83.090	40,33
1998	206.000	45.290	21,99	37.800	18,35	83.090	40,33
1999	211.600	47.362	22,38	38.920	18,39	86.282	40,78
2000	218.000	49.730	22,81	40.200	18,44	89.930	41,25
2001	219.500	48.305	22,01	40.100	18,27	88.405	40,28
2002	224.600	49.622	22,09	40.720	18,13	90.342	40,22
2003	230.200	49.344	21,44	41.840	18,18	91.184	39,61
2004	237.500	49.260	20,74	43.100	18,15	92.360	38,89
2005	243.200	48.315	19,87	43.840	18,03	92.155	37,89
2006	244.800	44.312	18,10	43.760	17,88	88.072	35,98


5.) Akademisk fulltrúaløn:

	Ársløn	Landssk.	%	Komm.sk.	%	Skattur íalt	%
1995	277.900	82.785	29,79	53.180	19,14	135.965	48,93
1996	277.900	80.144	28,84	53.180	19,14	133.324	47,98
1997	277.900	71.893	25,87	52.180	18,78	124.073	44,65
1998	277.900	71.893	25,87	52.180	18,78	124.073	44,65
1999	281.000	73.040	25,99	52.800	18,79	125.840	44,78
2000	281.900	73.373	26,03	52.980	18,79	126.353	44,82
2001	293.600	75.722	25,79	54.920	18,71	130.642	44,50
2002	304.800	79.296	26,02	56.760	18,62	136.056	44,64
2003	316.100	81.127	25,66	59.020	18,67	140.147	44,34
2004	329.800	82.488	25,01	61.560	18,67	144.048	43,68
2005	340.400	82.335	24,19	63.280	18,59	145.615	42,78
2006	344.100	78.074	22,69	63.620	18,49	141.694	41,18

Niðanfyri eru skattaprosentini frá 1995 til 2006 sett í eina talvu og teknaði sum grafar í eina kurvumynd.

Skatturin á allar lønarbólkarnar omanfyri lækkaði nógv frá 1995 til 1997.

Frá 1997 til 2006 er skatturin á øllum lønarbólkunum lækkaður, men tað er eitt sindur óvjant, hvussu gongdin hevur verið í ymsu lønarbólkunum.

Gongdin í skattinum í ymsu lønarbólkunum frá 1997 til 2006 kann í stuttum lýsast soleiðis:

Skatturin á fiskavirkislønunum er 5,7% lægri í ár, enn hann var í 2000, tá ið hann var hægstur. Skatturin á verkamannalønum er 11,1% lægri í ár, enn hann var í 2002, tá ið hann var hægstur. Skatturin á handverkaralønum er 10,4% lægri í ár, enn hann var í 2002, tá ið hann var hægstur. Skatturin á starvsmannalønum er 12,8% lægri í ár, enn hann var í 2000, tá ið hann var hægstur. Skatturin á akademikaralønum er 8,1% lægri í ár, enn hann var í 2000, tá ið hann var hægstur.

Samanumtikið má tí sigast, at tað eru barnafamiljur við tungum gjaldsbyrðum til húsalán o.a., ið hava fingið størsta skattalættan. Hetta eru inntøkur millum 200.000 kr. og 300.000 kr. Hetta er eisini í tráð við undirskjalið í samgonguskjalinum, har tað er ásett, at marginalskatturin á løn fyri yvirtíð hjá verkafólki og handverkarum skal lækka.

Orsøkin, til at skattalættin er minni til inntøkir undir 200.000 kr. er, at hesar inntøkir rinda so lágan skatt frammanundan. Skattalættin til inntøkur omanfyri 300.000 kr. má harafturímóti sigast at vera lágur, tí hesar inntøkur rindar hægsta skattin frammanundan.

Tað mesta av skattalættunum er veittur í landsskattinum, tí løgtingið hevur aftrað seg við at ganga kommunala sjálvstýrinum at áseta sín egna skatt ov nær. Hjá lægru inntøkubólkunum í hesum dømunum, fiskavirkis- og verkamannalønunum, eru prosentini í landsskattinum lægri enn í kommunuskattinum.

Skattaprosent tilsamans
	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005	2006
Fiskavirkisløn	37,88	34,2	30,16	30,23	30,62	31,24	31,12	31,02	30,94	30,91	30,63	29,46
Verkamannaløn	41,74	38,66	35,04	35,18	35,89	36,79	36,39	36,83	36,55	36,13	34,97	32,76
Handverkaraløn	43,57	40,93	37,76	37,9	38,16	38,98	38,67	39,43	39,32	38,5	37,4	35,34
Starvsmannaløn	44,86	42,93	40,33	40,33	40,78	41,25	40,28	40,22	39,61	38,89	37,89	35,98
Akademikaraløn	48,93	47,98	44,65	44,65	44,78	44,82	44,5	44,64	44,34	43,68	42,78	41,18