S-13 Fyrispurningur til Rósu Samuelsen, landsstýrismann, viðvíkjandi støðuni, tá gomul og óhjálpin fólk verða send til hús frá sjúkrahúsi og umlættingarplássum uttan hjálp og við lítlari ella ongari vón um at fáa pláss á einum bústovni í bræði
Ár 2008, hósdagin 10. desember, boðaði formaðurin frá omanfyri nevnda fyrispurningi frá Kára P. Højgaard, løgtingsmanni, sum var soljóðandi:
Fyrispurningur
Viðmerkingar
Av fíggjarligum ávum hevur Heimatænastan ikki tikið fleiri brúkarar inn í skipanina hesa seinastu tíðina, og tí eru fleiri gomul og avvarðandi teirra í dýrastu neyð.
Sambært upplýsingum frá Heimatænastuni, sí niðanfyri, tykist ikki vera fíggjarlig avmarking í teimum veitingum, sum hon kann veita. Hetta er ein sera álvarslig og óvirðilig støða, sum als ikki er í samsvari við endamálsorðingina hjá Heimatænastuni, ið sigur:
Við miðvísari heimatænastu, umsorgan, heilsu- og sjúkrarøkt skal miðast ímóti at stuðla brúkaranum til sjálvbjargni og at gera tað møguligt hjá honum at búgva sum longst heima í best møguligum umstøðum, um tað er heilsuliga og samfelagsliga ráðiligt.
Tænastan byggir á virðing millum starvsfólk og brúkara.
Heimasjúkrarøkt fæst, um:
kommunulæknar, sjúkrahúslæknar ella tann, sum heldur tørv vera á heimasjúkrarøkt, kunnu heita á sjúkrarøktarfrøðingar í Heimatænastuni um at taka sær av einum sjúklingi.
Sjúkrarøktarfrøðingur/visitator í Heimatænastuni vitjar heimið, tá biðið verður um heimasjúkrarøkt.
Hvussu nógv heimasjúkrarøkt verður veitt, verður avgjørt eftir ordinasjón frá kommunulækna ella sjúkrahúslækna.
Tá ið onnur biðja um heimasjúkrarøkt, avger sjúkrarøktarfrøðingurin, hvørja hjálp sjúklingurin skal hava.
Samstarvað verður við læknan og onnur heilsustarvsfólk, ið eru um sjúklingin.
Á tingfundi 11. desember 2008 varð samtykt uttan atkvøðugreiðslu, at fyrispurningurin skal svarast.
Á tingfundi 28. januar 2009 svaraði Rósa Samuelsen, landsstýriskvinna, fyrispurninginum soleiðis:
Svar:
árið?
Heimatænastan veitir heimahjálp til heimabúgvandi pensjónistar. Talan er um praktiska hjálp og persónliga røkt og haraftrat verður veitt heimasjúkrarøkt. Nærverkið hevur upplýst, at íalt 1609 heimabúgvandi brúkarar eru í Heimatænastuni.
Seinasta árið fram til tann 16. desember 2008, høvdu íalt 592 fólk fingið sýtt tænastu frá Heimatænastuni. Nærverkið upplýsir, at tað í flestum førum er húslig reingerð og onnur praktisk hjálp sum t.d. hjálp til innkeyp, sum verður sýtt. Eisini hevur tænastan verið skerd soleiðis, at borgarar, sum hava tørv á fleiri vitjanum um dagin hava fingið færri dagligar vitjanir.
Býtt út á økir, er býtið sum víst í Talvu 1. Viðmerkjast skal, at øki 1 er Suðurstreymoy, øki 2 er Vágoy og Norðstreymoy, øki 3 er Eysturoy, øki 4 er Norðoyggjar, øki 5 er Suðuroy og øki 6 er Sandoy.
Talva 1
Tiltøk |
øki 1 |
øki 2 |
øki 3 |
øki 4 |
øki 5 |
øki 6 |
Samanlagt |
Brúkarar í heimatænastuni |
180 |
40 |
54 |
70 |
63 |
12 |
419 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Borgarar á bíðilista, |
124 |
11 |
12 |
13 |
9 |
4 |
173 |
Íalt |
304 |
51 |
66 |
83 |
72 |
16 |
592 |
Heimatænastan hevur eins og øll onnur eina ásetta játtan og virksemið skal haldast innan hendan fíggjarkarm. Nýtslan í heimatænastuni verður endurskoðað mánaðarliga, og um framrokningar vísa tekin til árliga meirnýtslu, verður virksemið tillaga alt fyri eitt. Tað kann ávirka tænastustøðið restina av árinum.
Í 2008 var truplari enn onnur ár at halda játtanina, bæði viðvíkjandi røktarheimunum og í summum økjum í heimatænastuni. Hetta kemst millum annað av, at fleiri ógvuliga røktarkrevjandi brúkarar vóru í 2008, og nógvar ressursir vórðu settar av at hjálpa hesum.
Tað ber ikki til at siga, at hetta er
eitt afturvendandi fyribrigdi á hvørjum ári. Eitt nú var ikki neyðugt at tálma
virksemið í 2006, meðan støðan í 2005 var lík støðuni í 2008.
306 fólk kring landið hava umsókn liggjandi um búpláss. (Tá eru tey, sum hava umsókn liggjandi, men sum ikki hava tørv á plássi nú, ikki tald við.
Sambært Nærverkinum, hava 132 fólk kring landið bráðfeingis tørv á búplássi pr. 13. Januar 2009.
Talva 2, vísir bráðfeingis tørvin á búplássum í løtuni, býtt út á økir.
Talva 2
|
øki 1 |
øki 2 |
øki 3 |
øki 4 |
øki 5 |
øki 6 |
íalt. |
Bráfeingis tørvur |
71 |
11 |
5 |
25 |
17 |
3 |
132 |
Ætlanin er, at Heimatænastan skal veita samdøgursrøkt um alt landið. Fyri at røkka hesum málsetningi, verður arbeitt við at seta náttarvakt í øllum økjum. Í fíggjarlógini fyri 2009, er peningur settur av at menna hetta tilboðið. Í fyrstu atløgu verður náttarvakt sett í Suðurstreymi, har tørvurin er størstur.
Í samsvar við Visjón 2015, hevur Landsstýrið sett sær fyri at gera eina serstaka eldralóg til tess at tryggja rættindi og tænastur fyri eldri. Eldralógin skal m.a. áseta, hvørji rættindi eldri borgarar hava og hvørjar skyldur avvarðandi myndugleikar hava mótvegis borgarunum. Arbeiðið við eldralógini verður tengt at eini størri verkætlan, ið hevur til endamáls, neyvt at lýsa eldraøkið og hvussu økið skal skipast framyvir. Eldralógin og allýsingin av eldraøkinum eru somuleiðis ein liður í ætlan Landsstýrisins, at umskipa tann kommunala geiran, har eldraøkið verður nevnt sum eitt øki, ið skal umsitast av kommununum framyvir.
Eg eri í samstarvi við Heilsumálaráðið farin undir at umrøða møguleikar, ið kunnu loysa trupulleikan við at sjúklingar, ið eru liðugt viðgjørdir ikki sleppa út av sjúkrahúsinum, men enn havi eg onga ítøkiliga loysn. Sum landsstýriskvinna síggi eg tað sum mína ábyrgd at virka fyri, at bráðfeingis tørvurin altíð er so avmarkaður sum yvirhøvur gjørligt og kann tí vissa Løgtingið um at arbeitt verður við at finna ymiskar loysnir, ið kunnu viðvirka til, at trupulleikin við bráðfeingis tørvinum verður loystur. Tískil havi eg tikið stig til eina tørvskanning, ið lýsir heildartørvin á eldraøkinum. Tørvskanningin verður gjørd í samstarvi við Nærverkið.
Landsstýrið fer at halda áfram við at stuðla kommunalari bygging av ellis- og røktarheimum og sambýlum, fyri at nøkta tørvin á búplássum til røktarkrevjandi. Eg fegnist um, at samgongan hevur givið mær undirtøku til at hækka studningslánini til kommunurnar úr 500.000 kr. og upp í 800.000 kr., fyri hvørt búpláss á ellis- og røktarheimi og úr 50.000 kr. og upp til 80.000 kr. fyri sambýlisbúpláss. Hendan hækkingin fer ætlandi at eggja kommunum til at útvega fleiri búpláss.
Somuleiðis havi eg sett mær fyri, at styrkja og útbyggja fyribyrgjandi tænastuveitingar á eldraøkinum soleiðis, at eldri borgarar kunnu vera sum longst í egnum heimi. Tískil eri eg farin undir eina tilgongd, ið skal útbyggja skipanina við teim vardu dagtilhaldunum, sum m.a. virka í høvuðsstaðarøkinum í dag.
Harumframt havi eg heitt á Nærverkið um beinanvegin at fara undir fyrireikingar til at skipa eina endurvenjingareind, sum í samstarvi við heilsuverkið skal viðvirka til, at borgarar fáa endurvenjing í heiminum. Tá hesi átøk eru framd saman við ætlaðu integratiónini av eldraøkinum, skuldi meira orka verið frígivin í eldrarøktini, at enn fleiri brúkarar kunnu fáa ágóðan av teimum tænastum, sum Nærverkið veitir.
Sí svarið til spurningin omanfyri.
Eitt av mínum aðalmálum er at integrera eldraøkið. Tí havi eg heitt á fyrisitingina í Almannamálaráðnum um at fara undir at skipa eldrarøktina í øllum teim 6 økjunum, í samanhangandi tænastueindir undir Heimarøktini við felags leiðslu. Tá fær borgarin eina hurð inn til ávíkavist heimatænastuna, eldrasambýli og ellis- og røktarheim.
Við slíkari skipan er møguligt at bjóða heimabúgvandi skiftandi røktarsjuklingum umlættingarpláss, og starvsfólkaorkan verður brúkt har tørvurin er størstur bæði úti í økinum og inni á bústovnum.
Harumframt hevur
Landsstýrið sett sær fyri at fremja kommunureformin og gongst sum ætlað, verður
fyrsta stóra økið lagt út til kommunurnar 1. januar 2011. Almannamálaráðið er
umboðað í kommunalu umskipanarnevndini, ið m.a. skal gera eina allýsing av
eldraøkinum. Arbeiðið hjá nevndini skal verða liðugt á Ólavsøku í ár og tá fari
eg saman við Landsstýrinum at taka støðu til, hvørt eldraøkið í framtíðini skal
verða ábyrgdarøkið hjá kommununum.
Sí svarið til spurninginum omanfyri.
Málið avgreitt.