A. Upprunauppskot
B. 1. višgerš
C. Oršaskifti viš 1. višgerš
D. Įlit
E. 2. višgerš (Einki oršaskifti)
F. Broytingaruppskot til 3. višgerš
G. 3. višgerš
H. Oršaskifti viš 3. višgerš

Įr 2007, 2. mars, legši Jacob Vestergaard, landsstżrismašur, vegna landsstżriš fram soljóšandi

Fylgiskjal 1

 Hesar upplżsingar eru ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum, sbr. § 4:

1. Persónstal, sum er fųšingardagur, -mįnašur og -įr, umframt eitt raštal og eitt eftirlitstal - raštališ vķsir ķ hvųrjari ųld, ein persónur er fųddur.
2. Navn:

a)      Eftirnavn

b)      Millumnavn

c)      Fornavn

d)      Kallinavn (taš av fornųvnunum, sum persónurin veršur nevndur)

e)      Fųšieftirnavn (ęttarnavn)

3. Bśstašur:

a)      Gųta

b)      Hjį-bśstašur (c/o)

c)      Postsmoga

d)      Hśsanummar

e)      Bygd/bżur

f)        Postnummar

g)      Land

h)      Bśstašarvernd

i)        Fyrrverandi bśstašir

4. Fųšiskrįseting:

a)      Fųšingarstašur

b)      Fųšingardagur

c)      Kyn

5. Dópsdagur, -stašur og myndugleiki
6. Rķkisborgararęttur
7. Kirkjustųša (upplżsing um persónurin er limur ķ fólkakirkjuni)
8. Ęttarsamband (hjį foreldrum: p-tal hjį bųrnum – hjį bųrnum: p-tal faširs og móšurs)
9. Hjśnastųša og –dagfesting:

a)      Upplżsing um persónurin er: ógiftur, giftur, frįskildur, einkja/einkjumašur ella sundurlisin

b)      Upplżsing um, hvųrt persónurin er deyšur

c)      Upplżsing um maka, undir hesum p-tal makans

10. Starv (mųgulig upplżsing um starv, sum persónurin sjįlvur hevur upplżst)
11. Sjįlvręši (mųgulig upplżsing um, at persónurin hevur mist sjįlvręšiš)
12. Yvirlit yvir allar stovningar og broytingar ķ upplżsingunum, sum nevndar eru ķ nr. 1-11 (eisini sųguligar upplżsingar).

Kap.1. Almennar višmerkingar

Orsųk og endamįl

Lógaruppskotiš er nżtt og er ętlaš at koma ķ stašin fyri lógina um fólkayvirlit frį 1982, lųgtingslóg nr. 86 frį 1. juni 1982 um fólkayvirlit. Galdandi lųgtingslóg um fólkayvirlit varš į sinni gjųrd viš fyrimynd ķ tį galdandi donsku lógini um fólkayvirlit, men ongar broytingar eru framdar ķ fųroysku lógini, hóast danska lógin er endurskošaš og nógv broytt sķšan. Hetta lógaruppskotiš hevur somuleišis galdandi lóg ķ Danmark um Det centrale Personregister (CPR) sum fyrimynd.

Taš hevur leingi veriš tųrvur į at endurskoša lógina um fólkayvirlit, soleišis at m.a tann sišvenja, sum er į ųkinum, veršur įsett ķ lóg. Orsųkin til, at tųrvur er į hesi endurskošan jśst nś, er, at noršurlendski sįttmįlin um fólkayvirlit er endurskošašur, soleišis at noršurlendsku flytivįttanirnar, iš higartil hava veriš į pappķri, ikki longur verša nżttar. Alt samskifti (t.e. frįbošanir og fyrispurningar) millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ Noršurlondum veršur frameftir elektroniskt.

Lųgtingiš samtykti 22. november 2005 uppskot til samtyktar um, at Lųgtingiš góškennir, at landsstżriš męlir rķkismyndugleikunum til at seta ķ gildi fyri Fųroyar endurskošaša noršurlendska sįttmįlan um fólkayvirlit (lųgtingsmįl nr. 28/2005).

Viš uppskotinum veršur lóggįvan um fólkaskrįseting loksins dagfųrd, soleišis at  grundleggjandi ręttindi og skyldur hjį borgaranum ķ mun til skrįseting og atgongdin hjį almennum myndugleikum og privatum til hesar upplżsingar koma at sķggjast beinleišis ķ lógini.

Reglurnar ķ uppskotinum eru fleiri og meira nįgreiniligar ķ mun til galdandi lóg, tķ umframt nżggjar og nįgreiniligar įsetingar, eru ķ uppskotinum įsetingar, sum ķ dag eru įsettar ķ kunngerš. Hóast hetta, er ętlanin samanlagt at fįa greišari reglur į ųkinum og eina betri skipaša lóg, iš vónandi eisini er einfaldari fyri borgaran. Uppskotiš er ętlaš at vera haldgott grundarlag hjį kommununum at virka eftir, eins og taš hevur viš sęr bųttar mųguleikar fyri at veita borgaranum eina góša tęnastu ķ fólkayvirlitshųpi. Samstundis skal uppskotiš bųta um mųguleikarnar hjį tķ privata at gagnnżta upplżsingarnar ķ Landsfólkayvirlitinum. Lógaruppskotiš skal eisini skapa javnvįg millum atlitiš til at tryggja privata frišin hjį tķ einstaka og privata sjįlvręšiš ųšrumegin og atlitiš til eina munagóša almenna umsiting og privata vinnulķviš hinumegin.

Bakstųši

Skrįseting av fųšingum, andlįtum, nųvnum, vķgslum o.ų. hevur ķ mong įr veriš tengd at tķ at fųra kirkjubók, mešan fólkayvirlit, iš savna hesar upplżsingar, har tann einstaki bżr, ikki varš stovnsett fyri allar kommunur fyrr enn viš lųgtingslóg nr. 23 frį 31. mars 1949 um fólkayvirlit (lųgtingstķšindi 1948, s 140-143). Viš hesi lógini fingu kommunurnar undir eftirliti sżslumansins įbyrgdina av at fųra fólkayvirlit.

Śtreišslurnar av at stovnseta og fųra kommunalu fólkayvirlitini skuldu sambęrt lógini haldast av landskassanum, eins og inntųkur av at lata upplżsingar śr kommunalu yvirlitunum fóru ķ landskassan.

Ķ 1982 kom galdandi lóg um fólkayvirlit, lųgtingslóg nr. 86 frį 1. juni 1982 (lųgtingsmįl 75/1981, lųgtingstķšindi 1981, s. 355-365). Hóast lógin frį 1949 ikki umrųddi nakaš landsfólkayvirlit, hevši Landsfólkayvirlitiš, iš landiš rekur, samskipaš alt arbeišiš hjį fólkayvirlitunum. Viš lógini frį 1982 varš tķ stašilig heimild fingin til vega fyri Landsfólkayvirlitinum og virki tess, eins og Landsfólkayvirlitiš fekk heimild at geva hvųrjum persóni sęr eitt persónstal fyri at tryggja eina eintżšuga skrįseting av ųllum persónum. Eisini varš persónstališ mett neyšugt fyri at fįa eina kelduskattaskipan at virka, tķ ein av treytunum var, at broytingar ķ persónsupplżsingum eru ręttar, og skuldi frįbošanarskipanin verša gjųrd viš edv, varš taš mett neyšugt, at hvųr persónur sęr hevši eitt eintżtt nummar.

Galdandi lóg um fólkayvirlit er ein rammulóg, har nęrri reglur um, hvat yvirlitini skulu innihalda, og hvussu hesi skulu fųrast, eru settar ķ kunngerš nr. 95 frį 13. juli 1982 um fólkayvirlit.

Hvųrki lóg ella kunngerš eru broyttar sķšani 1982.

Viš fyriliggjandi lógaruppskoti verša ķ nógv stųrri mun įsettar reglur ķ sjįlvum lógartekstinum um višurskifti, sum higartil eru įsett ķ kunngerš, og reguleringin av teim višurskiftum, iš kunngeršin frį 1982 regulerar, veršur sum heild fųrd yvir ķ lógina.

Uppskotiš, iš sum nevnt tekur stųši ķ galdandi donsku lógini um CPR, er tilevnaš av einum arbeišsbólki viš umbošum fyri Innlendismįlarįšiš og bęši kommunufelųgini.

Hųvušsbroytingar ķ uppskotinum ķ mun til galdandi lóggįvu um fólkayvirlit

Fólkayvirlitiš er ķ dag skipaš į tann hįtt, at tęr kommunur, sum skrįseta flytingar o.a elektroniskt ķ kommunalu fólkayvirlitsskrįnni, fyrst skrįseta flytingina ķ teirra egnu skrį, og sķšani frįboša tęr flytingina ķ pappķrsformi til Landsfólkayvirlitiš, sum skrįsetir somu flyting ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum. Eftir uppskotinum er ętlanin, at skipanin skal broytast soleišis, at flytingin, sum kommunan ger, beinleišis veršur skrįsett ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum, bęši fyri at tryggja, at upplżsingarnar hjį kommununum og Landsfólkayvirlitinum eru tęr somu, og fyri at fullnżta arbeišsorkuna soleišis, at sama arbeiši ikki veršur gjųrt tvęr feršir. Ķ framtķšini verša taš tķ kommunurnar, sum fųra fólkayvirlitini saman viš landinum, og veršur taš tķ mett hóskandi, at reglurnar eru so neyvt įsettar sum gjųrligt fyri at tryggja, at skrįsetingin veršur gjųrd sambęrt galdandi rętti, og sostatt į sama hįtt alla stašni ķ landinum.

Landsfólkayvirlitiš skal ķ uppskotinum skiljast sum navniš į skrįnni.

Nišanfyri verša hųvušsbroytingar ķ mun til galdandi lóggįvu um fólkayvirlit lżstar. Hesar snśgva seg m.a. um at fįa galdandi óskrivašu reglurnar įsettar ķ lóg, eins og reglur verša įsettar fyri at tryggja, at reglurnar ķ persónsupplżsingarlógini verša hildnar.

Endamįlsoršing

Umframt, at uppskotiš sera neyvt višger, hvat upplżsingarnar ķ fólkayvirlitinum kunnu nżtast til, hevur uppskotiš eina endamįlsoršing. Hetta hevur veriš ein saknur ķ galdandi lóg, serliga tį taš snżr seg um at įseta mųrk ķ mun til ašra lóggįvu. Endamįliš sambęrt uppskotinum er, at allir persónar fįa eitt persónstal og verša skrįsettir, har teir bśgva. Somuleišis goymir Landsfólkayvirlitiš grundleggjandi upplżsingar um hvųnn einstakan, iš hevur eitt persónstal, og kunnu upplżsingarnar ķ Landsfólkayvirlitinum į hóskandi hįtt latast ųšrum almennum myndugleikum ella privatum, iš hava ein heimilašan įhuga ķ hesum.

Ašrir myndugleikar, so sum Toll- og Skattstova Fųroya, Hagstova Fųroya, Almannastovan, Landssjśkrahśsiš v.m., nżta upplżsingarnar ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum sum grundupplżsingar ķ teirra skrįum. Sambęrt galdandi lóg hevur Landsfólkayvirlitiš heimild at geva fólki eitt persónstal. Sišvenja er, at skattamyndugleikarnir geva fólki eitt skattapersónstal, sum ikki er heilt taš sama sum persónstališ. Sambęrt uppskotinum skal fólkayvirlitiš śtflżggja skattamyndugleikunum persónstųlini eftir umbųn frį skattamyndugleikunum. Skattapersónstųlini verša ķ framtķšini tey somu sum persónstųlini, soleišis at um persónurin seinni flytur til Fųroyar, fęr persónurin sama persónstal sum skattapersónstališ.

Skrįseting av bśstaši

Ein av hųvušsbroytingunum ķ uppskotinum er, at įsett veršur, at fólk skulu vera skrįsett viš bśstaši har, sum tey veruliga bśgva. Til tess fęr kommunan greiša heimild til at kanna og avgera mįl, har taš er ivasamt, į hvųrjum bśstaši viškomandi eigur at vera skrįsettur at bśgva į. Ķ uppskotinum verša nįgreinašar reglur fyri, hvar fólkiš veršur skrįsett at hava bśstaš.

Ętlanin er, at skrįsetingin av bśstašnum skal verša gjųrd ķ samsvari viš skrįsetingina av adressum ķ landsadressuskrįnni. 

Nęr persónur kann skrįsetast ķ fólkayvirliti

Eftir galdandi lóg skulu persónar innan fimm dagar eftir flyting boša fólkayvirlitinum frį flytingini. Undantakiš frį hesi reglu er įsett ķ kunngerš um fólkayvirlit, nevniliga at fólk viš fųstum bśstaši uttanlands, sum er ķ Fųroyum ķ styttri tķš enn trķggjar mįnašir, og sum hvųrki arbeišir ella rekur vinnu, ikki skal boša frį flyting. Harafturat skulu feršandi, iš luttaka ķ skemti o.l. ikki boša frį flyting, hóast atgongugjald veršur tikiš.

Reglurnar um flyting ķ galdandi lóg eru ikki ķ samsvari viš galdandi noršurlendska sįttmįlan um flyting. Eftir hesum reglum kunnu noršurlendingar vera ķ Fųroyum ķ upp til 6 mįnašir uttan at boša frį flyting. Hetta er eisini galdandi, um noršurlendingurin arbeišir ķ Fųroyum. Fyri at lśka treytirnar ķ noršurlendska sįttmįlanum hevur mannagongdin veriš tann, at reglurnar ķ sįttmįlanum eru hildnar, men formliga er hetta ikki ķ samsvari viš galdandi lóg. Taš er tķ neyšugt at fįa įsett galdandi reglur ķ lógina um fólkayvirlit.

Frįbošan av flyting śr einum Noršurlandi fer eftir uppskotinum at fylgja leistinum ķ noršurlendska sįttmįlanum, soleišis at ųll, iš flyta til landiš, hava skyldu at boša kommununi, sum flutt veršur til, frį flytingini ķ seinasta lagi 5 dagar aftanį, at tey eru flutt.  Harumfamt skulu ašrar treytir vera loknar, so sum at persónurin skal hava fastan bśstaš ella tilhald ķ landinum, og at persónurin skal vera longri enn trķggjar mįnašir ķ landinum. Fólk, iš flyta śr ųšrum Noršurlandi, hava skyldu til at boša frį flyting, um tey skulu verša longri enn seks mįnašir ķ landinum. Tį taš snżr seg um persónar, iš ikki eru noršurlendskir rķkisborgarar, skulu hesir harafturat hava uppihaldsloyvi ķ landinum fyri at kunna flyta til landiš. Hetta seinasta hevur leingi veriš galdandi mannagongd, hóast hetta ikki beinleišis er įsett ķ lóg.

Śtflżggjan av upplżsingum frį fólkayvirlitinum

Tį iš taš snżr seg um at lata upplżsingar śr skrįnni hjį fólkayvirlitinum, višger galdandi lóg bara višurskiftini til privat, t.e. nęr privat kunnu fįa įvķsar upplżsingar frį fólkayvirlitinum. Reglurnar um at lata upplżsingar til privat eru tęr somu, lķkamikiš um taš er ein einstaklingur ella taš t.d. er ein peningastovnur, sum bišur um upplżsingarnar. Tį iš taš snżr seg um at lata upplżsingar til almennar myndugleikar, eru ongar skrivašar reglur į ųkinum. Almennir myndugleikar fįa sambęrt sišvenju upplżsingar śr skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum, treytaš av at almennu myndugleikarnir hava loyvi at višgera upplżsingarnar eftir persónsupplżsingarlógini. Įheitanir frį almennum myndugleikum um hópupplżsingar verša altķš višgjųrdar av Innlendismįlarįšnum.

Ķ hesum uppskotinum eru reglurnar um at lata upplżsingar nógv meira nįgreinašar, eins og lógin skilir millum einkultupplżsingar og hópupplżsingar. Eisini eru ymiskar reglur fyri privat, sum bišja um upplżsingar frį fólkayvirlitinum, soleišis at taš ber til at lata fleiri upplżsingar til įvķs privat, so sum vinnulig partafelųg, peningastovnar, tryggingarfelųg o.o. Somuleišis fer, eftir reglunum um henda bólk, at bera til at fįa upplżsingar um einstaklingar elektroniskt. Harumframt eru ķ uppskotinum reglur um at lata upplżsingar til almennar myndugleikar.

Sambęrt uppskotinum veršur taš ķ įvķsum fųrum lęttari hjį privatum at fįa upplżsingar, t.d. neyšugar upplżsingar, tį iš skifti fer fram uttanlands, og tį iš taš snżr seg um upplżsingar um deyšar persónar.

Tį iš taš snżr seg um at fįa upplżsingar um einkultpersónar, veršur taš framvegis eftir uppskotinum ein treyt, at persónarnir eru eyšmerktir. Persónarnir skulu somuleišis verša eyšmerktir, tį iš įvķs privat fįa upplżsingar um ein bólk av persónum. Bara almennir myndugleikar kunnu beinleišis fįa hópupplżsingar frį Landsfólkayvirlitinum uttan at hava eyšmerkt persónarnar. Harafturat veršur taš eftir uppskotinum gjųrligt hjį privatum granskarum o.tķl. at fįa upplżsingar uttan at hava eyšmerkt teir persónar, sum upplżsingar verša latnar um.

Allar reglur um at lata upplżsingar frį fólkayvirlitunum verša oršašar soleišis, at tęr eru ķ samsvari viš persónsupplżsingarlógina.

Galdandi lóggįva

Galdandi reglur į ųkinum ķ dag eru:

• Lųgtingslóg nr. 86 frį 1. juni 1982 um fólkayvirlit
• Kunngerš nr. 95 frį 13. juli 1982 um fólkayvirlit
• Kunngerš nr. 34 frį 20. mars 2000 um gjald fyri upplżsingar frį Landsfólkayvirlitinum
• Bekendtgųrelse nr. 101 af 1. november 1990 af aftale af 8. maj 1989 med Finland, Island, Norge og Sverige om folkeregistrering.

Av tķ, at skrivašu reglurnar į ųkinum eru fįar, er mannagongd og mįlsvišgerš ķ dag ķ stóran mun grundaš į sišvenju, sum ķ flestu fųrum hevur uppruna ķ donskum reglum į ųkinum. Harafturat eru reglurnar ķ persónsupplżsingarlógini voršnar ein tżšandi partur ķ mįlsvišgeršini, av tķ at mįlsvišgeršin ķ nógvum fųrum snżr seg um at lata upplżsingar śr skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum. Hóast hetta, er onki įsett ķ galdandi lóg um, hvussu almennir myndugleikar kunnu fįa upplżsingar śr skrįnni.

Stuttur samandrįttur

Lógaruppskotiš er nżtt og er ętlaš at koma ķ stašin fyri lógina um fólkayvirlit frį 1982, lųgtingslóg nr. 86 frį 1. juni 1982 um fólkayvirlit. Galdandi lųgtingslóg um fólkayvirlit varš į sinni gjųrd viš fyrimynd ķ tįgaldandi donsku lógini um fólkayvirlit, men ongar broytingar eru framdar ķ fųroysku lógini, hóast danska lógin er endurskošaš og nógv broytt sķšan.

Reglurnar ķ uppskotinum eru fleiri og meira nįgreiniligar ķ mun til galdandi lóg, tķ umframt nżggjar og nįgreiniligar įsetingar, eru ķ uppskotinum įsetingar, sum ķ dag eru įsettar ķ kunngerš. Uppskotiš er ętlaš at vera haldgott grundarlag hjį kommununum at virka eftir, eins og taš hevur viš sęr bųttar mųguleikar fyri at veita borgaranum eina góša tęnastu ķ fólkayvirlitshųpi. Samstundis skal uppskotiš bųta um mųguleikarnar hjį tķ privata at gagnnżta upplżsingarnar ķ Landsfólkayvirlitinum. Lógaruppskotiš skal eisini skapa javnvįg millum atlitiš til at tryggja privata frišin hjį tķ einstaka og privata sjįlvręšiš ųšrumegin og atlitiš til eina munagóša almenna umsiting og privata vinnulķviš hinumegin.

Hųvušsbroytingarnar ķ uppskotinum ķ mun til galdandi lóggįvu um fólkayvirlit eru hesar:

·        Uppskotiš hevur eina endamįlsoršing.

·        Kommunan fęr heimild til at kanna og avgera mįl um bśstašarskrįseting.

·        Reglurnar um, nęr ein persónur kann skrįsetast ķ fólkayvirlitinum, eru broyttar.

·        Reglurnar um at lata upplżsingar śr skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum eru  meira nįgreinašar, eins og lógin skilir millum at lata einkultupplżsingar ella hópupplżsingar. Eftir nżggju lógini eru ymiskar reglur fyri privat, sum bišja um upplżsingar frį fólkayvirlitinum, soleišis at taš ber til at lata fleiri upplżsingar til įvķs privat, so sum vinnulig partafelųg, peningastovnar, tryggingarfelųg o.o. Somuleišis fer eftir reglunum um henda bólk at bera til at fįa upplżsingar um einstaklingar elektroniskt. Eisini eru ķ nżggju lógini reglur um at lata upplżsingar til almennar myndugleikar.

Ummęli

Hesir myndugleikar og felųg hava fingiš lógaruppskotiš til hoyringar:

Almanna- og heilsumįlarįšiš

Deildin fyri Arbeišs- og Almannaheilsu

Almannastovan

Fiskimįlarįšiš

Fķggjamįlarįšiš

Toll- og Skattstova Fųroya

Hagstova Fųroya

Lųgmansskrivstovan

Mentamįlarįšiš

Stušulsstovnurin

Kringvarp Fųroya

Fróšskaparsetur Fųroya

Fųroya Landsskjalasavn

Vinnumįlarįšiš

Skrįseting Fųroya

Dįtueftirlitiš

Tinglżsingin

Matrikulstovan

Fųroya kommunufelag

Kommunusamskipan Fųroya

Fųroya Stiftsstjórn

Fųroya Landfśti

Sorinskrivarin ķ Fųroyum

Rķkisumbošiš

Advokatfelag Fųroya

Vinnuhśsiš

Postverk Fųroya

Felagiš Peningastovnar

Tryggingarfelagiš Fųroyar

Fųroya Lķvstrygging

P/F Trygd

Fųroya Tele

Harumframt hevur lógaruppskotiš ligiš frammi į heimasķšuni hjį Innlendismįlarįšnum į www.imr.fo til almenna hoyring.

Vinnumįlarįšiš, Fiskimįlarįšiš, Almanna- og heilsumįlarįšiš og Stżriš fyri Toll- og Skattstovu Fųroya hava bošaš frį, at tey ongar višmerkingar hava til uppskotiš.

Višmerkingar frį Dįtueftirlitinum

Dįtueftirlitiš hevur vķst į mųguliga ųkta arbeišsbyršu, men tekur annars undir viš uppskotinum.

Višmerkingar frį Almannastovuni

Almannastovan hevur m.a. męlt til, at umhugsaš veršur, hvųrt almennir stovnar og Postverkiš įttu at fingiš eina serliga frįbošanarskyldu, tį iš gruni er um skeivleikar višvķkjandi skrįseting av bśstašarvišurskiftum ķ teimum fųrum, tį iš foreldrini hava felags foreldramyndugleika. Almannastovan fżlist į, at ein myndugleiki skal kunna krevja gjald fyri tęnastur, ella tį iš upplżsingar verša śtflżggjašar, og at fķggjarligu og fyrisitingarligu avleišingarnar ikki eru til at yvirskoša, skal Almannastovan til at rinda fyri upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum.

Višmerkjast skal, at sķšan uppskotiš varš sent til hoyringar, er rķkislógartilmęli um at seta ķ gildi fyri Fųroyar ”lov om foręldremyndighed og samvęr” samtykt av Lųgtinginum 30/11-2006. § 8, stk. 2 og 3 eru tķ broytt soleišis, at hędd veršur tikin fyri, hvussu farast skal fram, og hvar barniš skal vera skrįsett, tį iš foreldrini hava felags foreldramyndugleika.

Greiša reglan ķ uppskotinum til lóg um fólkayvirlit er, at taš er tann einstaki persónurin, iš hevur skyldu at boša frį, tį iš viškomandi flytur. Ašrir myndugleikar hava tó skyldu til at lata upplżsingar til Landsfólkayvirlitiš, t.d. tį fólk verša gift ella broyta navn, men ķ slķkum fųri liggur skyldan at boša frį į viškomandi myndugleika sambęrt teirri lóg, sum ķ hesum fųrinum regulerar vķgslu og nųvn. Av tķ, at uppskotiš annars heimilar einum kommunustżri at fįa upplżsingar frį myndugleikum og įvķsum nęrri tilskilašum felųgum ķ sambandi viš kanning av skrįsetingini hjį įvķsum persóni, veršur mett, at tųrvur ikki er į eisini at įleggja viškomandi myndugleikum og felųgum beinleišis frįbošanarskyldu.

Um gjald skal višmerkjast, at  sambęrt teirri skipan, iš er galdandi ķ dag, rinda allir almennir myndugleikar veruliga kostnašin, iš Landsfólkayvirlitiš hevur av at gera ella bišja um serligar koyringar gjųgnum Elektron fyri at fįa įvķs slųg av upplżsingum śr skrįnni ķ Landsfólkayvirlitinum. Spyrja privat um einstakling, sum tann, iš spyr, hevur eyšmerkt frammanundan, veršur kravt gjald į kr. 25 fyri at upplżsa navn, bśstaš, yrki og hvųrt viškomandi hevur mist sjįlvręšiš, er deyšur, horvin ella fluttur av landinum. Viš nżggju tųkniligu skipanini veršur lagt upp til, at serliga almennir myndugleikar, iš hava tųrv į tķ, sųkja um at fįa atgongd til upplżsingar hjį Landsfólkayvirlitinum, eisini uppslųg ķ elektroniskum lķki. Innlendismįlarįšiš setir tį – eins og ķ dag –  treytir um trygdartiltųk og kostnaš. Tó fęr landsstżrismašurin viš § 30, stk. 4 heimild til at įseta reglur um, at almennir myndugleikar kunnu undantakast frį reglunum um gjald. Vķst veršur til višmerkingarnar til hesa įsetingina.

Śtoyggjafelagiš

Sum amboš til skrįseting metir Śtoyggjafelagiš, at lógaruppskotiš helst fer at gera skrįseting av fólki greišari. Felagiš ivast tó ķ, um lógin til ta tķš vil gagna śtoyggjum, tķ avleišingin av uppskotinum kann m.a. verša, at tey, iš uppihalda sęr į meginųkinum allar arbeišsdagar og sum hava hśs har, eisini skulu vera skrįsett har viš teirri avleišing, at fķggjarliga grundarlagiš veršur mįaš undan śtoyggjum, fįa tęr ikki skattainntųkurnar frį hesum persónum. Felagiš setir ķ hesum sambandi Innlendismįlarįšnum eina rųš av spurningum um skrįseting eftir nżggja uppskotinum.

Višvķkjandi mųguligum avleišingum fyri śtoyggjar veršur vķst til brotiš um avleišingar fyri umhvųrviš, serstųk ųki og įvķsar samfelagsbólkar ķ kap. 2 nišanfyri.

Kommunusamskipan Fųroya

KSF tekur bara undir viš uppskotinum, um landiš ber kostnašin av nżggju skipanini.

KSF vķsir annars į, at §§ 9 og 10 ikki nóg greitt leggja uppfyri, at bęši taš komunustżriš, har įvķsur borgari er skrįsettur, og taš kommunustżriš, har viškomandi borgari mųguliga hevur bśstaš, kunnu kanna bśstašarvišurskiftini, tį iš gruni er um skeiva skrįseting.

Višmerkingin frį KSF um, hvat av fleiri kommunustżrum kann gera kanningina, er tikin til eftirtektar, og § 9 er nįgreinaš hesum višvķkjandi. Višvķkjandi kostnašinum av nżggju skipanini veršur vķst til brotiš um fķggjarligar avleišingar ķ kap. 2 nišanfyri.

Fųroya Kommunufelag

FKF tekur sum heild undir viš uppskotinum, men vķsir m.a. į, at avleišingarnar fyri kommunurnar eru ikki nóg vęl śtgreinašar. Somuleišis veršur vķst į, at heimildin hjį landsstżrismanninum at įseta nęrri reglur um skylduna hjį kommununum at halda Landsfólkayvirlitiš eigur at verša oršaš soleišis, at hetta veršur įsett ķ samrįš viš kommunurnar. FKF saknar eisini eina frįgreišing um, hvųrt uppskotiš fęr avleišingar fyri fólkasamanseting og śtjašara.

Višmerkjast skal, at uppskot til lógir og kunngeršir, iš hava viš kommunurnar at gera, altķš verša send kommunufelųgunum/avvaršandi kommunum til ummęlis. Sama veršur eisini galdandi, tį iš ein kungerš um leiklutin hjį kommununum at višlķkahalda Landsfólkayvirlitiš veršur gjųrd viš heimild ķ § 2, stk. 2. Tķskil metir Innlendismįlarįšiš ikki, at orsųk er til stašiliga įseting um henda framferšarhįtt.

Višvķkjandi fķggjarligum og fyrisitingarligum avleišingum av nżggju skipanini og mųguligum avleišingum fyri śtjašara veršur vķst til kap. 2 nišanfyri.

Fśtin

Fśtin hevur męlt til eina minni umoršing av § 13, stk. 1 og męlt til at seta eitt stk. 2 ķ greinina, har įsett veršur, at taš liggur į Landfśtanum og Kriminalforsorgini at boša frį, tį iš persónar fara inn at sita ella verša leyslatnir. Somuleišis heitir fśtin į Innlendismįlarįšiš um at seta eitt stk. 4 ķ § 30, har heimilaš veršur landsstżrismanninum at undantaka fyri gjald, tį iš talan er um vanligt tilsżn/eftirlit višv. śtlendingum. At enda skjżtur fśtin upp eina nįgreining av § 54, stk. 4 višvķkjandi panting.

Višmerkjast skal, at įheitanin frį fśtanum um at seta eitt nżtt stk. 2 inn ķ § 13 viš stašiligari frįbošanarskyldu til fśtan og Kriminalforsorgina ikki er tikin til eftirtektar. Hetta er tķ, at § 13, stk. 2 heimilar landsstżrismanninum eftir samrįšing viš avvaršandi myndugleika at įseta nęrri reglur um frįbošan og skrįseting ķ Landsfólkayvirlitinum av persónum, iš stk. 1 fevnir um. Somuleišis veršur vķst til § 2, stk. 3, iš heimilar avvaršandi landsstżrismanni eftir samrįšing viš landsstżrismannin ķ innlendismįlum at įseta nęrri reglur um, hvussu ašrir myndugleikar halda Landsfólkayvirlitiš viš lķka.

Višmerkingin um at frķtaka almennar myndugleikar fyri gjald ķ įvķsum fųri er tikin til eftirtektar, sķ eisini višmerkingarnar frį Almannastovuni omanfyri. Somuleišis er višmerkingin um nįgreining av § 54, stk. 4 tikin til eftirtektar.

Prestafelagiš

Felagiš višmerkir m.a.,at taš er ręttiliga prinsipielt, um landsstżrismašurin ķ kunngerš kann heimila skrįseting av nżggjum slagi av upplżsingum. Eisini eru nakrar višmerkingar og nįgreiningar til įsetingina ķ § 7 um sambśgvar og §§ 17 og 18 um limaskap ķ fólkakirkjuni.

Felagiš višmerkir eisini, at skrįseting av m.a. dópsdegi, hjśnastųšu og kalli- og gentunųvnum ķ fylgiskjalinum til lógina tųrvar nįgreining, eins og nakrar ķtųkiligar višmerkingar eru til almennu višmerkingarnar til lógarupskotiš. Felagiš metir, at uppskotiš hevur umsitingarligar avleišingar viš sęr fyri teir prestar, iš fųra kirkjubųkur, og tķ mį m.a. greinast, hvagar prestarnir senda sķnar upplżsingar, og hvųrt hetta skal vera skrivliga ella elektroniskt.

Višmerkjast skal, at skarin av upplżsingum, iš heimild er til at skrįseta, sum so er lżstur generelt ķ višmerkingunum til § 4. Heimildin hongur harumframt saman viš, at verandi tųkniliga skipanin er ótķšarhóskandi, og heimildin er tķskil ikki ętlaš til at vķška ella broyta taš, iš kann skrįsetast ķ Landsfólkayvirlitinum, ķ grundleggjandi mun ella į vķšfevnandi hįtt, men hinvegin at heimila, at neyšugar upplżsingar til ta tķš kunnu verša skrįsettar ķ nżggju skipanini.

Ķ mun til fylgiskjališ til lógina eru višmerkingarnar frį felagnum tiknar til eftirtektar, og fylgiskjališ er umoršaš nakaš, eins og višmerkingarnar til uppskotiš eru nįgreinašar nakaš.

Fųroya Stiftsstjórn

Stiftsstjórnin višmerkir m.a., at ynskiligt hevši veriš, um § 2 ķ uppskotinum įsetti, at kirkjubókafųrandi sóknarprestar hųvdu skyldu til at lata kommununum upplżsingar śr kirkjubókunum. Eisini hevur Stiftsstjórnin onkra nįgreining til yvirskriftina og til navnabroytingar og pkt. 12 ķ fylgiskjalinum til lógina.

Stiftsstjórnin kundi eisini hugsaš sęr at vita, hvussu hugtakiš “evangelisk-luthersk samkoma” ķ § 18, stk. 3 skal skiljast..

Innlendismįlarįšiš hevur tikiš viškmerkingarnar višvķkjandi fylgiskjalinum til eftirtektar. Višvķkjandi at vķška § 2 soleišs, at greinin įleggur prestunum at boša  Landsfólkayvirlitinum frį, veršur vķst til višmerkingarnar omanfyri til ummęli frį fśtanum og heimildina ķ § 2, stk. 3.

Fųroya Dómpróstur

Fųroya Dómpróstur vķsir į, at hansara višmerkingar bera į sama borš sum tęr frį Fųroya Stiftsstjórn og tęr frį Prestafelagnum. Tó veršur serliga vķst į hesi višurskifti:

o       tżdningin av skrįsetingini av limaskapi ķ fólkakirkjuni, tį iš fólk flyta ķ ašra kommunu/sókn,

o       at fulla navniš veršur skrįsett,

o       at taš veršur greitt, hvųrjar upplżsingar prestar viš kirkjubókum skulu senda fólkayvirlitinum,

o      at skrįseting ķ kirkjubųkur ķ Fųroyum ikki er teldutųk, og at allar frįbošanir til myndugleikar og ašrar kirkjubųkur eru į pappķri.

Rķkisumbošiš/Indenrigs- og Sundhedsministeriet

Indenrigs- og Sundhedsministeriet vķsir į, at vallistarnir til fólkatingsval ķ Fųroyum verša gjųrdir viš grundarlagi ķ upplżsingunum śr kommunalu fólkayvirlitunum. Veršur fólkayvirlitslógin broytt soleišis, at persónar, iš eru starvsettir undir danska statinum og sendir ķ  uttanrķkistęnastu (og įvķsir sambśgvar hjį hesum), ongantķš verša skrįsettir sum fluttir av landinum, fer hetta vęntandi at hava viš sęr, at viškomandi verša tikin viš į vallistan ķ Fųroyum. Tann ķ Danmark galdandi fólkatingsvallógin įsetir hinvegin, at įvķsir veljarar, sum, įšrenn teir fara ķ tęnastu uttan fyri rķkiš, og sum vóru skrįsettir ķ fųroyskari kommunu ella ķ Grųnlandi, skulu į fólkatingsvallistan ķ teirri kommunu ķ Danmark, har teir seinast hava veriš skrįsettir ķ fólkayvirlitinum. Sostatt kann įvķst ósamsvar koma ķ orsakaš av uppskotinum.

Eisini skjżtur ministeriiš upp eina nįgreining ķ § 17, stk. 3 soleišis, at greinin, eins og § 22, stk. 3, įsetir, at Landsfólkayvirlitiš og kommunustżrini skulu lata skrįsetingarmyndugleikum ķ tķ Noršurlandinum, flutt veršur śr, neyšugar upplżsingar, tį iš  mett veršur um bśstašarvišurskiftini.

Višmerkjast skal, at uppskotiš til lųgtingslóg um fólkayvirlit sum so ikki įsetir ųšrvķsi reglur fyri nevndu persónar enn tęr reglur, iš eru galdandi ķ Danmark. At ósamsvar kann koma ķ, er tķ grundaš į ta ķ Danmark galdandi fólkatingsvallógina, og tķ veršur mett, at hetta eru višurskifti, iš ręttast eiga at verša reguleraš ella broytt ķ teirri lógini heldur enn ķ lógini um fólkayvirlit. Višmerkingin til § 17, stk. 3 er tikin til eftirtektar.

Postverk Fųroya P/F

Postverk Fųroya P/F vķsir į, at taš er óheppiš, at landsadressuskrįin ikki er nevnd ķ uppskotinum, og at bara góškendar adressur, t.e. adressur, skrįsettar eftir “L-talinum”, eiga at verša góškendar. Eisini veršur vķst į, at uppskotiš eigur at taka hędd fyri, at persónar bęši kunnu hava bśstašaradressu og postadressu, iš ikki altķš er hin sama. Felagiš metir taš eisini ynskiligt, um taš ber til, at melda flyting umvegis internetiš og at flytifrįbošanin kundi veršiš latin vķšari til t.d. postverkiš, SEV o.o., soleišis at hesi kundu dagfųrt sķnar skrįir.

Višmerkjast skal, at postadressur hava sum so einki viš skrįsetingina av veruliga bśstašnum at gera. Talan er um tęnastu frį postverkinum, og tķ veršur ikki mett, at taš er rętt at regulera hesi višurskifti ķ lógini um fólkayvirlit.

Ķ mun til landsadressuskrįnna skal višmerkjast, at henda veršur umrųdd ķ almennu višmerkingunum til uppskotiš.

Lųgmansskrivstovan

Lųgmansskrivstovan hevur ķ višmerkingum sķnum vķst į ętlanir landsstżrisins, at Fųroyar gerast partur av evropeiska samstarvinum um tey fżra fręlsini. Og spurningurin er, um uppskotiš leggur upp fyri slķkum.

Višmerkjast skal, at uppskotiš er alment galdandi fyri allar persónar, alt eftir um taš snżr seg um innlendis flytingar, flytingar til Fųroya śr Noršurlandi ella ųšrum landi, ella um taš snżr seg um flytingar śr Fųroyum. Uppskotiš er harumframt grundaš į galdandi donsku lógina um fólkayvirlit, og tķ veršur ikki mett, at taš elvir til trupulleikar ķ mun til tey fżra fręlsini.

Deildin fyri Arbeišs- og Almannaheilsu

Deildin tekur sum heild undir viš uppskotinum. Višmerkt veršur til kap. 9 um at lata upplżsingar til nżtslu ķ hagtalsgerš ella til vķsindalig endamįl, at greišari hevši veriš, um §§ 32-34 įsettu, nęr Innlendismįlarįšiš skal, heldur enn kann, lata umrųddu upplżsingarnar.

Višmerkjast skal, at minni munur er į bįšum oršingunum, og tķ mį vęntast, at umbųnir vanliga verša gingnar į mųti, eru treytirnar fyri at višgera upplżsingarnar annars loknar. Men av tķ at slķkar umbųnir ķ įvķsum fųrum kunnu vera vķšfevndar og torgreiddar, sķ eisini serligu višmerkingarnar til § 34, veršur mett ręttast at halda fast viš verandi oršingar, soleišis at Innlendismįlarįšiš kann lata upplżsingarnar, er orka til taš, heldur enn at tey, iš hava heimild at móttaka tęr, beinleišis kunnu krevja at fįa umbidnu upplżsingarnar.

Ķlegusavniš

Ķlegusavniš hevur m.a. nakrar nįgreinandi višmerkingar til §§ 35, 39, 53 og 55 višvķkjandi tryggingarfelųgum, tvųrgangandi eftirlųnargrunnum og revsi- og skiftisreglunum. Hesar višmerkingarnar eru tiknar til eftirtektar, og eru §§ 35, 39 og 53 umoršašar nakaš.

Mentamįlarįšiš

Mentamįlarįšiš ger m.a. vart viš, at fylgiskjališ ikki nemur viš ta fyri nógvar myndugleikar viškomandi upplżsingina um, hvųr iš hevur foreldramyndugleikan yvir  persónum 0-18 įr, iš verša fųdd ella flyta til Fųroyar. Somuleišis hevur rįšiš nakrar višmerkingar til skrįseting av bųrnum og foreldramyndugleika. Mentamįlarįšiš vķsir eisini į taš ynskiliga ķ, at bošaš veršur frį, tį iš undirvķsingarskyldug bųrn flyta kommunu.

Višmerkjast skal, at viš nżggju tųkniligu skipanini veršur ķ stųrri mun lagt upp til, at myndugleikar ķ stųrri mun fįa beinleišis atgongd til upplżsingar ķ Landsfólkayvirlitinum og henda skipan eigur at višvirka til, at rįšiš betur kann fylgja viš, tį iš broytingar eru višvķkjandi flytingum hjį bųrnum, iš eru fevnd av undirvķsingarskylduni. Višmerkingin hevur tķskil ikki elvt til broytingar ķ uppskotinum.

Višvķkjandi skrįseting og foreldramyndugleika veršur sum heild vķst til taš, iš Almannastovan hevur višmerkt, sķ višmerkingarnar omanfyri višvķkjandi broytingunum ķ § 8, stk. 2 og 3. Višvķkjandi fylgiskjalinum er at višmerkja, at viš verandi teknisku skipan ber ikki til neyvt at skrįseta, hvųr iš hevur foreldramyndugleikan yvir įvķsum barni, men heimild er ķ § 4, stk. 2 til ķ kunngerš at broyta fylgiskjališ, tį tekniska skipanin er broytt.

Hagstova Fųroya

Hagstovan višmerkir m.a., at endamįlsoršingin ikki er nóg breiš og eigur at stašfesta endamįliš viš sjįlvari skrįnni heldur enn bara endamįliš viš p-talinum.  Hagstovan męlir til at byrja menning av telduskipanini/-skrįnni sum skjótast, tķ verandi tųkniliga skipan er ikki nųktandi. Ein mišvķs ętlan fyri menningina av skrįnni eigur at verša lųgd, og Hagstovan vķsir eisini į, at Landsfólkayvirlitiš eigur verša knżtt at adressuskrįnni.

Višmerkjast skal, at višmerkingarnar frį Hagstovuni eru viškomandi og konstruktivar og eiga at verša tiknar til eftirtektar. Višvķkjandi višmerkingunum um landsadressuskrįnna veršur vķst til višmerkingarnar frį Postverki Fųroya omanfyri. Innlendismįlarįšiš metir tó ikki, at orsųk er at broyta og endamįlsoršingina, tķ mett veršur, at henda ikki bara rųšir um p-tališ, men eisini um uppgįvuna at goyma upplżsingar um hvųnn einstakan ķ Landsfólkayvirlitinum, tżdningin av at skrįseta veruliga bśstašin og uppgįvuna at lata myndugleikum og privatum upplżsingar śr skrįnni į hóskandi hįtt.

Matrikulstovan

Stovnurin višmerkir m.a., at adressulógin ikki er nevnd ķ lógini, eins og męlt veršur til, at bara adressur, iš eru góškendar sambęrt adressulógini, kunnu verša skrįsettar ķ Landsfólkayvirlitinum.

Ķ sambandi viš adressulógina veršur sum heild vķst til višmerkingarnar omanfyri til hoyringssvariš frį Postverki Fųroya og taš, at Landsadressuskrįin veršur umrųdd ķ almennu višmerkingunum til uppskotiš.

Hoyringssvarini frį Dįtueftirlitinum, Almannastovuni, Fųroya Dómprósti, Śtoyggjafelagnum, Kommunusamskipan Fųroya, Fųroya Kommunufelag, Fśtanum, Prestafelagnum, Rķkisumbošnum/Indenrigs- og sundhedsministeriet, Postverki Fųroya, Fųroya Stiftsstjórn, Deildini fyri Arbeišs- og Almannaheilsu, Ķlegusavninum, Mentamįlarįšnum, Hagstovu Fųroya og Matrikulstovuni eru višlųgd.

Kap. 2. Avleišingarnar av uppskotinum

Avleišingarnar av lógaruppskotinum eru ymiskar, alt eftir ķ hvųnn mun tikiš veršur undir viš uppskotinum. Veršur bara tikiš undir viš sjįlvum lógarbroytingunum, og verandi tųkniliga skipanin veršur varšveitt, vera fķggjarligu avleišingarnar fyri land og kommunur stórt sęš ongar. Hetta merkir umsitingarliga, at hildiš veršur fram viš dupultari skrįseting av upplżsingunum, soleišis at hesar fyrst verša lagdar inn ķ kommunalu skrįirnar fyri sķšani at verša lagdar inn ķ skrįnna hjį Landsfólkayvirlitinum. Vandi er tį fyri, at upplżsingarnar um einstaka borgaran ikki eru tęr somu ķ kommunalu skrįunum sum ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum, eins og arbeišsorkan ikki veršur fullnżtt.

Viš verandi tųkniligu skipan vera mųguleikarnir hjį tķ almenna og vinnuni at gagnżta upplżsingarnar ikki teir somu, sum teir verša, um ein nżggj tųknilig skipan veršur gjųrd til Landsfólkayvirlitiš. Hetta er ķ hųvušsheitum tķ, taš tųkniliga ikki er gjųrligt, men eisini tķ at taš ikki ber til at tryggja, at upplżsingarnar, sum ķ framtķšini verša lagdar inn ķ skrįnna viš verandi skipan, eru beinar.

At verandi skipan ikki kann tryggja, at upplżsingarnar eru ręttar, er ein trupulleiki, bęši ķ mun til persónsupplżsingarlógina og noršurlendska sįttmįlan um fólkayvirlit.

Nišanfyri eru avleišingarnar av uppskotinum tķ lżstar viš teirri fortreyt, at tikiš veršur undir viš lógini ķ sķnum fulla oršalagi, soleišis at skilja, at allar įsetingarnar ķ lógini, eisini tęr, sum bara kunnu koma ķ gildi, um Landsfólkayvirlitiš fęr eina nżggja tųkniliga skipan, verša settar ķ gildi. 

Fķggjarligar avleišingar

Mett veršur, at ein nżggj samlaš skipan yvir eitt įramįl kemur at kosta upp til 8 mió. kr. at menna og seta ķ verk. Kostnašurin av skipanini kann broytast, alt eftir hvussu vķšfevnd skipanin skal vera. Taš hevur tżdning ķ mun til kostnašin, hvussu nógvir stovnar og ašrir samstarvsfelagir verša bundnir ķ skipanina, eins og taš hevur tżdning, um sjįlvsavgreišslur verša knżttar at skipanini, og ķ hvussu stóran mun.

Talan er ķ stóran mun um eina serfųroyska skipan, og mett veršur tķ, at taš er ręttiliga sannlķkt, at skipanin mį mennast frį grundini. Hóast hesa sannroynd, veršur ikki mett, at taš snżr seg um eina so kostnašarmikla skipan, ķ mun til tżdningin av skipanini fyri ašrar almennar skrįir, og fyri ręttartrygdina hjį tķ einstaka borgaranum.

Taš snżr seg um eina ręttiliga umfatandi skipan viš nógv fleiri upplżsingum og mųguleikum, og viš at menna hana ķ fleiri byggistigum ber til at tryggja, at skipanin fęst at virka til fulnar.

Fyri at kunna lśka tann partin av noršurlendska sįttmįlanum, sum snżr seg um at alt samskiftiš millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ Noršurlondum frameftir skal vera elektroniskt, jįttaši Lųgtingiš ķ 2005 kr. 400.000 til neyšuga tųkniliga partin til verandi skipan. Hesin partur kann nżtast aftur til hetta samskifti ķ einari nżggjari skipan.

Į fķggjarlógini fyri 2007 eru 1,5 mió. kr. settar av til at fara undir verkętlanina.

Ętlanin er, at landiš skal fķggja sjįlva skipanina, mešan kommunurnar koma at fķggja tann śtbśnaš, sum er neyšugur fyri at fįa atgongd til skipanina. Ķ tann mun verandi śtbśnašur hjį kommununum ikki rųkkur til, kann taš fįa įvķsar fķggjarligar avleišingar fyri kommunurnar. Her veršur kanska serliga hugsaš um tęr smįu kommunurnar, iš ikki, sum er, hava bśgviš seg śt tųkniliga.

Umsitingarligar avleišingar

Fyri landiš fer hetta at merkja, at landiš ikki longur fer at skrįseta persónar ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum, eins og Landsfólkayvirlitiš ikki longur fer at lata upplżsingar ķ telefon til borgaran. Ķ stašin veršur eitt sindur av umsiting, av tķ at skjalprógv skulu vera tųk ķ skipanini, sum t.d. skjalprógv fyri navnabroyting, broyting ķ hjśnastųšu o.s.fr.

Umsitingarligu avleišingarnar fyri Landsfólkayvirlitiš verša, at nakaš av arbeišsorku veršur frķgivin til mįlsvišgerš ķ sambandi viš umbųnir um at fįa upplżsingar frį Landsfólkayvirlitinum, av tķ at taš verša fęrri rutinuuppgįvur, so sum at skrįseta frįbošanir frį kommununum.

Kommunurnar fara eins og ķ dag at skrįseta upplżsingar um flyting o.a. Av tķ at hetta veršur einasta skrįsetingin, veršur mannagongdin ķ įvķsum fųrum broytt fyri at tryggja, at skrįsetingarnar verša gjųrdar į sama hįtt ķ ųllum kommunum, og at mųgulig skjalprógv eru fyri upplżsingunum.

Av tķ, at Landsfólkayvirlitiš ikki longur fer at lata stakupplżsingar gjųgnum telefon, fara nakrar av hesum samrųšunum ķ fyrstu atlųgu helst til kommunurnar. Hinvegin ber nś til sambęrt lógini, at įvķs privat, so sum vinnulig partafelųg, peningastovnar, tryggingarfelųg o.o., kunnu fįa beinleišis atgongd til at fįa upplżsingar um einstakar persónar elektroniskt. Eftir ętlan fer hetta at hava viš sęr, at nógvir av teimum fyrispurningum, iš verša settir fólkayvirlitunum ķ dag, fella burtur.

Fyri kommunurnar veršur nakaš meira av umsiting, av tķ at kommunurnar sum nakaš nżtt fįa mųguleika fyri at kanna og avgera mįl, har taš er ivasamt, į hvųrjum bśstaši viškomandi eigur at vera skrįsettur.

Avleišingar fyri vinnuna

Fyri vinnulig partafelųg, peningastovnar, tryggingarfelųg og onnur veršur taš lęttari at fįa upplżsingar frį fólkayvirlitinum, bęši tį taš snżr seg um at fįa upplżsingar um ein stųrri avmarkašan skara av persónum, og tį taš snżr seg um at fįa beinleišis atgongd til at bišja um stakupplżsingar ķ elektroniskum formi. Hetta skuldi lętt nógv um arbeišiš hjį fleiri privatum vinnurekandi.

Ķ sambandi viš hagtalsgerš er neyšugt at fįa ein skipan, sum kann tryggja, at upplżsingarnar ķ fólkayvirlitinum ķ framtķšini eru ręttar, soleišis at haldgott grundarlag fęst til hagtalsgerš. Fyri vinnuna kann hetta eisini vera viš til at betra um grundarlagiš fyri hagtųlum, sum vinnan hevur tųrv į.

Avleišingar fyri umhvųrviš, serstųk ųki og įvķsar samfelagsbólkar

Endamįliš viš uppskotinum er at skrįseta ųll fólk ķ Fųroyum, har tey veruliga bśgva. Tķ veršur ikki mett, at uppskotiš hevur fķggjarligar avleišingar fyri įvķs ųki ķ landinum.

Višmerkjast skal, at įvķsar lógir regulera višurskifti, iš eru tengd at bśstašnum hjį fólki. Ķ tann mun nżggju įsetingarnar ķ t.d. §§ 9 og 10 ķ uppskotinum elva til, at ein bśstašur veršur ręttašur, kann hetta óbeinleišis hava fķggjarligar avleišingar viš sęr fyri serstųk ųki ķ landinum. Her veršur hugsaš um, at ręttingin mųguliga kann fųra til, at persónurin veršur skattskyldugur ķ ašrari kommunu. Hetta eru tó ikki višurskifti, iš eru ella eiga at verša reguleraš ķ lógini um fólkayvirlit, men ķ avvaršandi lóggįvu; ķ hesum fųri skattalóggįvuni.

Mett veršur ikki, at uppskotiš hevur umhvųrvisligar, sosialar ella ašrar avleišingar viš sęr.

Avleišingar fyri millumtjóša sįttmįlar

Lųgtingiš samtykti 22. november 2005 uppskot til samtyktar um, at Lųgtingiš góškennir, at landsstżriš męlir rķkismyndugleikunum til at seta ķ gildi fyri Fųroyar endurskošaša noršurlendska sįttmįlan um fólkayvirlit (lųgtingsmįl nr. 28/2005).

Uppskotiš tryggjar, at lóggįvan um fólkayvirlit er ķ samsvari viš reglurnar ķ endurskošaša noršurlendska sįttmįlanum um fólkayvirlit.

Ein nżggj tųknilig skipan skal harumframt tryggja, at upplżsingarnar ķ fólkayvirlitinum eru ręttar. Hetta er eitt av trygdarkrųvunum ķ skipanini, tį iš upplżsingar verša fluttar elektroniskt millum Noršurlond sambęrt endurskošaša noršurlendska sįttmįlanum um fólkayvirlit. 

Kap. 3. Serligar višmerkingar

Til kapittul 1. Endamįl og fyrisiting

Til § 1

Galdandi lųgtingslóg um fólkayvirlit hevur onga endamįlsoršing. Orsųkin til, at endamįlsoršing nś veršur sett ķ lógina, er, at lųgtingslóg nr. 73 frį 8. mai 2001 um višgerš av persónsupplżsingum (persónsupplżsingarlógin) varš sett ķ gildi ķ Fųroyum 1. januar 2002. Endamįliš viš persónsupplżsingarlógini er at tryggja persónsverndina hjį tķ einstaka persóninum, tį iš persónsupplżsingar verša višgjųrdar, soleišis at persónsupplżsingarnar einans verša savnašar saman til eitt greidliga tilskilaš og lógligt endamįl, eins og seinni višgerš av upplżsingunum ikki mį vera ķ ósamsvari viš hesi endamįl.

Taš, sum er lżst ķ nr. 1 - 4 ķ endamįlsoršingini, eru višurskiftir, sum longu eru fevnd av teimum uppgįvum, sum Landsfólkayvirlitiš hevur ķ dag.

At veita ųllum fólkum ķ Fųroyum eitt persónstal, at goyma grundleggjandi persónsupplżsingar um hvųnn einstakan, at skrįseta fólk į tķ bśstaši, sum viškomandi bżr į, og at lata upplżsingarnar vķšari til ašrar almennar myndugleikar ella privat, iš hava heimilašan įhuga ķ upplżsingunum, eru višurskiftir, sum longu eru fevnd av teimum uppgįvum, sum ķ dag eru ķ sambandi viš skrįseting ķ Landsfólkayvirlitinum.

Tey višurskifti, iš hava viš skrįseting ķ Landsfólkayvirlitinum at gera, og sum ongar reglur eru um ķ hesi lóg, verša višgjųrd eftir reglunum ķ persónsupplżsingarlógini.

Til § 2

Greinin er ein umoršaš samanskriving av §§ 1 og 2 ķ galdandi lóg.

Sambęrt stk. 1 skal Innlendismįlarįšiš sita fyri Landsfólkayvirlitinum saman viš kommununum. Her hendir sostatt tann broytingin, at talan veršur um eina og somu skrį,  Landsfólkayvirlitiš, iš lands- og kommunumyndugleikar ķ felag sita fyri, heldur enn eitt landsfólkayvirlit og eitt fólkayvirlit fyri hvųrja kommunu.

Fólkayvirlitiš er ķ dag skipaš į tann hįtt, at tęr kommunur, sum skrįseta flytingar o.a elektroniskt ķ kommunalu fólkayvirlitsskrįnni, fyrst skrįseta flytingina ķ egnu skrįnna fyri sķšani at frįboša flytingina ķ pappķrsformi til Landsfólkayvirlitiš, sum sķšani skrįsetir somu flyting ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum. Eftir uppskotinum er ętlanin, at skipanin skal broytast soleišis, at flytingin, sum kommunan ger, beinleišis veršur skrįsett ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum, bęši fyri at tryggja, at upplżsingarnar hjį kommununum og Landsfólkayvirlitinum eru tęr somu og fyri at fullnżta arbeišsorkuna soleišis, at sama arbeiši ikki veršur gjųrt tvęr feršir.

Ķ stk. 1 er heimildin at įseta nęrri reglur um leiklut kommununnar ķ at halda Landsfólkayvirlitiš višlķka m.a. ętlaš at fevna um krųv til skrįsetingar av flytingum o.ų., undir hesum hvussu frįbošanir verša sendar Landsfólkayvirlitinum, um eftirlit og um krųv til tųkniliga śtbśnašin hjį kommununum, iš nżttur veršur til at fųra fólkayvirlit.

Kommunurnar koma sostatt at vera viš til at dagfųra Landsfólkayvirlitiš saman viš Innlendismįlarįšnum. Henda dagfųring veršur serliga gjųrd viš frįbošanum frį borgarum um flyting o.a., men eisini viš frįbošanum frį grundskrįsetandi myndugleikum sum t.d. kirkjubókafųrandi sóknarprestum, Rķkisumbošnum og dómstólunum, sbr. stk. 3.

Taš er Innlendismįlarįšiš, sum er dįtuįbyrgdari sambęrt § 2, nr. 4, ķ persónsupplżsingarlógini.

Stk. 3 samsvarar viš § 4 ķ galdandi lóg.

Fólkayvirlitini móttaka įvķsar upplżsingar beinleišis frį borgarunum, serliga um flytingar. Ašrar upplżsingar verša ķ mestan mun fingnar til vega frį ymisku grundskrįsetandi myndugleikunum, iš koma ķ samband viš einstųku borgararnar. Nišanfyri er stutt yvirlit yvir hesar myndugleikar og tżdningarmiklastu hendingarnar, iš myndugleikarnir  skrįseta:

·        Fólkakirkjan/kirkjubókfųrandi sóknarprestur skrįsetir fųšingar, foreldravišurskifti, faširskap ķ sambandi viš dóp/navnagįvu, navnagįvur, navnabroytingar viš frįbošan, vķgslu og andlįt, tį iš viškomandi doyr heima.

·        Innlendismįlarįšiš skrįsetir navnabroytingar viš navnaprógvi.

·        Rķkisumbošiš skrįsetir ęttleišingar, hjśnaskilnaš, įvķsar navnabroytingar, rķkisborgararętt og frįtųku av myndugleika/sjįlvręši.

·        Dómstólarnir skrįseta hjśnaskilnaš og frįtųku av myndugleika/sjįlvręši.

·        Fśtin skrįsetir višurkenning av faširskapi.

·        Stųrru kommunurnar skrįseta borgarligar vķgslur og navnabroytingar, iš hava viš hesar vķgslur at gera.

Grundskrįsetandi myndugleikarnir senda, sum er, upplżsingarnar til Landsfólkayvirlitiš og/ella til kommunalu fólkayvirlitini į serligum frįbošanarskjųlum. Tį iš upplżsingarnar eru latnar fólkayvirlitinum, sendir fólkayvirlitiš upplżsingarnar vķšari at skrįseta ķ skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum. Hesar mannagongdir eru ikki nóg greišar ķ dag.  

Til kapittul 2. Persónstųl og ašrar upplżsingar ķ Landsfólkayvirlitinum 

Til § 3

Sambęrt § 1 ķ galdandi lóg hevur Innlendismįlarįšiš heimild til at geva hvųrjum persóni sęr eitt persónstal. Ķ galdandi lóg er ikki įsett, hvųrjar treytirnar eru fyri at fįa eitt persónstal.

Ķ hesi grein veršur nś įsett, hvųrjir persónar kunnu fįa eitt persónstal, og nęr frįbošan um givna persónstališ veršur send persóninum. Hetta er ein stašfesting av ręttarstųšuni, og er ongin broyting ętlaš ķ mun til galdandi lóg.

Taš er fųst mannagongd, at slķk tillutan av persónstali, og harviš upptųka ķ Landsfólkayvirlitinum, fer einans fram ķ teimum fųrum, sum lógin tilskilar. Tį iš bųrn eru fųdd, verša tey skrįsett ķ Landfólkayvirlitinum, men vanliga fortreytin er, at mamman er skrįsett til at bśgva ķ Fųroyum. Er hon ikki taš, kann barniš einans skrįsetast, um vanligu treytirnar fyri at skrįseta flyting til Fųroya eru loknar.

Hvųr orsųkin var til, at persónstal varš tillutaš, hevur onga įvirkan į persónstališ ķ sjįlvum sęr, men hevur harafturķmóti įvirkan į, hvųrjar upplżsingar verša skrįsettar, og harviš į tķ ręttarfylgju, iš onnur lóggįva kann hava viš sęr. Hevur ein einaferš fingiš eitt persónstal, veršur taš eisini taš sama tališ, sum skal nżtast ķ ųllum samanhangi frameftir.

Endamįliš viš frįbošanini eftir stk. 3 er einans at upplżsa um persónstališ, iš er tillutaš viškomandi persóni.

Av tķ at 6 mįnašir kunnu ganga til nżfųdd fįa navn, mešan kommunan, har iš mamman bżr, vanliga skal skrįseta fųšing innan 14 dagar frį tķ, at barniš er fųtt, hevur įsetingin ķ stk. 3, nr. 1 viš sęr, at barniš fęr tillutaš eitt persónstal, longu įšrenn barniš fęr navn. Hetta uppskotiš er grundaš į, at foreldrini ķ fleiri fųrum kunnu fįa brśk fyri persónstalinum hjį barninum, įšrenn taš hevur fingiš navn, og so nżtist teimum ikki at spyrja kommununa um taš aftur seinni.

Persónar, iš fįa tillutaš eitt persónstal ķ sambandi viš skattskyldu ķ Fųroyum, fįa ikki persónstališ sendandi.

Ķ stk. 4 veršur įsett, at eins og ķ § 10 ķ galdandi kunngerš um fólkayvirlit kunnu persónar fįa skjalvįttan um sķtt persónstal. Taš nżggja ķ įsetingini er, at persónar kunnu venda sęr til eina kommunu, mótsett nś, iš fólk skulu venda sęr til sķna heimstašar-kommunu, um persónurin hevur brśk fyri vįttan um m.a. persónstali frį Landfólkayvirlitinum. Harumframt fęr kommunustżriš heimild til at krevja gjald fyri hesa skjalvįttan, og kann kommunustżriš krevja, at goldiš veršur, įšrenn vįttanin veršur latin.

Įsetingin ķ stk. 5 samsvarar viš § 10, stk. 1, nr. 3 ķ kunngeršini um fólkayvirlit. Eftir hesi įseting kann einans skeivleiki ķ persónstalinum góštakast sum grund fyri at fįa tillutaš nżtt persónstal. Soleišis sum persónstališ er skipaš ķ dag, merkir hetta, at feilurin skal vera grundašur į skeivan fųšingardag ella skeivt kyn.

Taš kann koma fyri, at persónur sųkir um at fįa nżtt persónstal viš teirri grundgeving, at fųšingardagurin ķ verandi persónstali er skeivur. Snżr taš seg um rķkisborgararar uttan fyri Noršurlond, eru taš śtlendingamyndugleikarnir, iš skulu gera metingina um fųšingardagin, mešan Innlendismįlarįšiš skal gera metingina fyri noršurlendskar rķkisborgarar. Danskir rķkisborgarar, iš fųra fram, at fųšingardagurin ķ persónstalinum er skeivur, eru fyri mesta partin persónar, iš ikki hava veriš danskir rķkisborgarar frį byrjan. Taš kemur ofta fyri, at myndugleikarnir fįa tķlķkar umsóknir, aftanį at persónurin ķ įravķs hevur bśš ķ landinum undir uppįhaldi av at vera fųddur skrįsetta fųšingardagin, og eisini hóast sami persónurin harafturat viš trś og heišur, tį iš viškomandi fekk danskan rķkisborgararętt, hevur endurtikiš, at hetta var hin rętti fųšingardagurin. Kann taš skjalprógvast, at viškomandi veruliga hevur ein annan fųšingardag, veršur viškomandi tillutaš nżtt persónstal viš heimild ķ stk. 5.

Įheitanir frį borgarunum um tillutan av nżggjum persónstali av ųšrum orsųkum enn skeivleikum ķ persónstalinum, t.d grundaš į eitt ynski um at fjala samleika sķn higartil, ella tķ at eitt įvķst raštal veršur mett at hava óeydnu viš sęr, skulu avvķsast.

Tį iš nżtt persónstal veršur tillutaš ķstašin fyri taš gamla sambęrt stk. 5, eigur nżggja tališ at vķsa til fyrrverandi tališ og ųvut, eins og skrįsettar upplżsingar skulu fųrast frį tķ gamla persónstalinum yvir į taš nżggja. Tilvķsingin millum gamla og nżggja persónstališ hevur tżdning, tį iš bišiš veršur um upplżsingar śt frį gamla persónstalinum, og sligiš veršur upp ķ Landsfólkayvirlitinum, so at altķš veršur gįaš eftir, at skrįsetingarnar halda fram undir nżggja persónstalinum.

Sambęrt stk. 6 verša reglurnar um skipan av persónstalinum įsettar av landsstżrismanninum. Sķšani byrjan hava persónstųlini ķ Fųroyum veriš samansett av 9 tųlum, har 6 tey fyrstu vķsa til fųšingardagin, og tey 3 sķšstu eru eitt raštal. Sķšsta tališ ķ raštalinum vķsir um persónurin er mašur ella kvinna. Hetta sķšsta tališ er samstundis eitt eftirlitstal, iš eftir tķ sonevnda modulus-11-hįttinum er prógv um, at talan er um eitt veruligt persónstal.

Um almennir myndugleikar av ųšrum orsųkum hava tųrv į at arbeiša viš einum 9-tals-persónstali, og viškomandi persónur ikki hevur rętt til at fįa persónstal tillutaš eftir stk. 1, so veitir įsetingin ķ stk. 6 sum nakaš nżtt mųguleika fyri, at eitt persónstal hereftir kann verša skrįsett ķ Landsfólkayvirlitinum eftir reglum, iš landsstżrismašurin įsetir. Til dųmis kann hetta galda fyri śtlendingar, iš verša lagdir inn į sjśkrahśs ķ Fųroyum, ella fyri śtlendingar, sum ķ sambandi viš fųšing ella deyša skulu skrįsetast ķ kirkjubókunum, serliga um hesar skuldi bliviš fųrdar elektróniskt eins og ķ Danmark.

Til § 4

Ķ hesi grein veršur įsett hvųrjar upplżsingar verša skrįsettar ķ Landsfólkayvirlitinum um tann einstaka persónin. Upplżsingarnar eru at finna ķ fygiskjali 1 til lógina.

Sum er, er tųkniliga skipanin ķ Innlendismįlarįšnum ikki tķšarhóskandi. Fyri at fįa eina tķšarhóskandi skipan, veršur neyšugt at fįa nżggja tųkniliga skipan, sum kann skrįseta fleiri persónsupplżsingar enn tęr, sum ķ dag eru skrįsettar um einstaka persónin ķ Landsfólkayvirlitinum.

Borgararnir skula vera kunnašir um, hvųrjar persónsupplżsingar verša skrįsettar um tey ķ Landsfólkayvirlitinum. Fyri at sleppa undan at gera eina lógarbroyting ķ sambandi viš, at Innlendismįlarįšiš fęr nżggja tųkniliga skipan, fęr landssstżrismašurin heimild til ķ kunngerš at gera broytingar til fylgiskjal 1, soleišis at borgararnir fįa hųvi til at kunna seg um, hvųrjar persónsupplżsingar verša skįsettar afturat fylgiskjali 1, sambęrt broytta fylgiskjalinum.

Afturat teimum persónsupplżsingum, sum eru skrįsettar ķ Landsfólkayvirlitinum, sbr. fylgiskjal 1, er tųrvur į at skrįseta fleiri upplżsingar ķ nżggjum broyttum fylgiskjali. Hesar eru m.a.: Fleiri navna- og bśstašarupplżsingar (t.d. navna- og bśstašarvernd, bśstašur uttanlands), upplżsing um, hvųrt viškomandi er skrįsettur ķ Landsfólkayvirlitinum orsakaš av skattskyldu ķ Fųroyum, fleiri upplżsingar um  rķkisborgararętt (t.d. fleiri ella fyrrverandi rķkisborgararęttur), fleiri upplżsingar um familjuvišurskifti (t.d upplżsing um, hvųr av foreldrunum hevur foreldramyndugleikan), fleiri upplżsingar, tį iš persónur hevur mist sjįlvręšiš (t.d. upplżsing um navn og bśstaš hjį verjanum), upplżsing um at persónur er horvin, upplżsing ķ sambandi viš kommunal višurskifti (t.d. um persónurin er fosturbarn), upplżsing um valrętt, upplżsing um uppihaldsgrundarlag eftir śtlendingalóggįvuni. Eisini skal verša gjųrligt at gera ymisk frįmerkir ķ skipanina, soleišis at taš ber til at sķggja, hvųrjir myndugleikar og privat skulu hava dagfųrdar upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum.

Ķ einari nżggjari tųkniligari skipan verša skrįsetingarnar av bśstaši knżttar at tķ eintżdda talmerkinum (L-talinum) ķ landsadressuskrįnni.

Til § 5

§ 5 er nżggj og įsetir, at ųll skulu skrįsetast viš formliga rętta navni sķnum samsvarandi navnalóggįvuni, ber hetta til tųkniliga.

Dóps- og navnabrųv verša vanliga nżtt sum vįttan fyri rętta navninum. Višvķkjandi nųvnum, fingin uttanlands, eigur frumskjal ella vįttaš avrit av skjalinum at verša vķst  myndugleikanum, įšrenn hendingin kann verša skrįsett.

Ķ stk. 2-6 eru reglur um, hvussu myndugleikin skal stytta navniš, ber ikki til tųkniliga at skrįseta ella skriva fulla navniš.

Sambęrt stk. 7 ber til hjį einum og hvųrjum at venda sęr til kommununa, har viškomandi bżr, viš umbųn um at fįa eina uttanįskrift (adresseringsnavn) skrįsetta. Uttanįskriftin skal hava stųši ķ fulla navninum. 

Til kapittul 3. Kommunala fólkaskrįsetingin

Ķ hesum kapitli verša įsettar tęr grundleggjandi reglurnar um, hvussu kommunurnar skulu skrįseta bśstašir hjį persónum ķ Landsfólkayvirlitinum. Eisini fevnir hesin kapittul um mųguleikan hjį kommunum at hava eftirlit viš flytifrįbošanunum hjį borgarunum og mųguleikan til at broyta/rętta (berigtige) bśstašarskrįsetingar. Heimildin til kommunurnar til at kunna broyta bśstašin, soleišis at hesin er ķ samsvari viš veruligu bśstašarvišurskiftini, er nżggj ķ mun til verandi lóg.

Meginreglurnar ķ bśstašarskrįseting eru greišar og stigvķsar: Byrjanarstigiš er, at ųll skulu skrįsetast į bśstaši sķnum. Tann, iš ongan bśstaš hevur, skal skrįsetast, har hann stųšugt heldur til. Hevur hann einki stųšugt tilhaldsstaš, skal hann framvegis vera skrįsettur ķ teirri kommununi, har hann įšur var skrįsettur, men viš višmerking um, at hann er fluttur hašani. Ķ įvķsum fųrum, tį iš ikki ber til at finna viškomandi persón, kann viškomandi skrįsetast sum "horvin".

Eisini veršur ķ hesum kapitli lagdur dentur į, at taš er kommunan, iš hevur mįlsręšiš til at gera av, um ein flytifrįbošan kann góštakast.

Herumframt eru reglur ķ hesum kapitli um skylduna, iš kommunur hava til at rętta mųguligar skeivar skrįsetingar ķ fólkayvirlitinum.

Til § 6

Tį iš gerast skal av, um frįvera frį fasta bśstašnum er fyribils, ella um viškomandi er fluttur, eigur at verša mett, hvųrt ętlanin er at koma aftur į fasta bśstašin at bśgva. Eisini hevur taš tżdning, um viškomandi var leingi burtur ella ikki. Frįvera, tķ at fólk t.d. eru ķ summarhśsi, skal roknast sum fyribils frįvera, og ikki er loyvt at melda flyting til summarhśsiš, mešan dvalt veršur har um summariš. Ašramįta ber ikki til at seta įvķsa tķšarfreist fyri, hvussu long frįveran frį fasta bśstašnum kann vera hjį tķ, sum er staddur ašrastašni ķ landinum.

Sambęrt galdandi reglum hevur veriš kravt, at skrįsetti bśstašurin ikki kann flytast śr staš. Hóast taš vanliga ķ Fųroyum er, at fólk bśgva į bśstaši, iš ikki kann flytast, kann taš koma fyri, at fólk hava annaš slag av fųstum bśstaši. At bśstašurin ikki skal kunna flytast śr staš, kann hava trupulleikar viš sęr, tį iš talan er um fólk, iš t.d. bśgva umborš į bįti, sum siglir av og į. Viš oršingina "av og į" skal skiljast sovoršiš sum śtferšir ella tķlķkt ķ vanligastu feriutķš. Hevur persónurin ongan annan bśstaš enn t.d. bįtin ella hśsvognin, skal viškomandi skrįsetast viš bśstaši har, sum bįturin ella hśsvognurin er fast.

Tį iš einstaklingar eru fluttir frį bśstaši sķnum og inn į stovn ella heim, veršur hetta altķš at rokna sum ein flyting, uttan tį iš heilt serstakar umstųšur fyriliggja, iš stušla uppundir, at taš ikki kann roknast sum fast uppihald.

Įsetingin ķ stk. 3, 1. pkt., um at fólkayvirlitiš tekur avgerš ķ ivamįlum um skrįsetingar av bśstaši ella tilhaldsstaši, er nųkulunda tann sama sum ķ § 7 ķ galdandi lóg og § 6, stk. 3 ķ kunngeršini um fólkayvirlit. Įsetingin ķ stk. 3, 2. pkt. um, at fólkayvirlitiš kann taka avgerš ķ ivamįlum, er nżggj. Er kommunan ķ iva um, hvųrt ein flyting er verulig ella ikki, skal flytingin ikki skrįsetast beinanvegin, men mįliš skal fyrst verša kannaš gjųllari. Hinvegin eigur kommunan ikki at lata vera viš at skrįseta eina flyting eftir bošum frį ųšrum, sum ikki hava mįlsręši į fólkaskrįsetingarųkinum, t.d. einum leišara į stovni ella ųšrum persónum.

Įsetingarnar ķ stk. 4 og 5 eru nżggjar. Bśstašarskrįsetingar ķ teimum fųrum, har persónurin einki fast tilhaldsstaš hevur, skulu gerast viš stųrsta varsemi, og ongantķš tį iš taš ber til at vķsa į fast tilhaldsstaš. Fólk kunnu geva seg til kennar į ymsan hįtt, til dųmis viš persónliga at venda sęr til eina almenna skrivstovu ella viš at skriva til taš almenna.

Til § 7

Įsetingin er nżggj.

Um mųguleiki skal vera fyri at gera eina meting sambęrt § 7, so mį talan vera um veruligar bśstašir og ikki einans stųš, har viškomandi kann vera nįttargestur. Einstaki bśstašurin skal vera soleišis skikkašur, at hann er egnašur sum bśstašur hjį fólki alt samdųgriš. Ķ hesum sambandi kann dentur serliga verša lagdur į, um atgongd er til wc, vatn og kųksamboš. Hartil kann verša kravt, at bśstašurin er til taks hjį viškomandi. Hetta merkir, at viškomandi skal hava veruligan ręšisrętt yvir bśstašnum alt samdųgriš. At viškomandi hevur ręšisrętt yvir bśstašnum merkir m.a., at viškomandi kann siga upp ella avhenda bśstašin. Haraftrat er taš ein treyt, at bśstašurin veršur nżttur av viškomandi ķ ein įvķsan mun.

Til § 8

Įsetingin er nżggj.

Sambęrt stk. 1 skal barniš skrįsetast hjį tķ av foreldrunum, iš oftast hevur barniš. Taš hevur sostatt ongan tżdning fyri skrįsetingina, hvųrt barniš uppiheldur sęr į einum bśstaši, sum mųguliga gongur ķmóti viljanum hjį tķ, sum hevur foreldramyndugleikan.

Sambęrt stk. 2 er foreldramyndugleikin taš avgerandi uttanveltaša metingarstųšiš ķ teimum fųrum, tį barniš er lķka ofta hjį bįšum foreldrunum.

Įsetingin ķ stk. 3 veršur brśkt ķ teimum fųrum, tį iš barniš uppiheldur sęr lķka leingi hjį bįšum foreldrum sķnum, iš ikki bśgva saman og eru ósamd um į hvųrjum bśstaši, barniš skal vera skrįsett. Ķ slķkum fųri, og ķ ųšrum fųrum, har ikki hevur veriš mųguligt at stašfesta, hvar iš barniš bżr, skal kommunan gera av, at barniš framvegis skal vera skrįsett į tķ bśstašnum, har taš var skrįsett, įšrenn ósemjan tók seg upp, um so er, bśstašurin er ein av teimum umrųddu bśstųšunum. Hvar, iš hetta er, skal frameftir stašfestast sambęrt įsetingunum ķ § 12, stk. 2 um at śtvega frįgreišing frį ųšrum av foreldrunum, tį iš taš er hin av foreldrunum, sum hevur bošaš frį, at barniš er flutt.

Til § 9

Įsetingin ķ stk. 1, iš er nżggj, įleggur kommununi at kanna mįl, har illgruni er um, at persónur er skeivt skrįsettur. Hvussu illgrunin er ķkomin hevur ongan tżdning. Ónavngivin frįbošan um, at persónur er skeivt skrįsettur, kann, alt eftir umstųšunum, eisini hava viš sęr, at kanning veršur sett ķ verk.

Taš liggur į ųllum kommunustżrum at tryggja, at skrįsetingarnar ķ fólkayvirlitinum eru ręttar. Taš er sostatt uttan tżdning fyri mįliš, hvųr teirra tekur eitt mįl um skeiva skrįseting upp, men av praktiskum orsųkum er ķ stk. 1 įsett ein mannagongd, har taš ķ fyrra lagi liggur į tķ kommunustżrinum, har viškomandi persónur er skrįsettur, at taka mįliš upp. Kommunustżriš, har viškomandi sigst halda til, kann tó eisini gera kanningina, og į henda hįtt fęst vissa fyri, at tann stųšan ikki kemur ķ, at annaš kommunustżriš ikki ynskir at gera kanningina, og hitt kommunustżriš ikki hevur heimild at gera kanningina.

Fyritreytin er, at kommunustżriš, har viškomandi persónur er skrįsettur, og kommunustżriš, har viškomandi sigst ella veršur mettur at halda til, tosa saman fyri at finna śt av, hvųrt teirra av rųttum eigur at gera kanningina.

Eru kommunustżrini ikki samd um, hvųr skal gera kanningina, kunnu kommunustżrini hvųr sęr leggja spurningin fyri Innlendismįlarįšiš til avgeršar. Er eitt av kommunustżrunum sķšani ikki samt ķ teirri avgeršini, iš avvaršandi kommunustżri tekur um bśstašarskrįsetingina hjį įvķsum persóni, kann fyrr nevnda kommunustżri kęra hesa avgerš eftir vanligu reglunum ķ § 52.

Skrįseting av persóni hevur ręttarvirknaš ķ mun til fleiri onnur lógaųki. Til dųmis eru nógvar sosialar veitingar treytašar av, hvussu persónur er skrįsettur. Um fólk liva ķ parlagi ella eru einlig įvirkar til dųmis dagstovnagjųld og pensjónir. Stušul til lesandi er bundin av, um persónur er heimabśgvandi. Kommunuskattur er treytašur av, hvųrjari kommunu persónur er skrįsettur at bśgva ķ 1. november į hvųrjum įri. Bśstašurin hevur somuleišis tżdning, tį iš taš snżr seg um stušul til dupult hśsarhald, feršastušul o.a., og tį taš snżr seg um valrętt og valbęri til kommunustżri. Taš er tķ alneyšugt, at skrįsetingin er rųtt, soleišis at taš ber til at fyribyrgja, at stušul, sosialar veitingar o.a. ikki verša śtgoldin į skeivum grundarlagi. Fķggjarligi tżdningurin av skrįseting av bśstaši kann hava viš sęr, at borgarin sjįlvur ikki altķš letur seg skrįseta į rętta bśstašnum.

Ųll fyrisiting av almennum veitingum er bygd į, at skrįsetingin ķ fólkayvirlitinum er rųtt. Um so er, at skrįsetingin ikki er ķ samsvari viš veruligu višurskiftini, kann hetta hava viš sęr fķggjarligar avleišingar fyri bęši land og kommunur.

Įsetingin ķ stk. 2  um, at kommuna kann krevja nęrri frįgreišing um bśstašarvišurskifti hjį persóni, er ķ samsvari viš § 7 ķ galdandi lóg um fólkayvirlit og § 17 ķ kunngeršini um fólkayvirlit.

Heiti “bśstašarfelag” skal skiljast breitt ķ tann mun, hetta er partur av fųroyska bśstašarmarknašinum. Til dųmis eru eigarabśstašarfelųg og lutaķbśšarfelųg fevnd av hugtakinum.

Įsetingin ķ stk. 3 gevur kommununum vķškašar heimildir til at innheinta upplżsingar frį ųšrum almennum mynduleikum, tį iš bśstašur hjį persóni skal eftirkannast. Įsetingin hevur viš sęr, at almennir myndugleikar, uttan mun til įsetingarnar ķ fyrisitingarlógini um latan av upplżsingum til annan fyrisitingarligan mynduleika, hava skyldu at veita upplżsingar, iš kunnu vera viš til at gera av, hvųr rętti bśstašurin hjį įvķsum borgara er.

Privatum kann bara įleggjast at lata upplżsingar ķ tann mun, hetta er įsett ķ lóg ella ķ fyriskipanum, įsettar viš heimild ķ lóg. Higartil hevur hetta bara veriš galdandi fyri tann, iš flytur, og hśsaeigarar ella leigara, sbr. § 6 ķ galdandi lóg um fólkayvirlit. Ašrir privatir persónar hava higartil ikki havt skyldu til at lata upplżsingar, og hetta hevur havt viš sęr, at taš ķ fleiri fųrum ikki hevur veriš gjųrligt at fingiš mįl lżst til fulnar.

Upplżsingar, iš kunnu verša viš til at lżsa eitt bśstašarmįl, eru til dųmis upplżsing um tann bśstaš, sum viškomandi hevur upplżst fyri ųšrum pųrtum. Nżtslan av olju, el og telefon kunnu eisini lżsa mįliš. Kommunalar fyrisitingar, Toll- og Skattstova Fųroya og Almannastovan kunnu eisini hava avgerandi upplżsingar um fast tilhaldsstaš hjį viškomandi.

Er illgruni um, at brot er framt ķ mun til lógina um fólkayvirlit, kann kommunan melda mįliš til lųgregluna til vķšari kanningar.

Til § 10

Ķ hesi įseting eru nęrri reglur um, hvussu farast skal fram, eftir at kommunustżriš hevur kannaš eitt bśstašarmįl, sbr. § 9, og er komiš fram til, at persónurin ikki er rętt skrįsettur.

Įsetingin inniheldur eina 14 daga freist og krav um skrivliga frįbošan, iš merkir, at vanligu reglurnar ķ fyrisitingarlógini verša herdar.

Ķ sambandi viš višgerš av sokallašum tvangsflytingum skal kommunan fylgja mįlsvišgeršarreglunum ķ fyrisitingarlógini, undir hesum hoyra partarnar ķ mįlinum. Partar ķ mįlinum kunna eisini vera onnur enn viškomandi, iš fęr įlagt at broyta bśstaš, til dųmis ašrir persónar, hvųrs višurskifti įvirkast av, at bśstašurin veršur broyttur. Sum fylgja av fyrisitingarlógini skal avgeršin hjį kommununi vķsa til tęr ręttarreglur og tey veruligu višurskiftini (fakta), sum avgeršin er grundaš į. Somuleišis skal verša givin vegleišing um kęrumųguleikar.

Innlendismįlarįšiš kann geva kommununum almenna rįšgeving ķ sambandi viš mįl um tvangsflyting, men kann ikki vera viš til at višgera ķtųkilig mįl.

Til kapittul 4. Innlendis flytingar

Til § 11

Ķ hesi įseting eru reglur um innlendis flytingar. Hesar eru ķ hųvušsheitum tęr somu sum ķ § 5 ķ galdandi lóg um fólkayvirlit. Ein broyting ķ mun til galdandi lóggįvu er, at ein skilvķsur skeivleiki veršur ręttašur. Hesin skeivleiki er, at taš ķ verandi § 5 er įlagt tķ, sum skal flyta, at frįbošanin somuleišis skal fevna um tey hśsfólk, sum flyta viš, uttan at taš ber til hjį viškomandi at sleppa undan hesi frįbošan, tį iš annar persónur sjįlvur bošar frį flytingini.

Innihaldiš ķ stk. 2 er taš sama sum ķ § 6, stk. 1 ķ galdandi kunngerš um fólkayvirlit.

Įsetingarnar ķ stk. 3 og 4 eru nżggjar.

Innihaldiš ķ stk. 5 er taš sama sum ķ § 6, stk. 5 ķ galdandi kunngerš um fólkayvirlit.

Innihaldiš ķ stk. 6 er ķ hųvušsheitum taš sama sum ķ § 4 ķ galdandi kunngerš um fólkayvirlit. Oršingin ķ 2. pkt. er tó ikki heilt tann sama.

Til § 12

Greinin įsetir reglurnar ķ teimum fųrum, har onnur, enn tann iš flytur, skulu boša frį flytingini.

Tann, iš sambęrt stk. 1 skal boša frį flytingini, er sum oftast tann, iš hevur foreldramyndugleikan, verjin ella ein stovnur. Įsetingin ķ stk. 1 er tann sama sum ķ § 7 ķ kunngeršini um fólkayvirlit.

Įsetingarnar ķ stk. 2 og 3 eru nżggjar.

Tį iš eitt barn, t.e. ein persónur undir 18 įr, bošar kommununi frį flyting, skal kommunan meta um, m.a. viš stųši ķ eini meting um, hvussu bśgviš barniš er, hvųrt flytingin er ķ samsvari viš veruligu bśstašarvišurskiftini, og skrįseta eftir tķ, sbr. ķ hesum sambandi § 11, stk. 4, 2. pkt. Mannagongdirnar ķ § 12, stk. 2. skulu somuleišis fylgjast frameftir.

Kraviš um įvķsa mannagongd ķ stk. 2 er nżtt. Endamįliš er at forša fyri, at bųrn boša frį flytingum, iš ikki samsvara viš veruligu višurskiftini. Ętlanin viš įsetingini er ikki, at bśstašurin hjį einum barni bara kann broytast ķ Landsfólkayvirlitinum, um bęši foreldrini eru samd, men harafturķmóti at kommunan skal fįa mųguleika at varnast  flytifrįbošanir, iš ikki eru ķ samsvari viš veruligu bśstašarvišurskiftini.

Įsetingin samsvarar eisini viš reglurnar ķ fyrisitingarlógini um partshoyring.

Endamįliš viš įsetingini ķ stk. 3 er at tryggja, at nżggi bśstašurin hjį tķ, sum er fluttur, ikki óętlaš veršur avdśkašur ella veršur lęttari at finna. Vandin fyri hesum hevši veriš stųrri, um so er, at kommunan, iš flutt varš til, hevši skyldu at leggja mįliš fyri tann av foreldrunum, iš ikki flytir viš. 

Stk. 4 skal berast saman viš įsetingarnar ķ § 6 ķ galdandi lóg um fólkayvirlit.

Til § 13

Sambęrt § 17, stk. 4 ķ kunngerš nr. 95 frį 13. juli 1982 um fólkayvirlit er bśstašurin hjį fólki loyniligur, sita tey ķ fongsli, ķ varšhaldi, eru į psykiatriskari deild o.l. Hetta veršur nś broytt soleišis, at fer ein persónur inn at sita, broytist bśstašarskrįsetingin ikki av hesi orsųk. Viškomandi skal sostatt ikki vera skrįsettur sum havandi loyniligan bśstaš į viškomandi stovni, men framhaldandi vera skrįsettur sum bśgvandi į sķni heimaadressu. Hesi serligu višurskiftini skulu tó verša skrįsett ķ Landsfólkayvirlitinum, til tey eru endaš. Tį verša hesar tyngjandi upplżsingarnar strikašar og verša ikki goymdar sum partur av sųguligu upplżsingunum ķ Landsfólkayvirlitinum.

Serreglan um, at tey, iš eru į psykiatriskari deild o.l., altķš skulu hava loyniligan bśstaš, veršur sostatt strikaš viš uppskotinum, tķ hesi skulu sum meginregla framhaldandi vera skrįsett sum bśgvandi į sķni heimaadressu, hóast tey mųguliga eru innlųgd ella annaš.

Heimildin ķ stk. 2 er ętlaš til at įseta nęrri reglur um frįbošanir frį ųšrum myndugleikum og ta skrįseting ķ Landsfólkayvirlitinum, iš skal verša gjųrd višvķkjandi persónum, iš fara inn at sita.

Til kapittul 5. Flytingar til Fųroya

Ķ kapitlinum eru reglur um skrįseting av persónum, iš koma til Fųroya śr śtlandinum, undir hesum śr Danmark. Danmark er at meta sum eitt śtland, tį taš snżr seg um višurskifti, iš verša reguleraš ķ hesi lóg.

Til § 14

Reglurnar um flyting eru ķ § 5 ķ lógini um fólkayvirlit. Eftir galdandi lóg er ikki gjųrdur munur į, hvųrt taš snżr seg um flyting til ella śr Fųroyum. Nżggja lógin skilir harafturķmóti ķmillum tęr ymisku flytingarnar. Hųvušsbroytingin ķ mun til galdandi lóg er, at galdandi lóg ikki setir treytir til persónin, sum flytur, um, at persónurin skal hava bśš ķ Fųroyum ķ eitt įvķst tķšarskeiš, įšrenn hesin kann boša frį flyting til Fųroya. Sambęrt nżggju lógini veršur sett eitt minstakrav fyri, hvussu leingi ein persónur skal vera ķ landinum, įšrenn viškomandi kann verša skrįsettur ķ Landsfólkayvirlitinum. Hetta minstakrav er sett til 3 mįnašir.

Sambęrt stk. 1 kann alt uppihald ķ Fųroyum ikki skrįsetast sum ein flyting til Fųroya. 3-mįnaša markiš er eitt hóskandi mark ķmillum tey uppihald, iš bara eru sum feršamannauppihald at rokna, og uppihald, har viškomandi persónur kann metast at hava bśsett seg ķ Fųroyum.

3 mįnašir er sostatt taš tķšarskeiš, iš ein śtlendskur rķkisborgari sambęrt śtlendingalógini ķ nógvum fųrum kann uppihalda sęr her į landi uttan at hava serligt loyvi. Kraviš um, at longdin av uppihaldinum skal vera minst 3 mįnašir fyri at kunna skrįseta seg sum fluttan til Fųroya, veršur somuleišis sett noršurlendingum, undir hesum eisini fųroyingum.

Reglurnar um flyting ķ galdandi lóg eru ikki ķ samsvari viš galdandi noršurlendska sįttmįlan um flyting. Eftir reglunum ķ sįttmįlanum kunnu noršurlendingar vera ķ Fųroyum ķ upp til 6 mįnašir uttan at boša frį flyting. Hetta er eisini galdandi, um noršurlendingurin arbeišir ķ Fųroyum. Fyri at lśka treytirnar ķ noršurlendska sįttmįlanum er ķ stk. 2 įsett nżggj serlig 6-mįnaša-regla fyri persónar, iš flyta śr einum Noršurlandi. Hesir persónar hava bara skyldu til at boša frį flyting, um persónarnir skulu vera ķ Fųroyum ķ meira enn 6 mįnašir. Flyta hesir rķkisborgarar śr einum landi uttan fyri Noršurlond, eru persónarnir ikki fevndir av serligu 6-mįnaša-regluni, sbr. stk. 2.

Hóast oršingin ķ galdandi lóg ikki hevur veriš ķ samsvari viš reglurnar ķ noršurlendska sįttmįlanum, hevur mannagongdin viš 6-mįnaša-regluni fyri persónar, sum eru fluttir śr einum Noršurlandi, tó veriš nżttar fyri at halda reglurnar ķ sįttmįlanum. Formliga hevur henda mannagongd ikki veriš ķ samsvari viš galdandi lóg, og verša hesi višurskifti tķ nś fingin ķ ręttlag.

Skyldan at boša frį flyting til Fųroya fęr nś gildi, tį iš tann, sum flytur, lżkur treytirnar fyri at vera skrįsettur sum fluttur til Fųroya. Įšur skuldi bošast frį, tį iš flutt varš. Fyri rķkisborgara, iš ikki er śr Noršurlondum, og sum kemur til Fųroya uttan uppihaldsloyvi, fęr skyldan at boša frį flyting gildi frį tķ, at viškomandi hevur fingiš uppihaldsloyvi, og sostatt hvųrki tį iš flutt veršur, ella tį iš uppihaldiš hevur veriš longri enn 3 mįnašir. Skyldan at boša frį flyting fęr kortini bara gildi frį tķ degi, iš viškomandi hevur fingiš uppihaldsloyvi, um taš longu, tį iš uppihaldsloyviš veršur giviš, er greitt, at uppihaldiš fer at vera longri enn 3 mįnašir, sbr. stk. 1 og 4.

Hetta merkir, at śtlendingur, sum skal hava uppihaldsloyvi fyri at kunna verša skrįsettur sum fluttur til Fųroya, veršur skrįsettur ķ Landsfólkayvirlitinum eftir dagfestingini į uppihaldsloyvinum, um śtlendingurin kemur til landiš, įšrenn hann hevur fingiš hetta loyviš, og eftir vanligu reglunum um flyting ķ stk. 1, um śtlendingurin hevur fingiš uppihaldsloyviš, įšrenn hann kemur til landiš. Harafturat kemur kraviš um fastan bśstaš ella fast tilhald ķ landinum, sbr. stk. 5.

Skyldan hjį fólki til eisini at boša frį flyting vegna hśsfólk, iš flyta viš, er nś broytt frį at vera ein skylda til at vera ein ręttur. Eisini er persónur, iš flytur, nś formliga frķtikin fyri at boša frį flyting, um so er, at annar persónur hevur bošaš frį fyri hann, sbr. stk. 2.

Sambęrt įsetingini ķ stk. 3, sum er nżggj, hevur taš ongan tżdning ķ sambandi viš flyting til Fųroya, hvussu mųguligur eftirverandi bśstašur ķ śtlandinum er hįttašur, ella hvųrt tann, sum flytur, hevur familju sķna viš ella letur tey vera eftir uttanlands. Sostatt hevur taš bara tżdning, hvussu leingi uppihald hansara ķ Fųroyum varir.

Įsetingin ķ stk. 4 er nżggj. Tį iš skjalprógvast skal, hvussu leingi eitt uppihald varir, kunnu nżtast skjųl, iš prógva, at viškomandi hevur lagt ętlanir ella tikiš avgeršir, sum eingin persónur viš skili hevši gjųrt, um so er, uppihaldiš vardi styttri, t.d. bundiš seg at rinda leigugjald ķ langa tķš, keypt hśs, iš bara er nżtiligt sum heilįrsbśstašur, innskrivaš seg į hęgri skśla til upptųku ķ sambandi viš śtbśgving, sum taš tekur įr at fullfųra, ella tķlķkt.

Persónur, iš fyrstu ferš kemur til Fųroya viš uppihaldsloyvi, sum er giviš viš varandi uppihaldsloyvi fyri eyga, veršur altķš roknašur at hava lokiš treytirnar ķ tķš fyri skrįseting.

Įsetingin ķ stk. 5 er nżggj. Um henda treytin ikki skuldi veriš lokin, hevši eisini veriš ógreitt, hvųrjari kommunu viškomandi skuldi veriš skrįsettur ķ.

Til § 15

Įsetingin ķ § 15 er nżggj.

Viš nżggju įsetingini er nś samsvar ķmillum reglurnar um fólkaskrįseting og śtlendingalógina. Samstundis ber hetta viš sęr, at śtlendingamyndugleikarnir - longu įšrenn skrįsetingin veršur gjųrd ķ avvaršandi kommunu - fyri allar śtlendingar, sum ikki eru noršurlendingar, hava tikiš stųšu til, um śtlendingurin uppiheldur sęr lógliga ķ Fųroyum. Skal ein śtlendingur vķsast av landinum, er óheppiš, um viškomandi longu er voršin skrįsettur ķ Landsfólkayvirlitinum viš tķ ręttarfylgju, iš onnur lóggįva kann hava viš sęr.

Śtlendingur, sum hevur latiš umsókn sķna um uppihaldsloyvi inn ķ Fųroyum, og umsóknin hevur fingiš stešgandi virknaš (opsęttende virkning), skal ikki skrįsetast sum fluttur higar til lands, fyrr enn viškomandi mųguliga hevur fingiš uppihaldsloyvi. Śtlendingur, sum hevur sųkt um uppihaldsloyvi, men fingiš hetta noktaš, og sum hevur kęrt avgeršina til avvaršandi śtlendingamyndugleika, skal ikki skrįsetast sum fluttur higar til lands, fyrr enn kęrumyndugleikin hevur gingiš eini slķkari kęru į mųti og giviš viškomandi uppihaldsloyvi. Viškomandi skal heldur ikki skrįsetast, hóast kęran sambęrt śtlendingalóggįvuni hevur fingiš stešgandi virknaš.

Įsetingarnar ķ stk. 2 og 3 regulera nųkur serlig višurskifti, sum snśgva seg um įvikavist nżggja innferš til landiš og um visum ella frįferšarfreist, sum er sett ķ passiš.

Av tķ at spurningur kann stinga seg upp um, hvųrt uppihaldsloyvi krevst til fólk, sum koma uttanķfrį til at sita dóm her ķ landinum, hevur veriš mett hóskandi at hava įseting um hetta ķ stk. 4. Viš oršiš “śtland” er at skilja ųll lond uttan fyri Fųroyar, sbr. viš višmerkingarnar til byrjanina ķ kapitli 5.

Til § 16

Fyrsta punktum ķ § 16 įsetir somu reglur at galda ķ Fųroyum sum ķ Danmark ķ mun til śtlendingar, iš eru ķ danska rķkinum sum lišur ķ starvi sķnum į eini sendistovu, altjóša stovni o.lķkn. 

Danska rķkiš hevur eisini ķ altjóša sįttmįlum (sķ t.d. “den i London den 19. juni 1951 undertegnede overenskomst mellem deltagerne i Den nordatlantiske Traktat vedrųrende status for deres styrker”) bundiš seg til ikki at skrįseta fólk ķ Landsfólkayvirlitinum sum flutt, tį hesi einans eru “flutt” sum lišur ķ tęnastu hjį hervaldinum.

Sambęrt § 5 ķ heimastżrislógini og § 55, litra b ķ stżrisskipanarlógini eru fųroyskir myndugleikar bundnir at teimum altjóša skyldum, iš danska rķkiš hevur lagt seg undir. Tķ hava fųroyskir myndugleikar eisini skyldu til at virša tęr sįttmįlareglur, iš ikki taka fyrivarni fyri Fųroyum, og sum gera undantųk ķ mun til fólkayvirlit fyri fólk ķ hernašarligari tęnastu.

Nś er ręttarstųšan kortini tann, at tżdningarmestu reglurnar, iš binda danska rķkiš į hesum ųki, og sum eru lżstar at galda innlendis ķ Danmark, eru ikki lżstar innlendis ķ Fųroyum. Sambęrt § 55, litra b ķ stżrisskipanarlógini og § 5 ķ heimastżrislógini hevur fųroysk lóg tó ikki gildi, um hon gongur ķmóti millumtjóšasįttmįla, iš Danmark hevur gjųrt viš onnur lond, og sum eisini fevnir um Fųroyar. Hetta hevur viš sęr, at um fųroyski myndugleikin ętlar at skrįseta persón ķ hertęnastu ķ fųroysku skrįnni, so hevur hann ikki heimild til tess, av tķ at viškomandi įseting ķ fųroysku lógini mį vķkja fyri reglunum į ųkinum, iš stava frį altjóša avtalu.

Nevndu įsetingar ķ stżrisskipanar- og heimastżrislógini hava kortini einans viš sęr, at persónur kann fįa fųroyska lóg setta til viks, um hon strķšir móti altjóša avtalu. Hinvegin merkir hetta ikki, at altjóša reglur beinleišis kunnu verša nżttar sum lóg ķ Fųroyum, um tęr ikki į ręttan hįtt eru lżstar sum lóg ķ landinum (višv. hesi fatan, sķ: Įlit um stżrisskipanarvišurskifti Fųroya, 1994, s. 79-80). Avleišingin kann tķ verša, at ongin lóg er į ųkinum, og at ręttarstųšan tķ er ógreiš, um persónur ķ hernašarligari tęnastu ķ Fųroyum ger galdandi, at lógin um Landsfólkayvirlitiš strķšir ķmóti sįttmįlaskyldum hjį rķkinum.

Kortini er skilagott at hava slķka įseting ķ fųroysku lógini, so at fųroysk lóg ikki kemur ķ vegin, tį og um serreglur um fólkayvirlit į hernašarliga ųkinum verša lżstar ķ Fųroyum.

Hernašarlig tęnasta skal ķ hesum hųpi skiljast breitt. Fólk ķ ųllum slagi av hernašarligari tęnastu – ķ herliši, hernašaligari hųvušsstųš v.m. – eru sostatt fevnd av įsetingini, men sjįlvsagt treytaš av, at viškomandi reglur eru lżstar at galda ķ Fųroyum.

Til § 17

Ķ § 17 veršur įsett, hvųrjar upplżsingar skulu latast, tį iš persónur flytur til Fųroya. Upplżsingarnar eru ķ hųvušsheitum tęr somu, sum ķ dag skulu upplżsast ķ frįbošanarskjalinum, tį iš flutt veršur til Fųroya śr śtlandinum, sambęrt § 6, stk. 3 ķ kunngeršini um fólkayvirlit. Upplżsingin um kyn ķ stk. 1, nr. 3 er nżggj. Henda upplżsing kann vera hent, av tķ at nųkur nųvn kunnu elva til iva um, hvųrt taš snżr seg um kall- ella kvennkyn.

Orsųkin til įsetingina ķ stk. 1, nr. 10 um at lata upplżsing um nųvn į bųrnum, hjśnafelaga og foreldrum, iš flytifrįbošanin ikki fevnir um, er fyri at tryggja, at upplżsingarnar ķ Landsfólkayvirlitinum viš neyšugari tilskilan til hjśnastųšu og skyldskap eru ręttar.

Įsetingarnar ķ stk. 2 og 3 eru nżggjar, og eru reglurnar įsettar fyri at lśka treytirnar ķ endurskošaša noršurlendska sįttmįlanum um fólkaskrįseting. Noršurlendsku flytivįttanirnar, iš higartil hava veriš į pappķri, verša ikki longur nżttar. Samskifti, t.e. frįbošanir sambęrt artikel 2 og svar upp į fyrispurningar sambęrt artikel 4, millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ Noršurlondum fer eftir nżggja sįttmįlanum fram elektroniskt.

Ķ hesum samskifti er neyšugt at tryggja samleikan hjį tķ, sum flytur, og skal persónurin tķ eisini upplżsa persónstališ, bśstašin og bśstašarkommununa ķ landinum, sum flutt veršur śr. Hesar upplżsingar skulu einans nżtast til at tryggja samleikan, tį iš frįbošaš veršur til landiš, sum persónurin er fluttur śr. Hesar upplżsingar verša tķ ikki skrįsettar ķ Landsfólkayvirlitinum, sbr. artikel 2 ķ nżggja sįttmįlanum.

Sambęrt stk. 3 skulu Innlendismįlarįšiš og kommunurnar lata neyšugar upplżsingar til skrįsetingarmyndugleikan ķ Noršurlandinum, sum flutt er śr. Av tķ at noršurlendski sįttmįlin um fólkaskrįseting ikki loyvir dupultskrįseting ķ Noršurlondum, kann skrįsetingarmyndugleikin ķ tķ Noršurlandi, sum flutt veršur śr, hava tųrv į at fįa upplżsingar frį skrįsetingarmyndugleikanum ķ tķ landinum, sum flutt veršur til. Hetta kann t.d. vera neyšugt fyri at kunna meta um, hvųrt semja er um veruligu višurskiftini, sum hava veriš grundarlag undir avgeršini um at skrįseta viškomandi sum fluttan til landiš. Sum dųmi kann nevnast, at landiš, sum flutt er śr, metir flytingina at vera eina proforma-flyting og tķ hevur tųrv į fleiri upplżsingum fyri at lżsa mįliš nęrri, sbr. artikel 4 ķ nżggja sįttmįlanum.

Sambęrt artikel 4, 2. liš kunnu frįbošanir eftir artikel 2 og svar upp į fyrispurningar eftir artikel 4 fara fram elektroniskt millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ teimum Noršurlondum, sum hava avtalaš hetta. Mešan frįbošanir og svar upp į fyrispurningar, sambęrt artikel 2 og 4, fara fram millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ Noršurlondum, skulu kommunurnar lata ašrar upplżsingar, sum kunnu vera viš til at lżsa nęrri, hvar ein persónur eigur at verša skrįsettur viš bśstaši.

Ķ stk. 3 er heimild til, at Innlendismįlarįšiš og kommunurnar kunnu lata neyšugar upplżsingar vķšari til skrįsetingarmyndugleikan ķ Noršurlandinum, sum flutt er śr.

Til § 18

Įsetingin ķ stk. 1, sum snżr seg um samleikaprógv o. tķl. er partvķst tann sama sum ķ § 6, stk. 3 ķ galdandi kunngerš um fólkayvirlit.

Įsetingin ķ stk. 2 um, at krevjast kann, at hvųr einstakur mųtir upp persónliga, er nżggj. Kann tó partvķst samanberast viš § 7 ķ lógini um fólkayvirlit.

Įsetingin ķ stk. 3 er nżggj. Įlagt veršur kommunustżrum at kunna tilflytarar, sum siga seg vera limir ķ fólkakirkjuni ella eini evangeliskt-lutherskari kirkju uttanlands, at hetta hevur viš sęr, at hesir verša skrįsettir ķ Landsfólkayvirlitinum sum verandi limir ķ fólkakirkjuni.

Tilflytararnir kunnu melda seg śr fólkakirkjuni viš einari vįttan frį kirkjumyndugleikanum til kommunustżriš. Neyšugt er, at viškomandi mųtir upp persónliga ella skrivliga bošar tķ kirkjubókfųrandi prestinum ķ sóknini, har limurin bżr, frį hesum. Meldar tilflytari seg śr fólkakirkjuni innan 6 mįnašir eftir, at viškomandi er skrįsettur ķ Landsfólkayvirlitinum, fęr śtmeldanin virknaš frį innferšardegnum.

Flestu kirkjurnar ķ Noršurlondum eru evangelisk-lutherskar. Ašramįta eru taš vanliga bara tilflytarar, sum stava frį einum av teimum noršurevropeisku londunum ella Noršuramerika, iš lśka treytirnar fyri at kunna verša limur ķ fólkakirkjuni.

Įsetingin ķ stk. 4 er nżggj og gevur landsstżrismanninum heimild til at gera av, at persónar, sum flyta til Fųroya, skulu lata fleiri upplżsingar enn tęr, sum skulu latast sambęrt § 17. Hetta er įsett fyri, at taš ikki skal verša neyšugt at gera eina broyting til lógina, um tųrvur seinni skuldi veriš į nųkrum fįum upplżsingum afturat.

Įsetingini ķ stk. 5 er nżggj og įsetir, at generellar fyrisitingarligar reglur ķ sambandi viš innlendis flytingar eisini skulu vera galdandi, tį iš flutt veršur śr śtlandinum til Fųroya. Sambęrt § 4, § 6, stk. 5, og § 7 ķ kunngeršini um fólkayvirlit eru nakrar av hesum įsetingum longu galdandi, av tķ at taš ķ galdandi kunngerš ikki į sama hįtt sum ķ nżggju lógini veršur skilt millum innlendis flytingar og flytingar śr śtlandinum, sbr. viš serligu višmerkingarnar til §§ 11 og 12.

Til § 19

Įsetingin er nżggj. Tį iš flutt veršur til Fųroya, veršur flytingin skrįsett eftir tķ degi, sum viškomandi er komin til landiš og hevur fingiš fastan bśstaš ella fast tilhald ķ landinum, sbr. viš įsetingina ķ § 14, stk. 5.

Sambęrt stk. 2 kunnu persónar, sum fyrst koma til Fųroyar og sķšani fįa uppihaldsloyvi, ikki verša skrįsettir sum fluttir til Fųroya fyrr enn frį tķ degi, uppihaldsloyviš er dagfest. Skrįsetingin er sostatt ikki tann dagur, iš śtlendingamyndugleikin roknar uppihaldsloyviš frį, og sum ofta er ein fyrri dagur, men tann dagur, iš stašfest veršur, at viškomandi uppiheldur sęr lógliga ķ landinum.

Persónar, iš hava fingiš uppihaldsloyvi, įšrenn tey koma til Fųroya, skulu skrįsetast eftir vanligum reglum, t.v.s. frį tķ degi, sum persónurin kemur til landiš og hevur fastan bśstaš ella fast tilhald, sbr. viš § 14, stk. 5. Sama er galdandi fyri persónar, sum hava vįttan frį śtlendingamyndugleikanum um, at tey eru undantikin frį at skula hava uppihaldsloyvi.

Til § 20

Heimild til landsstżrismannin at įseta reglur um leiklutin hjį kommunustżrunum ķ sambandi viš flyting til Fųroya śr ųšrum Noršurlandi.

Reglurnar verša įsettar ķ mun til galdandi noršurlendska sįttmįla um flyting. Ein av hųvušsbroytingunum ķ endurskošaša sįttmįlanum er, at felags noršurlendsku flytivįttanirnar, iš higartil hava veriš į pappķri, ikki longur verša nżttar. Alt samskifti (t.e. frįbošanir og fyrispurningar) millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ Noršurlondum skal ķ framtķšini fara fram elektroniskt.

Fųroyar eru ķ hesum sambandi at javnseta viš eitt annaš Noršurland.

Til kapittul 6. Flytingar śr Fųroyum

Til § 21

Stk. 1 hevur stųši ķ § 3 ķ galdandi kunngerš um fólkayvirlit.

Meginreglan sambęrt § 21 er, at ųll, iš flyta uttanlands, viš teim undantųkum, iš nevnd eru ķ stk. 4-8, skulu skrįsetast ķ Landsfólkayvirlitinum sum flutt av landinum.

Skrįsetingin ķ Landsfólkayvirlitinum av uppihaldi uttanlands longri enn 6 mįnašir er ein įsannan av, at viškomandi persónur ķ eitt longri tķšarskeiš ikki uppiheldur sęr ķ Fųroyum, og at hetta tķ veršur javnmett viš flyting. Sostatt er taš uttan tżdning, hvųr orsųkin til uppihaldiš uttanlands er, eins og taš ongan tżdning hevur, um viškomandi varšveitir bśstaš sķn ķ Fųroyum og/ella śtvegar sęr bśstaš uttanlands.

Stk. 2 er nżtt. Viš įsetingini er greitt, at ein styttri vitjan ķ Fųroyum ikki kann grunda, at persónur kann krevja framhaldandi at vera skrįsettur sum bśgvandi ķ Fųroyum, orsakaš av at viškomandi hevur vitjaš aftur ķ Fųroyum. Hinvegin mį gerast ein ķtųkilig meting av, um uppihaldiš her į landi er so mikiš langt, at uppihaldiš uttanlands mį metast at vera slitiš. Tį kann ikki verša kravt, at treytin ķ § 14, stk. 1 um flyting til landiš er lokin, t.e. at stešgurin er meira enn 3 mįnašir. Heldur eigur stešgurin uttanlands at verša mettur ķ mun til uppihaldiš ella vitjanina ķ Fųroyum, og ķ mun til longd og endamįl viš vitjanini.

Įsetingarnar ķ stk. 3-8 eru nżggjar.

Sambęrt stk. 4 skulu persónar, starvsettir undir danska statinum, sum eru sendir ķ hernašarligum, frišarvaršveitandi, frišarskapandi, humaniterum ella ųšrum lķknandi ųrindum, ikki skrįsetast sum fluttir av landinum, hóast uppihaldiš uttanlands er longri enn 6 mįnašir. Hetta er m.a. tķ, at slķkir persónar av ymiskum orsųkum oftani ikki kunnu śtvega sęr bśstaš ķ landinum, teir eru ķ.

Endamįliš viš įsetingini ķ stk. 6 er at tryggja, at persónar, sum ķ sambandi viš arbeiši ella annaš uppihald uttanlands eru meginpartin av tķšini ķ einum 6-mįnašarskeiši uttanlands, men sum varšveita bśstaš sķn ķ Fųroyum, og sum leypandi eru meginpartin av vikuskiftunum, frķdųgum, feriudųgum o.l į bśstaši sķnum ķ Fųroyum, framhaldandi kunnu vera skrįsettir ķ Landsfólkayvirlitinum į bśstaši sķnum. Hetta hóast uppihaldiš uttanlands hjį viškomandi persóni sambęrt stk. 1 og 2 mį metast at vara meira enn 6 mįnašir.

Meginreglan sambęrt stk. 6 er sostatt, at uppihaldiš uttanlands skal vera orsakaš av arbeišsįvum, men eisini onnur, t.d. lesandi viš somu tilhaldsvenju, kunnu hugsast at koma undir įsetingina.

At varšveita bśstaš sķn ķ Fųroyum merkir, at talan er um veruligan bśstaš, har viškomandi bżr og svevur, tį iš viškomandi er ķ Fųroyum, og annars hevur sķnar ognarlutir. Eigarin skal sostatt hava fult ręši į bśstašnum, sum skal hava alt vanligt innbśgv, iš ger taš eyšsżnt, at taš stendur sum eitt heim. Mųgulig familja (hjśnarfelagi/sambśgvi og bųrn) skulu bśgva har og vera skrįsett ķ Landsfólkayvirlitinum sum bśgvandi har, eins og heimiš framhaldandi skal vera karmurin um sosialu tilveruna hjį viškomandi.

Viškomandi skal, sum nevnt, vera meginpartin av vikuskiftum, frķ- og feriudųgum o.tķl. į bśstaši sķnum ķ Fųroyum. Hetta merkir sostatt ikki, at ųll vikuskifti o.tķl skulu verša nżtt į bśstašnum, tķ feria o.a. kann verša hildin uttanlands ella ašra stašni ķ Fųroyum eftir vanligum mįti. Eisini ber til at flyta bśstaš ķ Fųroyum, er talan um veruliga flyting.

Endamįliš viš stk. 7 er at geva sjómonnum, iš grundaš į starvs- og arbeišsvišurskifti teirra gista meginpartin av tķšini til sjós, men sum varšveita bśstaš sķn ķ Fųroyum, har meginparturin av frķdųgum, feriudųgum, o.tķl. veršur hildin, rętt til framhaldandi at vera skrįsettir ķ Landsfólkayvirlitinum į viškomandi bśstaši ķ Fųroyum, hóast stk. 1 og 2. Sjómenn hava sum oftast ikki mųguleika fyri at fara heim ķ vikuskiftunum ella til einstakar frķdagar. Tķ kann ikki sama krav um uppihald į bśstašnum ķ Fųroyum verša sett sjómonnum sum persónunum ķ stk. 6.

Višvķkjandi krųvunum til bśstašin veršur sum heild vķst til višmerkingarnar til stk. 6.

Oršiš tilhaldsvenja ķ stk. 8 skal skiljast sum bśstašarmynstur (opholdsmųnster).

Til § 22

Įsetingin er nżggj og snżr seg um tęr skyldur, sum Fųroyar hava sambęrt noršurlendska sįttmįlanum um fólkayvirlit, “Overenskomst mellem Danmark, Finland, Island, Norge og Sverige om folkeregistrering”.

Endamįliš viš noršurlendska sįttmįlanum er at gera taš lęttari at flyta millum Noršurlond og at tryggja, at ein persónur, sum bżr ķ einum Noršurlandi, bara er skrįsettur at bśgva į einum staši.

Spurningurin um, hvųrt persónurin skal skrįsetast sum verandi fluttur til tilflytaralandiš, veršur sambęrt noršurlendska sįttmįlanum avgjųrdur eftir lóggįvuni ķ tilflytaralandinum. Landiš, iš flutt veršur śr, skal tķ góštaka slķka avgerš. Reglurnar ķ stk. 1 – 3 eru ein avleišing av noršurlendska sįttmįlanum.

Ein av hųvušsbroytingunum ķ endurskošaša sįttmįlanum er, at felags noršurlendsku flytivįttanirnar, iš higartil hava veriš į pappķri, ikki longur verša nżttar. Alt samskifti (t.v.s. frįbošanir og fyrispurningar) millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ Noršurlondum skal ķ framtķšini fara fram elektroniskt.

Eftir galdandi skipan hava flytingar millum Noršurlond veriš framdar viš felagsnoršurlendskari pappķrsflytivįttan frį tķ Noršurlandi, iš flutt veršur śr.

Sambęrt endurskošaša noršurlendska sįttmįlanum vera pappķrsflytivįttanir ikki longur nżttar. Alt samskifti skal ķ framtķšini fara fram elektroniskt millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ Noršurlondum, nevniliga millum Innlendismįlarįšiš og hųvušsfólkaskrįsetingina ķ tķ Noršurlandi, sum persónurin er fluttur śr.

Til § 23

Galdandi kunngerš įsetir, viš undantaki av navni til uttanįskrift, at ķ flytifrįbošanum višvķkjandi persónum, iš flyta śr Fųroyum, skulu vera somu upplżsingar sum tęr, iš stk. 1 ķ hesum uppskoti umrųšur. Taš eru ongar įsetingar um hesi višurskifti ķ galdandi lóg.

Tilknżtisbśstašurin, iš stk. 3 umrųšur, er ein bśstašur ķ Fųroyum, hagar almennir myndugleikar og privat kunnu senda viškomandi persóni post.

Ķ stk. 5 veršur įsett, at nakrar av almennu reglunum um flyting innanlands eisini verša nżttar ķ sambandi viš flytingar śr Fųroyum. 

Til § 24

Heimild til landsstżrismannin at įseta reglur um leiklutin hjį kommunustżrunum ķ sambandi viš flyting śr Fųroyum til annaš Noršurland.

Reglurnar verša įsettar ķ mun til galdandi noršurlendska sįttmįla um flyting. Ein av hųvušsbroytingunum ķ endurskošaša sįttmįlanum er, at felags noršurlendsku flytivįttanirnar, iš hava veriš į pappķri, ikki longur verša nżttar. Alt samskifti (t.e. frįbošanir og fyrispurningar) millum sentralu skrįsetingarmyndugleikarnar ķ Noršurlondum skal ķ framtķšini fara fram elektróniskt.

Fųroyar eru ķ hesum sambandi at javnseta viš eitt annaš Noršurland. 

Til kapittul 7. Trygdin hjį skrįsetta fyri at upplżsingar ikki verša latnar vķšari

Kapitliš hevur viš sęr eina stųrri trygd fyri einstaklingar, iš ikki vilja hava, at persónsupplżsingar teirra verša latnar ųšrum. Broytingin kemst lutvķst av, at trygdin višvķkjandi vernd av bśstašarupplżsingum nś er stųrri og eisini fevnir um navnaupplżsingar, og lutvķst av at broyttir verndarhęttir harumframt verša settir ķ verk.

Til § 25

Vernd av bśstašarupplżsingum hevur serliga tżdning, tį iš fólk vilja tryggja seg ķmóti, at įvķsir persónar, t.d. fyrrverandi hjśnafelagi ella sambśgvi, venda sęr til teirra. Įšur, tį taš var meira vanligt, at bųrn, sum vóru fųdd ķ Fųroyum, vóršu ęttleidd, hevur bśstašarverndin eisini veriš nżtt til tess at forša fyri, at biologiska móširin vendi sęr til eitt ęttleitt barn ella foreldur tess.

Viš broytingini er bśstašarverndin vķškaš til eisini at fevna um navnaupplżsingar.

Taš, at verndin til nś bara hevur veriš galdandi fyri bśstašin, hevur havt viš sęr, at tį iš fólk vendu sęr til myndugleikan viš fyrispurningi um ein persón, iš tey frammanundan hųvdu sannaš, hvųr iš var, fingu tey ķ svarinum upplżst nśverandi navniš į viškomandi. Ķ teimum fųrum, har persónar flyta til annan bśstaš fyri at goyma seg fyri įvķsum ųšrum persónum, skifta persónar ķ nųkrum fųrum navn ella partar av navninum (fornavn og eftirnavn). Veršur - ķ einum svari upp į fyrispurning - upplżsing latin um nśverandi navn į persóni, iš annars hevur bśstašarvernd, kann hetta elva til, at tann, sum spyr, lęttari finnur bśstašin hjį viškomandi persóni. Hetta er orsųkin til, at bśstašarverndin veršur vķškaš til eisini at fevna um navnaupplżsingar.

Įsetingin, sum higartil hevur stašiš ķ § 16, stk. 4 ķ kunngeršini um fólkaskrįseting um, at bśstašur hjį persóni į einum sjśkrahśsi ella tķlķkt altķš skal vera vardur ķmóti, at onnur fįa upplżst bśstašin, er ikki tikin viš ķ lógaruppskotinum. Ķ stašin skal viškomandi sjįlvur, ella hansara avvaršandi, taka ķtųkiliga stųšu til mųguliga navna- og bśstašarvernd, tį iš persónurin veršur innskrivašur į slķkum staši. Avleišingin av bśstašarverndini veršur, at eingin privatur, heldur ikki kenningar hjį viškomandi, kunnu fįa upplżst nżggja bśstašin hjį viškomandi, tį iš tey venda sęr til fólkayvirlitiš, og hetta er helst ikki ķ samsvari viš taš, iš tann innskrivaši ella avvaršandi vanliga vilja.

Eftir įsetingunum, sum nś eru ķ uppskoti, hava ųll rętt til at venda sęr til sķna bśstašarkommunu til at fįa frįmerkt, at navna- og bśstašarupplżsingar teirra ikki mugu latast privatum. Higartil hevur bara boriš til at verja bśstašin hjį viškomandi her į landi.

Hetta veršur broytt, so at eisini bśstašir uttanlands, iš eru skrįsettir ķ fųroyska fólkayvirlitinum, kunnu verša vardir. Eins og higartil fellur verndin burtur eftir einum įri, og gjųrt er av, at kommunan, ķ mun til nś, bara kann framleingja verndina, um so er, at talan er um heilt serlig višurskifti. Um so er, at persónurin sjįlvur bišur um framlongda vernd, er einki, iš foršar hesum.

Verndin móti upplżsingum um nųvn og bśstašir heldur vanliga ikki móti įognarum, iš ętla at heinta inn falna skuld, sbr. § 39, stk. 5, og vardar navna- og bśstašarupplżsingar kunnu eisini latast privatum, iš hava ręttarligan įhuga ķ upplżsingunum, sbr. § 40, stk. 1. Vardar navna- og bśstašarupplżsingar kunnu herumframt latast ųšrum eftir įsetingunum ķ § 31, § 35, stk. 4, § 39, stk. 3-4 og § 42.

Til § 26

Hóast borgarar sambęrt stk. 2, kunnu venda sęr til sķna kommunu til at fįa sett frįmerki ķ Landsfólkayvirlitiš til at tryggja, at teir ikki fįa įheitanir ķ sambandi viš hagtalsligar og vķsindaligar kanningar, so vilja hesir borgarar framvegis kunna verša partur av kanningum av hagtalsligum ella vķsindaligum slagi. Granskarin sjįlvur mį bara ikki sjįlvur seta seg ķ samband viš viškomandi. Slķkt frįmerki foršar ikki fyri, at beinleišis boš verša send viškomandi, um taš gerst greitt, at viškomandi er ella kann vera smittašur av sjśku, ella kanningin bendir į onnur órógvandi ella vandamikil heilsufyribrigdi. Hesi višurskifti verša eisini reguleraš ķ treytunum fyri at lata upplżsingar sambęrt §§ 32 og 33.

Til § 27

Greinin hevur ķ stk. 1 til endamįls at vķška verjuna hjį persónum viš navna- og bśstašarvernd til eisini at fevna um vernd móti įheitanum frį granskarum, sķ § 26, stk. 1, og įheitanir ķ sambandi viš marknašarfųring, sķ § 26, stk. 2, so leingi navna- og bśstašarverndin varir.

Ętlanin viš heimildarįsetingini ķ stk. 3 er at įleggja kommununum at kunna borgararnar nęrri um innihaldiš ķ navna- og bśstašarverndini.

Til kapittul 8. At lata upplżsingar vķšari til almennar myndugleikar

Til § 28

Taš eru įsetingarnar um višgerš av upplżsingum ķ persónsupplżsingarlógini, iš lutvķst verša avgerandi fyri, hvųrjar upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum einstaki myndugleikin hevur loyvi at fįa, og lutvķst hvųrjar upplżsingar ķ fylgiskjali 1 til § 4 ķ hesum lógaruppskoti myndugleikin hevur loyvi at fįa.

Til § 29

Įsetingin ķ stk. 1 gevur almennum myndugleikum loyvi at fįa upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum, tį iš ikki er talan um stakfyrispurningar, sum skulu stķlast til kommunurnar, sbr. § 30.

Tį iš Innlendismįlarįšiš letur upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum, veršur taš gjųrt eftir stk. 2 undir serligum treytum. Upplżsingarnar verša latnar viš, at myndugleikin fęr atgongd til upplżsingar ķ Landsfólkayvirlitinum, ella fęr upplżsingar gjųgnum ein tųkan edv-mišil um ein stųrri, avmarkašan bólk av persónum, iš eru valdir śt eftir frammanundan įsettum fortreytum.

Treytirnar, sum Innlendismįlarįšiš setir fyri hvųrja einstaka avhending gjųgnum edv-mišlar, skulu vera ķ samsvari viš persónsupplżsingarlógina, so at upplżsingarnar śr Landsfólkayvirlitinum ikki skulu fevna um fleiri persónar ella fleiri upplżsingar um persónarnar, enn neyšugt er ķ mun til ķtųkiligu uppgįvuna.

Til § 30

Eftir ętlan skulu allar kommunur ķ framtķšini hava atgongd til upplżsingarnar ķ Landsfólkayvirlitinum, og tķ fara allar kommunur - eisini tó at tęr ikki sum kommuna varša av tķ persóninum, spurt veršur um, - at kunna lata frį sęr nśligar upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum um ein persón. Stakfyrispurningar frį almennum myndugleikum hava higartil veriš ókeypis, um so var, svarast kundi beinanvegin śt frį Landsfólkayvirlitsskrįnni. Skotiš veršur upp ķ stk. 1, at upp til 25 kr. skulu rindast fyri allar fyrispurningar til kommunur. Allir myndugleikar fįa ķ framtķšini mųguleika at fįa edv-samband viš Landsfólkayvirlitiš ķstašin fyri at venda sęr til kommunurnar viš fyrispurningum.

Kommunustżrini hava, sambęrt įsetingunum ķ stk. 3, rętt at gera av, at fyrispurningar til almennar myndugleikar skulu vera skrivligir.

Sambęrt stk. 4 fęr landsstżrismašurin heimild til at įseta reglur um, at almennir myndugleikar kunnu undantakast frį reglunum um gjald. Ętlanin er, at hesar reglur bara skulu nżtast ķ sambandi viš stakfyrispurningar frį įvķsum almennum myndugleikum, t.d. fyrispurningar frį Landfśtanum ķ sambandi viš eftirlits- og kanningarskyldu av śtlendingum, sum skulu hava uppihaldsloyvi fyri at uppihalda sęr ķ Fųroyum.

Reglurnar um undantųk frį gjaldi eru serliga ętlašar ķ sambandi viš upplżsingar, sum myndugleikarnir ikki frammanundan hava ella kunnu fįa atgongd til. Eisini kunnu reglurnar ķ serligum fųri nżtast, tį iš almennir myndugleikar hava so lķtlan tųrv į at seta stakfyrispurningar, at taš ikki er hóskandi hjį myndugleikanum at fįa sęr beinleišis atgongd til Landsfólkayvirlitiš.

Til nżggj tųknilig skipan fęst, og mešan skrįsetingin fer fram bęši ķ kommununi og Landsfólkayvirlitinum, kann taš koma fyri, at upplżsingarnar ikki eru dagfųrdar ķ bįšum skrįunum. Ķ slķkum fųrum kann taš vera neyšugt hjį myndugleikunum at seta stakfyrispurningar. Taš er serliga ķ hesum sambandi, heimildin til undantak er ętlaš.

Snżr taš seg um hópfyrispurningar, sum Innlendismįlarįšiš ikki sjįlvt hevur mųguleika fyri at svara, men mį gjalda uttanhżsis tęnastuveitara fyri at gera, skal tann, sum bišur um upplżsingarnar, eisini gjalda fyri elektrónisku koyringina, eins og vanligt er ķ dag.

Ķ sambandi viš eina nżggja tųkniliga skipan kunnu almennir myndugleikar sųkja um at fįa atgongd til upplżsingar ķ Landsfólkayvirlitinum, eisini uppslųg ķ elektróniskum lķki. Innlendismįlarįšiš setir tį treytir um trygdartiltųk og kostnaš, sbr. viš § 29 og serligu višmerkingarnar til somu grein.

Til § 31

Įsetingarnar ķ stk. 1 hava til endamįls at tryggja, at persónar og myndugleikar, iš hava tųrv į tķ, śtvega sęr vanligar persónsupplżsingar beinleišis śr Landsfólkayvirlitinum. Hetta er trygd fyri, at upplżsingarnar altķš eru dagfųrdar og ręttar, og at reglan um navna- og bśstašarvernd ikki veršur sett til viks.

Upplżsingar, sum ymsar fyrisitingardeildir hjį kommunum lata hvųrjum ųšrum śr Landsfólkayvirlitinum, eru ikki fevndar av banninum ķ stk. 1 móti at lata ųšrum upplżsingar.

Verša upplżsingar latnar ųšrum ķ greišum samsvari viš lóg ella įsetingar, heimilašum ķ lóg, ella tķ Innlendismįlarįšiš hevur giviš loyvi til tess, hevur Innlendismįlarįšiš frammanundan havt mųguleika at greiša frį sķni stųšu, sbr. § 2, stk. 3.

Tį iš myndugleikar lata einum tęnastuveitara o.tķl. dįtur, iš eru śtvegašar frį Landsfólkayvirlitinum, veršur hetta ikki roknaš sum “at lata upplżsingar frį sęr til privat”, um so er tęnastuveitarin ella hann, sum fęr upplżsingarnar, handfer tęr ķ samsvari viš lógina um višgerš av persónsupplżsingum. Įsetingin ķ stk. 2 hevur til endamįls at tryggja, at navna- og bśstašarverndin veršur varšveitt, um tķlķkar upplżsingar verša latnar ųšrum eftir įsetingini ķ stk. 1 frį einum mynguleika, iš hevur fingiš hesar śr Landsfólkayvirlitinum, men įsetingin hevur kortini ikki gildi, um annaš fylgir av lóg ella įsetingum, heimilašum ķ lóg.

Til kapittul 9. At lata upplżsingar vķšari til nżtslu ķ hagtalsgerš ella til vķsindalig endamįl

Ķ galdandi lóg um fólkayvirlit er eingin heimild at lata upplżsingar sum śrrit śr Landsfólkayvirlitsskrįnni til nżtslu hjį privatum granskarum ella granskingarstovnum. Hesi kunnu, sum er, bert venda sęr til fólkayvirlitini til at fįa bśstašarupplżsingar um stakpersónar, iš teir frammanundan hava sannaš, hvųrjir eru.

Higartil hevur bara boriš til at latiš upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum til ķtųkiligar granskingarverkętlanir, um so hevur veriš, at almennur myndugleiki, t.d. sjśkrahśs ella fróšskaparsetur, tók į seg įbyrgdina fyri upplżsingunum, og įbyrgd fyri at nęrri įsettu reglurnar vóršu hildnar. Hetta hevur havt viš sęr, at privatir granskarar ikki hava havt atgongd til upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum.

Ķ persónsupplżsingarlógini eru serligar reglur um višgerš av persónsupplżsingum, tį taš snżr seg um višgerš, sum fer fram viš sųguligum, hagfrųšiligum ella vķsindaligum endamįli. Viš įsetingunum ķ hesum kapitli verša įsetingarnar tillagašar til hesar reglur, m.a. fįa taš almenna og taš privata nś javnręttindi til at fįa upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum til hagtalsgerš ella vķsindalig endamįl, uttan mun til um taš almenna ella taš privata stendur fyri granskingini.

Ķ ųllum fųrum er fortreytin, at handfaringin av upplżsingunum v.m., fingnar sambęrt įsetingunum ķ hesum kapitli, er ķ fullum samsvari viš lógina um višgerš av persónsupplżsingum.

Til § 32

Persónaskarin, iš Innlendismįlarįšiš kann lata upplżsingar um, kann avmarkast viš, at tann, iš bišur um upplżsingarnar, frammanundan skal hava sannaš, hvųrjir einstųku persónarnir eru, t.d. viš at upplżsa persónstal, fųšingardag, navn o.tķl., ella viš at bišiš veršur um upplżsingar um persónaskara eftir įvķsum meira algongdum fortreytum, t.d. aldri, kyni og hvar ķ landinum persónarnir bśgva.

Treytirnar fyri hvųrja einstaka dįtu-avhending verša įsettar ķ samsvari viš  persónsupplżsingarlógina, so at upplżsingarnar śr Landsfólkayvirlitinum ikki skulu fevna um fleiri persónar ella fleiri upplżsingar um persónarnar, enn neyšugt er ķ mun til ķtųkiligu granskingaruppgįvuna ella hagtalsgeršina. Ķ treytunum skal m.a. ķ hvųrjum ķtųkiliga fųri eisini stųša takast til handfaringina av vardum navna- og bśstašarupplżsingum, sbr. § 25 ķ lógini, ella persónar, iš vilja sleppa undan įheitanum ķ sambandi viš vķsindaligar kanningar, sambęrt § 26, stk. 1. Upplżsingarnar kunnu latast gjųgnum teir edv-mišlar, iš eru til taks..

Įsetingin hevur harumframt viš sęr, at Innlendismįlarįšiš eftir avtalu kann vera viš til at gera adressulistar og senda tilfar til slķkar persónaskarar til nżtslu ķ hagtalsgerš og til vķsindalig endamįl. Persónar viš navna- og bśstašarvernd skulu sleppa undan at fįa tilfar sendandi. Umframt treytina um, at persónaskarin skal avmarkast, er ein treytin ķ sambandi viš hvųrja einstaka uppgįvu eisini tann, at ķ tilfarinum, sum veršur sent śt, skal tilskilast, į hvųrjum grundarlagi bręvbjįlvingin og uttanįskriftin eru gjųrd, og eisini skal kunnast um, at taš stendur hvųrjum frķtt at svara įheitanini ella ikki.

Višvķkjandi gjaldi til Innlendismįlarįšiš veršur vķst til avleišingarnar ķ almennu višmerkingunum.

Til § 33

Įsetingarnar um trygdartiltųk fevna serliga um edv-samskiftishįtt, fyriskipanarlig višurskifti og fysiska trygd, undir hesum trygdarfyriskipan, fyrisiting av nżtsluręttindaskipanum, eins og leišreglur fyri eftirlit, iš skulu tryggja, at allar tęr įsettu fyriskipanirnar verša hildar.

Ķ treytunum veršur somuleišis įsett, hvųrjar upplżsingar ķ Landsfólkayvirlitinum śtvegast kann atkomuręttur til, so at upplżsingarnar, iš verša latnar vķšari śr Landsfólkayvirlitinum, ikki fevna um fleiri upplżsingar, enn neyšugt er ķ mun til ķtųkiligu uppgįvuna. Ķ loyvinum skal eisini stųša takast til višgerš av upplżsingum, tį iš persónurin hevur bišiš um navna- og bśstašarvernd, sbr. § 25, og frįmerkjum móti įheitanum viš granskingarendamįli, sbr. § 26, stk. 1.

Til § 34

Sambęrt hesi įseting kann Innlendismįlarįšiš lata upplżsingar śr gomlum fólkayvirlitstilfari ķ sambandi viš hagtalsgerš ella vķsindalig endamįl. Ķ sambandi viš slķkar umbųnir, kann Innlendismįlarįšiš meta um, hvųrt myndugleikin hevur orku til at rųkja hesa uppgįvu, bęši ķ mun til hvussu vķštųkin uppgįvan er og hvussu torgreidd.

Upplżsingar kunnu bara latast eftir hesi įseting, um móttakarin hevur loyvi til at višgera upplżsingarnar eftir persónsupplżsingarlógini.

Tį taš snżr seg um vanligu atgongdina til at fįa upplżsingar śr gomlum fólkayvirlitstilfari veršur vķst til § 44. 

Til kapittul 10. Upplżsingar, iš Innlendismįlarįšiš letur vķšari til privat

Ķ kapitli 10 veršur mųguleikin hjį Innlendismįlarįšnum at lata privatum upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum regulerašur śttųmandi. Tó eru serligar reglur, tį um hagtalsgerš ella vķsindalig endamįl ręšur, sbr. kap. 9.

Til § 35

Įsetingin er nżggj.

Ķ stk. 1 veršur mųguleikin hjį Innlendismįlarįšnum at śtvega upplżsingar til privat vinnurekandi śr Landsfólkayvirlitinum regulerašur. Talan er um frammanundan įsettar upplżsingar, iš kunnu latast ųllum lųgfrųšiligum og likamligum persónum, sum reka vinnuligt virksemi. Vinnuligt virksemi fevnir um ųll slųg av vinnuvirksemi, herundir einstaklingafyritųkur, fakfelųg og onnur felųg.

Fyri felųg er kraviš, at hesi hava eitt višurkent endamįl. Hetta er fyri at forša fyri, at upplżsingar verša latnar til mųgulig felųg, iš t.d. hava eitt ósųmiligt endamįl ella lķknandi, og har taš eftir vanligari fatan mį metast at vera vanęrandi at śtflżggja upplżsingarnar. Hinvegin er ętlanin ikki, at endamįliš hjį einstųku felųgunum skal višgerast fyri at meta, hvųrt endamįliš sambęrt vanligu samfelagsligu fatanini kann višurkennast.

Upplżsingarnar kunnu latast į ųllum tųkum mišlum sum t.d. pappķri, diskli, flųgu ella fķlu.

Avmarkingin til vinnurekandi hevur viš sęr, at Innlendismįlarįšiš ikki kann lata likamligum persónum upplżsingarnar ķ § 35 til endamįl, iš śtilokandi eru av privatum slagi. Hesi mugu ķstašin venda sęr til kommununa, sbr. § 39.

Ķ stk. 2 veršur harafturat greinaš śt ķ ęsir, hvųrji slųg av upplżsingum kunnu latast vķšari.

Grundgevingin fyri įsetingini ķ stk. 3 er, at tį iš pensjónsskipanir skulu umsitast, er tųrvur į at fįa til vega upplżsingar um hjśnastųšu, herundir broytingina, tį iš gift gerast einkjur/einkjumenn. Hetta er galdandi, tį iš fólk eru deyš, og trygd skal fįast fyri, at pensjónsśtgjaldingarnar eru ręttar, eisini ķ teimum fųrum, tį iš ein persónur viš eini samlagstryggingarskipan hevur rętt til at fįa śtgoldiš eina tryggingarupphędd, um so er, at hjśnafelagin doyr. Herumframt kann hugsast, at brśk er fyri upplżsing um hjśnastųšu ķ sambandi viš spurningin um ręttin til pensjón ķ sambandi viš sundurlesing, hjśnaskilnaš og bśskilnaš.

Įsetingin ķ stk. 4 er tikin viš, um slķk skuldaraupplżsingarvirkir skuldu komiš ķ Fųroyum.

Endamįliš viš įsetingini ķ stk. 4 er at betra um ręttarstųšuna hjį borgarunum į hesum ųki, av tķ at rųtt, reglufųst nżtsla hjį skuldaraupplżsingarvirkjunum av neyvu og beinu navna- og bśstašarupplżsingunum hjį Landsfólkayvirlitinum minkar um vandan fyri, at sakleys fólk verša mistikin fyri at vera skuldarar. Sostatt kunnu skuldaraupplżsingarvirkini geva višskiftafólkum sķnum rętt svar uppį, hvųrt ein persónur viš vardum navni og bśstaši er samlķkur viš persón, iš er skrįsettur hjį skuldaraupplżsingarvirkinum. Dentur skal leggjast į, at ikki er loyvt skuldaraupplżsingarvirkjum at lata vardar upplżsingar vķšari, sbr. § 37, stk. 3.

Til § 36

Įsetingin er nżggj og heimilar formliga privatum, umvegis elektróniska sjįlvtųku, at seta fram einstakar įheitanir til Landsfólkayvirlitiš. Skarin av teimum, iš kunnu fįa hesa atgongd, er tann sami sum skarin ķ § 35.

Elektróniska skipanin tryggjar, at kraviš um eyšmerking ķ § 39, stk. 6 altķš er lokiš, og at bara tęr upplżsingar, iš umrųddar eru ķ § 39, stk. 2, verša latnar. Upplżsingar um vard nųvn ella vardan bśstaš kunnu sostatt ikki latast į henda hįtt. Ķstašin mį tann privati ķ slķkum fųri venda sęr til eina kommunu fyri at vķsa į, at viškomandi hevur ręttarligan įhuga ķ upplżsingini, sbr. § 39, stk. 5 og § 40, stk 1.

Til § 37

Viš § 37 veršur heimilaš Innlendismįlarįšnum at seta treytirnar fyri teirri atgongd, iš §§ 35 og 36 geva privatum til upplżsingarnar ķ Landsfólkayvirlitinum.

Endamįliš viš fyrivarninum ķ stk. 2 er at tryggja, at vanligar persónsupplżsingar, iš verša skrįsettar ķ Landsfólkayvirlitinum, eisini verša heintašar beinleišis śr Landsfólkayvirlitinum, soleišis at hesar eru heilt aktuellar og ręttar.

At lata upplżsingar til eina tęnastufyritųku ella lķknandi veršur ikki mett sum at lata upplżsingar vķšari, um višgeršin hjį hesi tęnastufyritųku er ķ samsvari viš  persónsupplżsingarlógina.

Įsetingin ķ stk. 3 hevur viš sęr, at mųgulig skuldaraupplżsingarvirki ikki hava heimild at lata vķšari upplżsingar um vard nųvn og bśstašir, sum fingnar eru eftir reglunum ķ § 35, stk. 4. 

Til kapittul 11. Sendingar, iš Innlendismįlarįšiš avgreišir fyri śtlendskar myndugleikar

Til § 38

Įsetingin er nżggj og heimilar Innlendismįlarįšnum at senda val- ella fólkaatkvųšutilfar vegna almennar myndugleikar ķ ųšrum londum, um tųrvur skuldi veriš į hesum. Innlendismįlarįšiš kann ķ hesum sambandi seta treytir, m.a. treytir sum tryggja, at persónarnir vera ónevndir. Somuleišis kann Innlendismįlarįšiš įseta kostnaš fyri slķkar sendingar. 

Til kapittul l2. Stakupplżsingar o.a., iš kommunustżri lata vķšari til privat

Hetta kapitliš stżrir reglunum fyri at lata privatum stakupplżsingar v.m., sęš burtur frį upplżsingum, iš skulu nżtast til hagatalsgerš ella vķsindalig endamįl eftir kap. 9, og tį iš Innlendismįlarįšiš letur privatum upplżsingar eftir kap.10. Kapitliš greinar sostatt śt ķ ęsir, hvussu kommunustżri skulu lata upplżsingar, tį iš privat venda sęr til teirra persónliga, ķ telefon ella skrivliga til tess at fįa stakupplżsingar, herķmillum eisini hvussu gerast skal, tį iš skjalprógv skal krevjast fyri t.d. įognarkrųvum, ręttarligum įhuga, atgongd til fastognir v.m.

Kommunurnar hava ikki heimild at avgreiša sendingar fyri privat. Eins og ķ verandi lóggįvu kunnu kommunurnar sostatt bara avgreiša sendingar fyri privat, um so er, hetta er heimilaš ašrastašni ķ lóggįvuni.

Til § 39

Įsetingin ķ stk. 1 stżrir stakfyrispurningum til kommunurnar frį privatum um ķtųkiligar persónar. Įsetingin varšveitir galdandi ręttarreglurnar į ųkinum nęrum óbroyttar, sbr. § 3, stk. 1 ķ lógini um fólkayvirlit og § 12, stk. 1 ķ kunngeršini um fólkayvirlit.

Ķ įsetingini ķ stk. 2 sķggjast tęr upplżsingar, kommunur kunnu lata ųšrum, sum bišja um stakupplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum, į sama hįtt sum § 35, stk. 1 įsetir, hvųrjar upplżsingar, Innlendismįlarįšiš kann geva privatum um ein stųrri persónaskara, tó ikki ķroknaš upplżsingar, iš hava frįmerki um, at persónurin vil sleppa undan įheitanum ķ sambandi viš marknašarfųring.

Įsetingin ķ stk. 3 er samdųmi viš įsetingina ķ § 35, stk. 3, iš gevur Innlendismįlarįšnum javnlķkt loyvi til at lata upplżsingar ķ elektróniskum formi um hjśnastųšu til tey felųg og pensjónskassar, sum lógin um tryggingarvirksemi fevnir um, eins og til peningastovnar, iš fyrisita pensjónsuppsparingar, sbr. viš lóg um fķggjarligt virksemi (lov om finansiel virksomhed). Annars veršur eisini vķst til višmerkingarnar til § 35, stk. 3. Henda įsetingin gevur harafturat loyvi til at lata upplżsingar um ęttarvišurskifti hjį viškomandi persóni.

Įsetingin ķ stk. 4 er samdųmi viš įsetingina ķ § 35, stk. 4, iš gevur Innlendismįlarįšnum loyvi til at lata skuldaraupplżsingarvirkjum upplżsingar um vardar navna- og bśstašarupplżsingar ķ elektróniskum formi. Annars veršur eisini vķst til višmerkingarnar til § 35, stk. 4.

Eftir įsetingini ķ stk. 5 kunnu vardar bśstašarupplżsingar ikki haldast loyniligar fyri įognarum, sum ętla at taka stig til innheintan av falnari skuld.

Ķ tķlķkum fųri skal įognari vķsa skjalprógv fyri kravi sķnum um skuld, iš er fallin til gjaldingar, og sum ikki enn er goldin. Ętlanin viš undantakinum frį reglunum um vardar navna- og bśstašarupplżsingar er, at ikki skal vera mųguligt at nżta navna- og bśstašarvernd til at krógva seg fyri įognarum og soleišis sleppa undan at rinda skuld sķna. At eitt fķggjarkrav er falliš til gjaldingar, merkir at fariš er śt um seinastu gjaldsfreistina.

Hóast treytirnar, nevndar eru omanfyri, eru loknar, skal navna- og bśstašarverndin kortini ikki altķš vķkja fyri įognarum. Hetta kemst av, at dųmi kunnu vera um, at įognarin, tį iš hann leggur fram eitt fķggjarkrav, iš er falliš til gjaldingar, ikki altķš hevur til endamįls at fįa peningin v.m., sum hann eigur į, men harafturķmóti nżtir hetta sum undanfųrslu fyri at skįka sęr undan navna- og bśstašarverndini. Vanliga nżtast myndugleikarnir ikki at óttast mųguleikan fyri, at slķkar undanfųrslur verša nżttar viš vilja, tį taš eru fyritųkur, herķmillum advokatvirki, iš bišja um upplżsingar. Sum er, vķsa kommunur įvķsum fyrispurningum um bśstašarupplżsingar frį sęr, tķ at ivi er um, hvųrt fķggjarkraviš er veruligt. Ķ tķlķkum fųrum er hóskandi at įleggja kommununum at vķsa persóninum, sum sagdur er at skylda, įheitanina frį įognaranum, til tess at beina burtur ivan.

Kraviš um eyšmerking ķ stk. 6 samsvarar viš, hvussu hetta veršur śtint ķ dag.

Til § 40

Sambęrt įsetingini ķ stk. 1, sum samsvarar viš § 16, stk. 7 ķ kunngeršini um fólkayvirlit, er kommununi eisini loyvt at lata privatum, iš hava ręttarligan įhuga, vardar navna- og bśstašarupplżsingar. Sambęrt įsetingini er fortreytin fyri hesum tann, at ręttarligi įhugin veršur skjalprógvašur. Hetta skal vanliga verša gjųrt skrivliga, men taš kann tó hugsast, at dųmi eru, har hetta kundi veriš gjųrt munnliga. Sambęrt įsetingini er taš harafturat ein treyt, at kommunan ikki metir eitt mųguligt mótmęli frį tķ varda móti at lata upplżsingarnar hava stųrri tżdning enn ręttarliga įhugan hjį tķ, sum bišur um upplżsingarnar.

Sambęrt avgeršum hjį Innlendismįlarįšnum veršur taš roknaš sum ręttarligur įhugi, um so er, at upplżsingin, bišiš veršur um, broytir ręttarstųšuna ķ sjįlvum sęr, um so er, hon er neyšug til tess at fįa broytt ręttarstųšuna, ella hon skal nżtast til at gera rętt galdandi, sbr. eisini višmerkingarnar til stk. 2.

Ķ įsetingini ķ stk. 2 er skotiš upp sum nakaš nżtt, at ķ fųrum, har talan er um ręttarligan įhuga, kunnu eisini upplżsingar latast ųšrum um navn, bśstaš og fųšingardag hjį nśverandi ella fyrrverandi hjśnafelaga hjį tķ skrįsetta, eins og bųrnum hansara og foreldrum, tį iš frammanundan er sannaš, hvųr iš skrįsetti er. Hetta kann hava tżdning t.d. ķ sambandi viš tęnastuveitingarvirki (el, gass, vatn v.m.), har iš tann skrįsetti er višskiftafólk hjį virkinum, men gjaldskraviš eisini skal setast hjśnafelaganum (sbr. lov nr. 56 af 18. marts 1925 om ęgteskabets retsvirkninger, som senest ęndret ved kongelig anordning nr. 469 af 24. september 1984, § 11). Ręttarligi įhugin merkir ikki, at kraviš um eyšmerking ķ 1. punktummi ķ įsetingini kann loypast um. Upplżsingar mugu ongantķš latast privatum, iš ikki – į tann hįtt, tilskilaš er ķ § 39, stk. 6 - hava sannaš, hvųr iš persónurin er, sum teir bišja um upplżsingar um.

Višvķkjandi oršingini “ręttarligur įhugi” veršur vķst til višmerkingarnar til stk. 1. Til dųmis kann nevnast, at upplżsingar um ęttarvišurskifti kunnu hava tżdning ķ sambandi viš krav um arv. Į sama hįtt sum bśstjórar og onnur sambęrt § 46, stk. 1 og 2 hava rętt at fįa upplżsingar śr gomlum fólkaskrįsetingartilfari ķ sambandi viš skifti v.m., tį iš ein persónur er deyšur, so geva įsetingarnar ķ stk. 2 javnlķkan rętt til at fįa somu upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum. Eitt annaš dųmi um ręttarligan įhuga er, at upplżsingin kann fįa tżdning fyri eitt ręttarmįl, sum er ķ gongd, ella stendur fyri durum. Ręttarligan įhuga kunnu fólk eisini hava ķ sambandi viš endurgjaldskrav, sum tey hava mótvegis ųšrum, ella sum onnur hava mótvegis teimum sjįlvum, um so er, at upplżsingin fęr tżdning fyri śrslitiš av mįlinum. Um so er, at rętturin til eina peningaveiting er treytašur av, hvųrt ein hevur bśš į įvķsum staši saman viš ųšrum persóni eitt įvķst tķšarskeiš, hevur ein vituligt ręttarligan įhuga ķ at fįa upplżsingar um hesi višurskifti. Harafturķmóti er ęttargransking ikki eitt įhugamįl, iš kann sigast vera ręttarligt, sbr. serligu reglurnar um hetta ķ § 45 ķ lógini.

Sęš burtur frį dųmunum, nevnd eru omanfyri, er ikki mųguligt frammanundan at reksa upp ųll tey dųmi, sum koma undir ręttarligan įhuga hjį privatum at fįa upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum um įvķsan persón.

Til § 41

Višvķkjandi stk. 1 og 3 veršur vķst til višmerkingarnar til tęr nęrum einsljóšandi įsetingarnar ķ § 37, stk. 2-3 um tęr upplżsingar, iš eru fingnar frį Innlendismįlarįšnum eftir § 35, stk. 1-4, og 36.

Til § 42

Ein og hvųr hevur nś rętt at fįa upplżsingar um navn į teimum persónum, iš eru skrįsettir at bśgva ķ bżli, sum spyrjarin eigur ella er samognari av, eisini hóast talan er um vardar navna- og bśstašarupplżsingar. Treytin er, at neyšugt skjalprógv veršur vķst, t.d. skeyti ella leigusįttmįli, įšrenn nųvnini verša upplżst.

Eigari kann hava rķmiliga orsųk til at fįa upplżst, hvųr iš er skrįsettur til at bśgva ķ ogn sķni ella ķbśš sķni, t.d. viš tķ endamįli at eftirkanna, um leigutreytirnar verša hildnar. Mótvegis leigara kunnu eisini rķmiligar orsųkir vera til at fįa upplżst, hvųr iš er skrįsettur at bśgva į leigubśstašnum, t.d. fyri at eftirkanna, um treytirnar ķ leigusįttmįlanum verša hildnar.

Kommunur hava skyldu til at tryggja sęr, at frįbošašar flytingar eru ręttar, sbr. §§ 6 og 9. Kortini hava royndirnar vķst, at summum persónum eydnast taš - ķ hvussu er ķ styttri tķš – at skrįseta seg į einum bśstaši, har teir sambęrt hesum lógaruppskoti ikki įttu at veriš taš. Sum frį lķšur gerst hetta kortini greitt fyri teimum, iš eru rętt skrįsett į bśstašnum, t.d. viš at postur kemur til bśstašin, stķlašur til persón, iš tey einki kenna til.

Til § 43

Avmarkingin, sum nś er ķ § 11 ķ kunngeršini um fólkayvirlit višvķkjandi teimum upplżsingum, iš skrįsettir persónar kunnu fįa vįttašar um sjįlvan seg, er fallin burtur, av tķ at hildiš veršur, at gjaldiš fyri slķkar vįttanir, sbr. § 47, stk. 2 fųrir til, at bara veršur bišiš um upplżsingar, tį iš skilagóšar orsųkir eru til tess.

Roknaš veršur viš, at tżdningurin av vįttanum um upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum, sum frameftir vera at fįa frį ųllum kommunum, og ikki bara bśstašarkommununi, fer at minka sum frį lķšur, av tķ at ašrir almennir myndugleikar ķ Fųroyum fara at kunna taka upplżsingarnar sum śrrit beinleišis śr skrįnni, sbr. viš kapittul 8 ķ lógini, og sostatt śtvega neyšturviligu upplżsingarnar į tann hįtt. Įsetingin gevur somuleišis loyvi til at fįa upplżsingar śr gomlum fólkaskrįsetingartilfari vįttašar.

Til § 44

Sambęrt hesi įseting er mųguleiki fyri at fįa śtflżggjaš somu upplżsingar, hóast hesar ikki eru skrįsettar ķ elektrónisku skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum, men eru tųkar ķ gomlum fólkayvirlitstilfari.

Sambęrt stk. 3 eru somu reglur galdandi ķ sambandi viš nżtsluna av upplżsingunum, sum tį upplżsingarnar eru latnar eftir § 41.

Til § 45

Viš hesi įseting er mųguleiki fyri at m.a. ęttargranskarar kunnu fįa upplżsingar um gamalt fólkayvirlitstilfar, treytaš av at deyši persónurin frammanundan er eyšmerktur. Tį taš snżr seg um upplżsingar um skyldskap, ber taš bara til at fįa upplżsing um skyldfólk, sum eru į lķvi.

Tį iš upplżsingar verša latnar eftir hesi įseting skulu kommunurnar og Innlendismįlarįšiš tryggja sęr, at upplżsingarnar eru meira enn 30 įra gamlar, og ikki eru ķ elektrónisku skrįnni hjį Landsfólkayvirlitinum.

Til § 46

Endamįliš viš § 46, stk. 1 er at tryggja, at neyšugar upplżsingar eisini kunnu latast śr Landsfólkayvirlitinum og gomlum fólkaskrįsetingartilfari, um so er, eitt arvaskifti skal avgreišast uttanlands. Henda heimild er m.a. neyšug, tķ at śtlendskir myndugleikar eru sum privatpersónar at rokna, tį iš ręšur um lóggįvuna um fólkayvirlit.

Sum er kunnu upplżsingarnar ķ Landsfólkayvirlitinum ikki einsamallar nżtast ķ sambandi viš skifti uttanlands, tķ taš eru įvķsir feilir ķ verandi landsfólkayvirlitsskrį, tį taš snżr seg um višurskifti millum bųrn og foreldur (pįpa).

Įsetingin ķ stk. 2 skal koma tilgóša, tį iš - sum ofta hendir - jaršarferšarmyndugleikar uttanlands skulu nżta tķlķkar upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum ella gomlum fólkaskrįsetingartilfari, t.d. ķ sambandi viš, at tann longst livandi hjśnafelagin doyr, og ringt er at fįa fatur į upplżsingunum į annan hįtt.

Somu krųv um eyšmerking višvķkjandi tķ deyša verša sett ķ sambandi viš fyrispurningar eftir stk. 1 og 2, sum ķ § 39, stk. 6.

Til § 47

Įsetingin ķ stk. 1 er gjųrd viš tķ ķ huga, at kommunurnar skulu hava mųguleika til sjįlvar at kunnu leggja mannagongdir fyri, hvussu tey į ein hentan hįtt kunnu śtflżggja upplżsingar śr Landsfólkayvirlitinum sambęrt įsetingunum ķ lógaruppskotinum.

Tį iš upplżsingar verša latnar eftir §§ 44-46, kann kommunan krevja, at móttakarin rindar allar śtreišslurnar, iš standast av fyrispurninginum. Eisini kann vera kravt, at goldiš veršur, įšrenn upplżsingarnar verša śtflżggjašar. 

Til kapittul 13. Hvussu almennir myndugleikar skulu višgera persónstųl

Til § 48

Innan summi fyrisitingarųki er lóggįvan soleišis, at fleiri persónar verša višgjųrdir ķ sama mįli. Ķ slķkum mįlum kann fyrisitingin sjįlv avgera, hvussu innanhżsis mįlsskrįsetingin skilabest veršur lųgd til ręttis, men ķ sambandi viš samskiftiš millum borgara og myndugleika veršur persónstališ hjį viškomandi sjįlvum nżtt.

Annaš stykki įsetir hartil, at atlit til javnręttindi eiga at verša tikin ķ sambandi viš, at  mįlsskrįsetingin veršur lųgd soleišis til ręttis, at skrįseting av einum persóni undir persónstalinum hjį hjśnafelaganum bara veršur gjųrd, tį iš hetta er neyšugt ķ mun til mįlsvišgeršina og tį śt frį eini meting av, hvųr av hjśnafelųgunum, iš er hųvušspersónur ķ mun til viškomandi mįlsvišgerš. Atlit til javnręttindi hava eisini viš sęr, at fyrisitingin eigur at nżta hansara egna persónstal sum skrįnummar, tį iš persónur, sum gongur ķ hjśnalag, vegna egin višurskifti er skrįsettur ķ fyrisitingini. Hava bįšir hjśnafelagar havt mįl hjį fyrisitingini įšrenn hjśnalagiš, og hjśnafelagarnir nś vilja verša vķstir til sama mįl, tį skal personstališ hjį tķ av hjśnafelaganum verša nżtt, iš hevur taš mest vķšfevnda mįliš.

Til § 49

Hvųrt persónur hevur skyldu til at veita upplżsingar um persónstal sķtt til almennan myndugleika veldst um heimildina ķ ķtųkiliga fųrinum, men vil oftast vera neyšugt fyri at kunna eyšmerkja viškomandi. Heimildin kann verša sett beinleišis ķ lóg ella ķ reglur viš heimild ķ lóg. Śtflżggjan av persónstali kann ķ ašramįta vera neyšug eyšmerking til tess at rųkja uppgįvur sambęrt lóggįvuni.

Til § 50

Įsetingin merkir m.a., at persónstal ikki mį vera lesiligt ķ rśti į bręvbjįlva, uttan į bręvi ella ašrari sending til viškomandi. Hinvegin er onki ķ vegin fyri, at seta persónstališ į bręv, iš veršur sent viškomandi ķ afturlatnum bręvbjįlva.  

Til kapittul 14. Tilbśgving, trygdartiltųk v.m.

Til § 51

Reglur ķ sambandi viš tilbśgving, trygdartiltųk v.m.

Taš er neyšugt at tryggja, at skipanin altķš kann virka, millum annaš tķ at fólkayvirlitiš er grundarlagiš fyri śtskriving av vallistum og valkortum. Harumframt fįa allir almennir mynduleikar upplżsingar śr fólkayvirlitinum. Taš er tķ alneyšugt fyri fleiri almennar myndugleikar, at skipanin til eina og hvųrja tķš kann vera virkin. Hetta er til dųmis galdandi fyri lųgregluna, iš altķš skal kunna heinta dagfųrdar adressur śr skipanini, tį iš tųrvur er į tķ. Er taš av einihvųrjari orsųk ikki mųguligt at varšveita fólkayvirlitiš teldutųkt, skal skipanin kunna koyra vķšari viš einari manuellari neyšskipan.

Hinvegin skal eisini takast hędd fyri at tryggja upplżsingarnar ķ fólkayvirlitinum, og at eitt virkiš, teldutųkt fólkayvirlit ikki fellur einum mųguligum hersetingarvaldi ķ hendi, tį iš hetta kann hava stórar avleišingar bęši fyri tann einstaka og landiš.

Neyšug tiltųk skulu tryggja, at taš er mųguligt at burturbeina upplżsingar ķ fólkayvirlitinum, tį iš krķggj ella lķknandi stųšur eru, sbr. § 31, stk 6 ķ persónsupplżsingarlógini. Ein fyritreyt fyri, at hetta kann lata seg gera, er, at umsitingin av fólkayvirlitinum veršur fyrisitin her į landi undir fųroyskum lųgdųmi.

Nęrri frįgreišing um, hvussu upplżsingar vera burturbeindar, kunn ikki leggjast fram ķ einum almennum skjali. Avgerš um at burturbeina upplżsingar verša tiknar av landsstżrinum.

Įsetingarnar ķ stk. 2 regulera, hvussu skipanin kann virka vķšari ķ manuellum formi, og  hvussu kommunustżrini kunna fųra fólkayvirlitiš viš hond, um so er, at skipanin ikki virkar ķ teldutųkum formi. Alt dagliga arbeišiš viš at fųra fólkyvirlit er treytaš av terminalatgongd til fólkayvirlitiš. Eingi krųv eru um pappķrskartotek o.a. hjį kommunustżrinum. Ķ sambandi viš krķgslķknandi stųšur mį roknast viš, at skipananin veršur partvķst ella heilt óvirkin.

Mįlsetningurin undir slķkum umstųšum er tó at varšveita skipanina virkna so leingi sum mųguligt.

Serliga tilbśgvingin, nevnd ķ stk. 3, skal vera fyriskipaš viš back-up skipanum.

Įsetingarnar ķ stk 4 kunnu samanhaldast viš § 8 ķ galdandi lóg um fólkayvirlit, sum įleggur borgara at geva kommununi upplżsingar, iš kann fįa fólkayvirlitiš dagfųrt av nżggjum, um so er, at yvirlitiš, fyri ein part ella heilt, er farist. Serliga veršur hugsaš um višurskifti, har fólkayvirlitiš er farist orsakaš av krķggi ella lķknandi višurskiftum nevnd ķ stk. 1. 

Til kapittul 15. Kęra og revsing

Til § 52

Ķ galdandi lóg um fólkayvirlit er eingin stašilig įseting um kęru. Tó eru reglur um kęru ķ § 9 ķ galdandi kunngerš um fólkayvirlit.

Įseting av kęrumyndugleika og nęrri treytir fyri kęrum eru kortini so tżdningarmiklar, at įsetingarnar um taš eiga at standa ķ lógini og ikki bara at galda fyrisitingarliga.

Taš eru avgerširnar hjį kommununum, iš kunnu kęrast. Į fólkaskrįsetingarųkinum taka kommunurnar fyrst og fremst avgeršir um bśstašarskrįseting av borgarunum, men eisini taka tęr avgeršir um m.a. śtflżggjan av upplżsingum śr Landsfólkayvirlitinum.

Ķ serliga fųrinum, iš er umrųtt ķ § 9, stk. 1, 3. pkt. ķ lógini um ósemjur millum kommunustżri, kann eitt kommunustżri eisini kęra eina avgerš um bśstašarskrįseting.

Ķ teimum fųrum, har kommunurnar fųra upplżsingar inn ķ Landsfólkayvirlitiš, grundaš į upplżsingar, iš stava frį ųšrum myndugleikum, t.d. Rķkisumbošnum, kirkjubókafųrandi sóknarprestum og dómstólum, eru ongar avgeršir tiknar sambęrt lógini um fólkaskrįseting, og tķ kann ikki kęrast um tķlķkar skrįsetingar eftir hesum įsetingunum um kęru. Mųguligar kęrur um innihaldiš ķ slķkum skrįsetingum skulu tķskil stķlast til tann myndugleikan, iš hevur įbygdina fyri innihaldinum ķ skrįsetingini, ella til kęrumyndugleikan hjį tķ myndugleikanum.

Įšur hava ongar freistir veriš settar fyri, nęr kęrur um avgeršir hjį fólkaskrįsetingarmyndugleikanum skulu vera latnar inn. Nś er tķlķk freist sett į.

Kęrufreistin er 4 vikur. Hetta samsvarar viš freistirnar, iš eru įsettar nógva stašni ķ lóggįvuni, og ein 4 viku freist tykist eisini vera hóskandi skįi hjį borgarum og teimum myndugleikum, iš eru misnųgd viš eina avgerš, til at gera vart viš seg.

Freistin veršur roknaš frį tķ degi, kęrarin hevur fingiš boš um avgeršina. Ein avgerš er frįbošaš, tį iš hon er komin fram til tann, iš skal hava frįbošanina.

Ķ kęrureglunum er eingin įseting um stešgandi virknaš. Hetta kemst av, at ķ flestu mįlum hevur avgeršin ikki ręttarvirknaš sum eitt įlagt boš ella bann.

Ein broyting ķ mun til verandi reglur er, at mannagongdin, sum higartil hevur veriš, nś veršur broytt soleišis, at kęrur skulu stķlast teirri kommununi, iš hevur tikiš avgeršina, so at henni ber til fyrst at endurmeta mįliš śt frį mųguligum nżggjum upplżsingum, iš standa ķ kęruskrivinum.

Gongur avvaršandi kommuna kęraranum į mųti, er mįliš lišugt, og tį er ikki neyšugt at senda Innlendismįlarįšnum mįliš til kunningar.

Avgreišslumannagongdin hjįlpir til, at nógv kęrumįl kunnu fįa skjóta višgerš, tķ sambęrt stk. 2 kemur Innlendismįlarįšiš bara upp ķ mįlini ķ teimum fųrum, har kommunan stendur fast viš avgeršir sķnar, og ķ tķlķkum fųrum kann veruleikavišgerš fara fram beinanvegin, uttan fyrst at hoyra kommununa ķ mįlinum, og uttan at hoyringssvariš fyrst skal leggjast fyri kęraran.

Veruliga bakstųšiš fyri stk. 3, sum eisini er nżggj įseting, er taš sama sum fyri 4 viku freistina. Afturat hesum kemur, at taš er lķtiš sannlķkt, at kęrarin ķ meira enn tvey įr ikki hevur vitaš um skrįsetingina, sum mįliš snżr seg um, um so er, at taš frammanundan skrįsetta hevši serligan tżdning fyri viškomandi. Tį hugsaš veršur um hųvušsendamįliš viš fólkaskrįsetingini, iš er at stašfesta veruliga bśstašin hjį einum persóni, so taš almenna kann fįa samband viš viškomandi į hesum bśstaši, so eru ręttingar av gomlum skrįsetingum heldur ikki įhugaverdar.

Įsetingin foršar ikki kommununi ķ at broyta bśstašarskrįsetingina hjį einum persóni meira enn 2 įr aftureftir, men ķ slķkum fųrum noyšist kommunan at kunna borgaran um broytingina sum eina avgerš, og borgarin fęr harviš mųguleika til at kęra avgeršina, eisini hóast taš snżr seg um broyting av eini skrįseting, iš er meira enn 2 įra gomul.

Kęrur kunnu vķsast burtur sambęrt stk. 4, um so er, at kęran er latin inn aftanį, at freistin er afturumfarin, ella tį iš kęran snżr seg um višurskifti, sum ikki longur er mųguligt at kęra um. Stašfestingin av, at freistin er afturumfarin, er ofta treytaš av, nęr og hvussu kommunan hevur skrįsett, at kęran er móttikin. Formliga burturvķsingin veršur avgreidd av Innlendismįlarįšnum.

Er Innlendismįlarįšiš samt viš kommununi ķ avgeršini, sum kommunan hevur tikiš, veršur avgeršin stašfest.

Hinvegin kann avgeršin verša broytt, um so er, Innlendismįlarįšiš metir ųšrvķsi um višurskiftini. Ķ tķlķkum fųrum kann Innlendismįlarįšiš tį samstundis rętta skrįsetingina ķ Landsfólkayvirlitinum.

Ętlanin er, at afturvķsing hendir bara ķ teimum fųrum, har iš Innlendismįlarįšiš metir, at mįliš var ov illa lżst, m.a. śt frį reglunum ķ fyrisitingarlógini, įšrenn avgeršin varš tikin.

Til § 53

Ķ galdandi lóg um fólkayvirlit eru revsiįsetingarnar ķ §§ 10, 11, sbr. § 12.  Ķ § 10 eru bęši heimildin at revsa brot į lógina sjįlva, og mųguleikin at įseta revsing fyri brot į fyrisitingarligu įsetingarnar.

Ķ stk. 1 eru įsetingar um revsing fyri brot į nęrri tilskilašar įsetingar ķ lógaruppskotinum.

Eisini lųgfrųšiligir įbyrgdarpersónar kunnu revsast eftir stk. 2.

Til § 54

Įsetingin er lutvķst ein umoršing og nįgreining av § 11 ķ galdandi lóg, men eisini ein vķškan av mųguleikanum hjį kommununum at avgreiša mįl um brot móti lógini fyrisitingarliga.

Viš įsetingini ķ stk. 1 fįa kommunustżrini heimild til at avgreiša ųll mįl um brot móti lógini fyrisitingarliga, um viškomandi jįttar at rinda eina bót til kommunukassan. Ķ mun til galdandi lóg veršur einki loft sett fyri, hvussu stór bótin kann vera, men kommunustżriš skal taka stųšu til stųddina av bótini, iš veršur frįbošaš. Henda stųšutakan eigur at verša gjųrd viš atliti at fķggjarligu višurskiftunum hjį viškomandi, og hvussu grovt misbrotiš var, sbr. § 51, stk. 3 ķ revsilógini.

Bótin skal vera rindaš innan nęrri įsetta freist, sum ķ undantaksfųri kann verša longd eftir įheitan frį viškomandi. Hųvušsreglan er sostatt, at kommunan skal seta eina freist, sum er rķmiliga stutt, t.d. ein mįnaš. Hetta er fyri, at mįlini skulu verša avgreidd so skjótt sum gjųrligt og fyri at fyribyrgja, at taš verša ov nógv mįl, iš ikki eru avgreidd vegna ov langa freist.

Taš er tann kommunan, sum sambęrt § 9, stk. 1 skal kanna bśstašarskrįsetingina hjį viškomandi, iš skal boša frį, at mįliš kann avgreišast uttan ręttarsókn móti, at viškomandi persónur jįttar seg sekan og rindar frįbošašu bótina.

Um bótin er rindaš kommununi ręttstundis, innheintaš, avsitin ella lķknandi, er mįliš endaš, og tį kunnu sambęrt stk. 3 ikki verša sett onnur ella fleiri revsiręttarlig tiltųk ķ verk mótvegis viškomandi, orsakaš av tķ brotinum.

Sambęrt stk. 4 kunnu bųtur heintast inn viš panting. Bųtur, iš borgarar hava góštikiš mótvegis kommununi, men sum ikki eru rindašar, kunnu krevjast inn gjųgnum Fśtaręttin. Hesar bųtur skulu somuleišis ķ kommunukassan. Eykaśtreišslur ķ sambandi viš innheintan, so sum avgreišslugjald til Fśtaręttin, skal leggjast afturat sektini hjį tķ, iš hevur framt brotiš. 

Til kapittul 16. Gildiskoma o.a.

Til § 55

Įseting um gildiskomu og skiftisreglur.

Samstundis, sum lųgtingslóg nr. 86 frį 1. juni 1982 um fólkayvirlit fer śr gildi, fara tęr kunngeršir, sum eru gjųrdar viš heimild ķ hesi lųgtingslóg, somuleišis śr gildi.

Ķ stk. 3-4 eru skiftisreglur. Av tķ at Landsfólkayvirlitiš ikki hevur fingiš nżggja tųkniliga skipan enn, er lógin gjųrd soleišis, at hon bęši kann nżtast til gomlu skipanina, eins og lógin skal kunna nżtast til eina nżggja, tųkniliga skipan.

Sambęrt stk. 3 kunnu bara tęr upplżsingar, sum eru ķ fylgiskjali 1, t.e. tęr upplżsingar, sum ķ dag kunnu skrįsetast ķ Landsfólkayvirlitinum, verša skrįsettar. Taš sama er galdandi, tį taš snżr seg um at lata upplżsingar vķšari til almenn og privat, sbr. §§ 25, 35, 39-41 og 45-46.

Sambęrt stk. 4 verša įsetingarnar settar ķ gildi viš kunngerš, tį iš Landsfólkayvirlitiš hevur fingiš nżggja tųkniliga skipan.

Til § 56

Fólkayvirlitsskrįsetingin fer ķ dag fram ķ fleiri skrįum, bęši ķ teimum kommunalu fólkayvirlitsskrįunum og ķ Landsfólkayvirlitsskrįnni. Sambęrt uppskotinum skal nżggja skrįin bara vera tann eina og sama, viš heitinum „Landsfólkayvirlitiš“. Taš er tķ neyšugt viš skiftisreglum, sum įseta, at kommunurnar, sum ķ dag hava skrįsett borgararnar ķ egnari skrį, framvegis kunnu lata loyvdar upplżsingar śr skrįnni. Somuleišis eru skiftisreglur, sum loyva Innlendismįlarįšnum at halda įfram viš tķ uppgįvu, sum Innlendismįlarįšiš m.a. rųkir ķ dag, t.v.s. at lata loyvdar upplżsingar sambęrt galdandi lóg.

Hjįlųgd skjųl:

Skjal  1: Višmerkingar frį Matrikulstovuni

Skjal  2: Višmerkingar frį Deildini fyri Arbeišs- og Almannaheilsu

Skjal  3: Višmerkingar frį Fųroya Stiftsstjórn

Skjal  4: Višmerkingar frį Ķlegusavninum

Skjal  5: Višmerkingar frį Mentamįlarįšnum

Skjal  6: Višmerkingar frį Postverki Fųroya P/F

Skjal  7A: Višmerkingar frį Hagstovu Fųroya

Skjal  7B: Fylgiskjal frį Hagstovu Fųroya

Skjal  8: Višmerkingar frį Rigsombudsmanden på Fęrųerne

Skjal  9: Višmerkingar frį Prestafelagnum

Skjal 10: Višmerkingar frį Fųroya Kommunufelag

Skjal 11: Višmerkingar frį Kommunusamskipan Fųroya

Skjal 12: Višmerkingar frį Śtoyggjafelagnum

Skjal 13: Višmerkingar frį Dįtueftirlitinum

Skjal 14: Višmerkingar frį Landfogeden på Fęrųerne

Skjal 15: Višmerkingar frį Fųroya Dómprósti

1. višgerš 20. mars 2007. Mįliš beint ķ ręttarnevndina, sum tann 27. aprķl 2007 legši fram soljóšandi

Įlit

Landsstżrismašurin ķ innlendismįlum hevur lagt mįliš fram tann 2. mars 2007, og eftir 1. višgerš tann 20. mars 2007 er taš beint ręttarnevndini.

Nevndin hevur višgjųrt mįliš į fundum tann 29. mars og 16. og 23. aprķl 2007.

Undir višgeršini hevur nevndin havt fund viš umboš fyri Kommunusamskipan Fųroya, Fųroya Kommunufelag, Śtoyggjafelagiš, Dįtueftirlitiš, Hagstovu Fųroya og landsstżrismannin ķ innlendismįlum.

Tey, sum hava veriš į fundi viš nevndina, siga seg taka undir viš uppskotinum. Śtoyggjafelagiš hevur tó vķst į, at uppskotiš kann taka fķggjarliga grundarlagiš undan fleiri av śtoyggjunum, tķ sambęrt uppskotinum skulu kommunurnar skrįseta fólk at bśgva har, tey veruliga bśgva. Ķ dag eru fólk ķ summum fųrum skrįsett at bśgva į śtoyggj og rinda tķskil eisini skatt har, hóast tey veruliga bśgva og arbeiša ašrastašni ķ landinum.

Hagstova Fųroya hevur greitt nevndini frį, at fyri at menningina av hagtųlum er sera umrįšandi, at Landsfólkayvirlitiš og adressuskrįin kunnu knżtast saman. Hetta hevši m.a. havt viš sęr, at til bar at gera hagtųl yvir inntųkurnar hjį hśskjum heldur enn bara tķ einstaka persóninum, sum mųguleiki er fyri ķ dag.

Landsstżrismašurin ķ innlendismįlum hevur um spurningin um skrįseting av fólki į śtoyggj greitt nevndini frį, at reglurnar verša ikki herdar ķ mun til galdandi lóg, men at kommunurnar fįa nųkur amboš aftrat til tess at tryggja, at fólk eru skrįsett rętt.

Landsstżrismašurin hevur somuleišis greitt nevndini frį, at viš nżggju teknisku skipanini fer at bera til at knżta saman Landsfólkayvirlitiš og adressuskrįnna.

Undir višgeršini hevur nevndin bżtt seg ķ ein meiriluta og ein minniluta.

Ein meiriluti ķ nevndini (Marjus Dam, Kristian Magnussen, Poul Michelsen, John Johannessen, Kaj Leo Johannesen og Finnur Helmsdal) heldur taš ikki vera rętt at loysa mųguligar trupulleikar į śtoyggjum viš lógini um fólkayvirlit, sum hevur sum eitt av endamįlunum at tryggja, at fólk eru skrįsett rętt. Hesir mugu finna sķna loysn į annan hįtt.

Meirilutin tekur undir viš mįlinum og męlir Lųgtinginum til at samtykkja uppskotiš.

Ein minniluti ķ nevndini (Bill Justinussen) heldur, at lógin ķ alt ov stóran mun snżr seg um at stašfesta og ręttvķsgera nżtsluna av persónstalinum ķ almenna kervinum. Longu ķ endamįlsoršingini veršur stašfest soljóšandi:

§ 1. Lógin hevur til endamįls at tryggja, at

1)      ųll, iš § 3, stk. 1 fevnir um, hava eitt persónstal,

2)      Landsfólkayvirlitiš goymir grundleggjandi persónsupplżsingar um hvųnn einstakan, iš hevur eitt persónstal.

Persónstališ er reyši trįšurin ķgjųgnum alt uppskotiš og ķ višmerkingunum. Persónstališ er nevnt heilar 26 feršir ķ sjįlvum lógaruppskotinum og heilar 80 feršir ķ višmerkingunum. Minnilutin heldur, at taš kann ikki vera eitt endamįl ķ sjįlvum sęr at eyšmerkja hvųnn einasta fųroying viš einum persónstali. Viš atliti at fólkatalinum er taš undrunarsamt, at taš ikki ber til at finna fram til rųttu viškomandi viš vanligum adressuupplżsingum, tį taš ķ stórum londum viš milliónatali av ķbśgvum ber til at liva uttan persónstal. Og serliga viš framkomnu tųknini ķ huga, įtti taš at veriš eitt spęl at skrįsett persónar uttan nżtslu av persónstali og uttan mistųk.

Eins og minnilutin undrast Hagstova Fųroya eisini į tunnu endamįlsoršingina. Hagstovan višmerkir m.a., at endamįlsoršingin ikki er nóg breiš og eigur at stašfesta endamįliš viš sjįlvari skrįnni heldur enn bara endamįliš viš p-talinum. 

Fyri nųkrum įrum sķšani var drśgt oršaskifti ķ Fųroyum um nżtsluna av persónstalinum. Ungdómur, sum umbošaši flokkin hjį nśsitandi landsstżrismanni, savnaši inn yvir 9.000 undirskriftir fyri at mótmęla tvungnu nżtsluni av P-talinum ķ bankum og ķ skattaspurningum. Tó hevur almenni myndugleikin sķšani ķ eini lķšandi gongd mišvķst śtbygt nżtsluna av P-talinum. Um hendan lógin veršur samtykt, er alt undirstųšukerviš fyrireikaš til tess at tryggja eina umfatandi samankoyring av persónligum upplżsingum ķ almenna kervinum. Samankoyring av persónsupplżsingum er eitt sera viškvęmt mįl, og kann eftir minnilutans meting lęttliga gera seg inn į persónliga fręlsiš. Grundleggjandi įtti almenni myndugleikin at havt persónstališ sum eitt tęnastutilboš og ikki sum eina tvungna skipan. Taš kann hugsast, at nųkur eru ķ samfelagnum, sum ikki hava įhuga ķ at vera skrįsett śr enda ķ annan viš einum felags persónstali sum lykli. Hesi verša tvungin at vera partur av skipanini uttan fręlsi til at velja hendan mųguleikan frį.

Flestum kunnugt vóru milliónir av fólki vegna sķn uppruna eirindaleyst tikin av dųgum undir seinna heimsbardaga. Sagt veršur, at ein av hųvušsorsųkunum til effektivu śtreinsanina var, at almennu skrįirnar vóru vęl og neyvt skipašar, og tķ bar til at finna fram til teirra, sum skuldu forfylgjast. Vit liva sjįlvsagt langt frį tķ veruleikanum, men eingin veit um dagin ķ morgin, og hvųnn veg samfelagiš flytur seg. Tķ eigur politiska skipanin ongantķš at lóggeva bara viš verandi samfelagi sum grundarlagi, men eigur eisini at sķggja inn ķ framtķšina viš sųguni sum lęrumeistara. Taš gera vit ikki viš hesum uppskoti.

Uppskotiš kann, um illa vil til, gera seg inn į persónliga fręlsiš, og tķ eigur persónstališ ikki at vera berandi bulurin ķ uppskotinum. Taš eigur at bera til at vera fųroyingur og nokta at fįa eitt persónstal smoygt um hįlsin longu frį fųšingini. Eingin skipan er so góš, at hon ikki kann misnżtast, og tķ tekur Mišflokkurin frįstųšu frį viš lóg at stašfesta persónstališ sum lykilin til almennar huršar ķ framtķšini.

At bakka aftur til tķšina įšrenn persónstališ veršur trupult, men her og nś ber til at lóggeva um fólkayvirlit uttan at stašfesta nżtsluna og kraviš um persónstal viš lóg. So hava vit ikki fullkomiliga slept endanum, men halda hóvliga aftur til frama fyri persónliga fręlsiš.

Viš hesum višmerkingum setir minnilutin fram soljóšandi

b r o y t i n g a r u p p s k o t

1) § 1, nr. 1 og verša oršaš soleišis:

“1)      ųll, iš § 3, stk. 1 fevnir um, verša skrįsett ķ fólkayvirlitinum

2)      Landsfólkayvirlitiš goymir grundleggjandi persónsupplżsingar um hvųnn einstakan, iš er skrįsettur ķ fólkayvirlitinum,”

2) § 3 veršur oršaš soleišis:

“§ 3. Ųll verša skrįsett ķ Landsfólkayvirlitinum, um so er, at tey

1)      eru fųdd her ķ landinum ella eru flutt til Fųroya,

2)      sambęrt skattamyndugleikunum skulu hava višgerš av skattamįli ķ Fųroyum.

Stk. 2. Innlendismįlarįšiš hevur įbyrgd av, at skrįseting fer fram, tį iš treytirnar fyri skrįseting eru loknar.

Stk. 3. Innlendismįlarįšiš sendir viškomandi frįbošan um skrįseting, tį iš

1)      hann er fųšingarskrįsettur,

2)      hann er skrįsettur at vera fluttur til Fųroya fyrstu ferš, og

3)      skrįsetingin er broytt, sbr. stk. 5.

Stk. 4. Ųll hava rętt til at venda sęr til kommununa at fįa skjalvįttan um sķna skrįseting. Kostnašurin er upp til 50 kr. Kommunustżriš kann krevja, at peningurin skal rindast, įšrenn vįttanin veršur latin.

Stk. 5. Eru skeivleikar ķ skrįsetingini, tekur Innlendismįlarįšiš stig til nżggja skrįseting av viškomandi.

Stk. 6. Landsstżrismašurin įsetir reglur um, hvussu skrįseting veršur skipaš, og kann įseta reglur um, hvussu persónar, iš ikki verša skrįsettir sbrt. stk. 1, kunnu skrįsetast ķ Landsfólkayvirlitinum.”

3) § 4 veršur oršaš soleišis:

“§ 4. Ųll, iš verša skrįsett sbrt. § 3, stk. 1, verša skrįsett ķ Landsfólkayvirlitinum viš teimum upplżsingum, nevndar eru ķ fylgiskjali 1 til hesa lóg.

Stk. 2. Landsstżrismašurin kann ķ kunngerš gera broytingar til fylgiskjal 1, tį iš hesar eru neyšugar orsakaš av broytingum ķ tųkniligu skipanini hjį Landsfólkayvirlitinum.”

4) Ķ § 11 verša stk. 1 og 2 oršaš soleišis:

“§ 11. Ųll, iš flyta, hava skyldu til ķ seinasta lagi 5 dagar eftir flyting at boša kommununi, sum flutt veršur til, frį flytingini. Frįbošanin kann eisini fevna um tey hśsfólk, iš flyta viš, so at hesi sleppa undan at boša frį sjįlvi.

Stk. 2. Ķ flytifrįbošanini skulu vera hesar upplżsingar um persónin, sum flytur:

1)      fult navn ella navn til uttanįskrift,

2)      nśverandi bśstašur og bśstašarkommuna,

3)      komandi bśstašur og bśstašarkommuna og

4)      flytidagur.”

5) Ķ § 17 verša stk. 1 og 2 oršaš soleišis:

“§ 17. Tį iš bošaš veršur frį flyting til Fųroya, skal hetta upplżsast:

1)      fult navn,

2)      mųgulig fųroysk skrįseting,

3)      kyn, fųšingardagur, og fųšiskrįsetingarstašur,

4)      sķšsti bśstašur uttanlands,

5)      flytidagur,

6)      bśstašur ķ Fųroyum,

7)      hjśnastųša,

8)      mųguligur vķgsludagur og vķgslumyndugleiki,

9)      mųguligur limaskapur ķ donsku fólkakirkjuni ella eini evangeliskt-lutherskari kirkju uttanlands,

10)   nųvn į bųrnum, hjśnafelaga og foreldrum, iš flytifrįbošanin ikki fevnir um, og

11)   rķkisborgararęttur.

Stk. 2. Tį iš bošaš veršur frį flyting śr  Noršurlandi, skal eisini skrįsetingin hjį viškomandi sambęrt fólkayvirliti upplżsast, eins og bśstašurin og bśstašarkommunan ķ landinum, flutt veršur śr.”

6) § 23, stk. 1 veršur oršaš soleišis:

“... Ķ frįbošanum um flyting śr Fųroyum skulu vera hesar upplżsingar um tann, iš flytur:

1)      fult navn ella navn til uttanįskrift,

2)      higartil nżtti bśstašur og bśstašarkommuna,

3)      flytidagur og

4)      mųguligur komandi bśstašur, um hann er kendur, ella landiš, bśstašurin er ķ.”

7) § 23, stk. 4 veršur oršaš soleišis

“Stk. 4. Persónur, iš er skrįsettur eftir § 3, stk. 1, nr. 2  ella § 3, stk. 6 hevur rętt, men ikki skyldu til at fįa skrįsett mųguligan tilknżtisbśstaš ķ Fųroyum ella uttanlands, hagar almennir myndugleikar og privat kunnu senda postin hjį viškomandi.”

8) § 35, stk. 5 veršur oršaš soleišis:

“Stk. 5. Eyšmerkingin av einstaka persóninum eftir stk. 1-4 skal verša gjųrd viš

1)      navni (nśverandi ella fyrrverandi) og fųšingardegi, ella

2)      navni (nśverandi ella fyrrverandi) og bśstaši (nśverandi ella fyrrverandi).”

9) Ķ § 39, stk. 6 veršur nr. 3 strikaš.

10) § 48 veršur oršaš soleišis:

“§ 48. Um so er, at almennur myndugleiki nżtir persónstal sum samleikaprógv ella mįlsnummar ķ samsvari viš lóg um višgerš av persónsupplżsingum, skal hetta gerast viš samtykki frį tķ, mįliš snżr seg um.

Stk. 2. Įsetingin ķ stk. 1 er tó ikki galdandi, um taš sambęrt lóg er įsett, at taš ķ įvķsum fųri er neyšugt at beina fleiri persónar undir sama mįl. Ķ tķlķkum fųrum ger fyrisitingin sjįlv av, hvussu innanhżsis skrįsetingin av mįlunum veršur skipaš.”

11) § 49 veršur oršaš soleišis:

“§ 49. Nżtir almennur myndugleiki persónstal, tį iš spurningar verša settir persónum ķ sambandi viš višurskifti teirra, skal persónstališ hjį tķ, mįliš snżr seg um, verša nżtt.”

12) Ķ § 50 veršur stk. 2 strikaš.

13) Ķ § 50 veršur stk. 3 oršaš soleišis:

“Stk. 3. Taš er ikki loyvt at almannakunngera persónstųl.”

14) Ķ fylgiskjali 1 veršur pkt. 1 oršaš soleišis:

“1. Fųšingardagur, -mįnašur og -įr, umframt eitt raštal og eitt eftirlitstal - raštališ vķsir ķ hvųrjari ųld, ein persónur er fųddur.

Viš hesum broytingum tekur minnilutin undir viš mįlinum og męlir Lųgtinginum til at samtykkja uppskotiš.

2. višgerš 30. aprķl 2007. Broytingaruppskot frį minnilutanum ķ ręttarnevndini, Bill Justinussen, til §§ 1, 3, 11, 17, 23, 39, 48 og 50 fall 0-0-22. §§ 1 til og viš 56 samtyktar 22-0-0. Uppskotiš fer soleišis samtykt til 3. višgerš.

Į tingfundi 2. mai 2007 lųgdu tingmenninir Bill Justinussen, Jenis av Rana, Karsten Hansen og Kįri P. Hųjgaard fram soljóšandi

Broytingaruppskot 

til 

3. višgerš

1) § 1, nr. 1 og verša oršaš soleišis:

“1)      ųll, iš § 3, stk. 1 fevnir um, verša skrįsett ķ fólkayvirlitinum

2)      Landsfólkayvirlitiš goymir grundleggjandi persónsupplżsingar um hvųnn einstakan, iš er skrįsettur ķ fólkayvirlitinum,”

2) § 3 veršur oršaš soleišis:

“§ 3. Ųll verša skrįsett ķ Landsfólkayvirlitinum, um so er, at tey

1)      eru fųdd her ķ landinum ella eru flutt til Fųroya,

2)      sambęrt skattamyndugleikunum skulu hava višgerš av skattamįli ķ Fųroyum.

Stk. 2. Innlendismįlarįšiš hevur įbyrgd av, at skrįseting fer fram, tį iš treytirnar fyri skrįseting eru loknar.

Stk. 3. Innlendismįlarįšiš sendir viškomandi frįbošan um skrįseting, tį iš

1)      hann er fųšingarskrįsettur,

2)      hann er skrįsettur at vera fluttur til Fųroya fyrstu ferš, og

3)      skrįsetingin er broytt, sbr. stk. 5.

Stk. 4. Ųll hava rętt til at venda sęr til kommununa at fįa skjalvįttan um sķna skrįseting. Kostnašurin er upp til 50 kr. Kommunustżriš kann krevja, at peningurin skal rindast, įšrenn vįttanin veršur latin.

Stk. 5. Eru skeivleikar ķ skrįsetingini, tekur Innlendismįlarįšiš stig til nżggja skrįseting av viškomandi.

Stk. 6. Landsstżrismašurin įsetir reglur um, hvussu skrįseting veršur skipaš, og kann įseta reglur um, hvussu persónar, iš ikki verša skrįsettir sbrt. stk. 1, kunnu skrįsetast ķ Landsfólkayvirlitinum.”

3) § 4 veršur oršaš soleišis:

“§ 4. Ųll, iš verša skrįsett sbrt. § 3, stk. 1, verša skrįsett ķ Landsfólkayvirlitinum viš teimum upplżsingum, nevndar eru ķ fylgiskjali 1 til hesa lóg.

Stk. 2. Landsstżrismašurin kann ķ kunngerš gera broytingar til fylgiskjal 1, tį iš hesar eru neyšugar orsakaš av broytingum ķ tųkniligu skipanini hjį Landsfólkayvirlitinum.”

4) Ķ § 11 verša stk. 1 og 2 oršaš soleišis:

“§ 11. Ųll, iš flyta, hava skyldu til ķ seinasta lagi 5 dagar eftir flyting at boša kommununi, sum flutt veršur til, frį flytingini. Frįbošanin kann eisini fevna um tey hśsfólk, iš flyta viš, so at hesi sleppa undan at boša frį sjįlvi.

Stk. 2. Ķ flytifrįbošanini skulu vera hesar upplżsingar um persónin, sum flytur:

1)      fult navn ella navn til uttanįskrift,

2)      nśverandi bśstašur og bśstašarkommuna,

3)      komandi bśstašur og bśstašarkommuna og

4)      flytidagur.”

5) Ķ § 17 verša stk. 1 og 2 oršaš soleišis:

“§ 17. Tį iš bošaš veršur frį flyting til Fųroya, skal hetta upplżsast:

1)      fult navn,

2)      mųgulig fųroysk skrįseting,

3)      kyn, fųšingardagur, og fųšiskrįsetingarstašur,

4)      sķšsti bśstašur uttanlands,

5)      flytidagur,

6)      bśstašur ķ Fųroyum,

7)      hjśnastųša,

8)      mųguligur vķgsludagur og vķgslumyndugleiki,

9)      mųguligur limaskapur ķ donsku fólkakirkjuni ella eini evangeliskt-lutherskari kirkju uttanlands,

10)   nųvn į bųrnum, hjśnafelaga og foreldrum, iš flytifrįbošanin ikki fevnir um, og

11)   rķkisborgararęttur.

Stk. 2. Tį iš bošaš veršur frį flyting śr  Noršurlandi, skal eisini skrįsetingin hjį viškomandi sambęrt fólkayvirliti upplżsast, eins og bśstašurin og bśstašarkommunan ķ landinum, flutt veršur śr.”

6) § 23, stk. 1 veršur oršaš soleišis:

“... Ķ frįbošanum um flyting śr Fųroyum skulu vera hesar upplżsingar um tann, iš flytur:

1)      fult navn ella navn til uttanįskrift,

2)      higartil nżtti bśstašur og bśstašarkommuna,

3)      flytidagur og

4)      mųguligur komandi bśstašur, um hann er kendur, ella landiš, bśstašurin er ķ.”

7) § 23, stk. 4 veršur oršaš soleišis

“Stk. 4. Persónur, iš er skrįsettur eftir § 3, stk. 1, nr. 2  ella § 3, stk. 6 hevur rętt, men ikki skyldu til at fįa skrįsett mųguligan tilknżtisbśstaš ķ Fųroyum ella uttanlands, hagar almennir myndugleikar og privat kunnu senda postin hjį viškomandi.”

8) § 35, stk. 5 veršur oršaš soleišis:

“Stk. 5. Eyšmerkingin av einstaka persóninum eftir stk. 1-4 skal verša gjųrd viš

1)      navni (nśverandi ella fyrrverandi) og fųšingardegi, ella

2)      navni (nśverandi ella fyrrverandi) og bśstaši (nśverandi ella fyrrverandi).”

9) Ķ § 39, stk. 6 veršur nr. 3 strikaš.

10) § 48 veršur oršaš soleišis:

“§ 48. Um so er, at almennur myndugleiki nżtir persónstal sum samleikaprógv ella mįlsnummar ķ samsvari viš lóg um višgerš av persónsupplżsingum, skal hetta gerast viš samtykki frį tķ, mįliš snżr seg um.

Stk. 2. Įsetingin ķ stk. 1 er tó ikki galdandi, um taš sambęrt lóg er įsett, at taš ķ įvķsum fųri er neyšugt at beina fleiri persónar undir sama mįl. Ķ tķlķkum fųrum ger fyrisitingin sjįlv av, hvussu innanhżsis skrįsetingin av mįlunum veršur skipaš.”

11) § 49 veršur oršaš soleišis:

“§ 49. Nżtir almennur myndugleiki persónstal, tį iš spurningar verša settir persónum ķ sambandi viš višurskifti teirra, skal persónstališ hjį tķ, mįliš snżr seg um, verša nżtt.”

12) Ķ § 50 veršur stk. 2 strikaš.

13) Ķ § 50 veršur stk. 3 oršaš soleišis:

“Stk. 3. Taš er ikki loyvt at almannakunngera persónstųl.”

14) Ķ fylgiskjali 1 veršur pkt. 1 oršaš soleišis:

“1. Fųšingardagur, -mįnašur og –įr, umframt eitt raštal og eitt eftirlitstal – raštališ vķsir ķ hvųrjari ųld, ein persónur er fųddur.

Viš hesum broytingum taka uppskotsstillararnir undir viš mįlinum og męlir Lųgtinginum til at samtykkja uppskotiš.

Višmerkingar:

Uppskotsstillararnir halda, at lógin ķ alt ov stóran mun snżr seg um at stašfesta og ręttvķsgera nżtsluna av persónstalinum ķ almenna kervinum. Longu ķ endamįlsoršingini veršur stašfest soljóšandi:

§ 1. Lógin hevur til endamįls at tryggja, at

1)      ųll, iš § 3, stk. 1 fevnir um, hava eitt persónstal,

2)      Landsfólkayvirlitiš goymir grundleggjandi persónsupplżsingar um hvųnn einstakan, iš hevur eitt persónstal.

Persónstališ er reyši trįšurin ķgjųgnum alt uppskotiš og ķ višmerkingunum. Persónstališ er nevnt heilar 26 feršir ķ sjįlvum lógaruppskotinum og heilar 80 feršir ķ višmerkingunum. Uppskotsstillararnir halda, at taš kann ikki vera eitt endamįl ķ sjįlvum sęr at eyšmerkja hvųnn einasta fųroying viš einum persónstali. Viš atliti at fólkatalinum er taš undrunarsamt, at taš ikki ber til at finna fram til rųttu viškomandi viš vanligum adressuupplżsingum, tį taš ķ stórum londum viš milliónatali av ķbśgvum ber til at liva uttan persónstal. Og serliga viš framkomnu tųknini ķ huga, įtti taš at veriš eitt spęl at skrįsett persónar uttan nżtslu av persónstali og uttan mistųk.

Eins og uppskotsstillararnir undrast Hagstova Fųroya eisini į tunnu endamįlsoršingina. Hagstovan višmerkir m.a., at endamįlsoršingin ikki er nóg breiš og eigur at stašfesta endamįliš viš sjįlvari skrįnni heldur enn bara endamįliš viš p-talinum. 

Fyri nųkrum įrum sķšani var drśgt oršaskifti ķ Fųroyum um nżtsluna av persónstalinum. Ungdómur, sum umbošaši flokkin hjį nśsitandi landsstżrismanni, savnaši inn yvir 9.000 undirskriftir fyri at mótmęla tvungnu nżtsluni av P-talinum ķ bankum og ķ skattaspurningum. Tó hevur almenni myndugleikin sķšani ķ eini lķšandi gongd mišvķst śtbygt nżtsluna av P-talinum. Um hendan lógin veršur samtykt, er alt undirstųšukerviš fyrireikaš til tess at tryggja eina umfatandi samankoyring av persónligum upplżsingum ķ almenna kervinum. Samankoyring av persónsupplżsingum er eitt sera viškvęmt mįl, og kann eftir uppskotsstillaranna meting lęttliga gera seg inn į persónliga fręlsiš. Grundleggjandi įtti almenni myndugleikin at havt persónstališ sum eitt tęnastutilboš og ikki sum eina tvungna skipan. Taš kann hugsast, at nųkur eru ķ samfelagnum, sum ikki hava įhuga ķ at vera skrįsett śr enda ķ annan viš einum felags persónstali sum lykli. Hesi verša tvungin at vera partur av skipanini uttan fręlsi til at velja hendan mųguleikan frį.

Flestum kunnugt vóru milliónir av fólki vegna sķn uppruna eirindaleyst tikin av dųgum undir seinna heimsbardaga. Sagt veršur, at ein av hųvušsorsųkunum til effektivu śtreinsanina var, at almennu skrįirnar vóru vęl og neyvt skipašar, og tķ bar til at finna fram til teirra, sum skuldu forfylgjast. Vit liva sjįlvsagt langt frį tķ veruleikanum, men eingin veit um dagin ķ morgin, og hvųnn veg samfelagiš flytur seg. Tķ eigur politiska skipanin ongantķš at lóggeva bara viš verandi samfelagi sum grundarlagi, men eigur eisini at sķggja inn ķ framtķšina viš sųguni sum lęrumeistara. Taš gera vit ikki viš hesum uppskoti.

Uppskotiš kann, um illa vil til, gera seg inn į persónliga fręlsiš, og tķ eigur persónstališ ikki at vera berandi bulurin ķ uppskotinum. Taš eigur at bera til at vera fųroyingur og nokta at fįa eitt persónstal smoygt um hįlsin longu frį fųšingini. Eingin skipan er so góš, at hon ikki kann misnżtast, og tķ taka uppskotsetararnir frįstųšu frį viš lóg at stašfesta persónstališ sum lykilin til almennar huršar ķ framtķšini.

At bakka aftur til tķšina įšrenn persónstališ veršur trupult, men her og nś ber til at lóggeva um fólkayvirlit uttan at stašfesta nżtsluna og kraviš um persónstal viš lóg. So hava vit ikki fullkomiliga slept endanum, men halda hóvliga aftur til frama fyri persónliga fręlsiš.

3. višgerš 2. mai 2007. Broytingaruppskot frį Bill Justinussen, Jenis av Rana, Karsten Hansen og Kįra P. Hųjgaard til §§ 1,3, 4, 11, 17, 23, 35, 39, 48, 49 og 50 fall 3-0-28. Uppskotiš, sum samtykt viš 2. višgerš, endaliga samtykt 28-1-2. Mįliš avgreitt.

Ll.nr. 41 frį 08.05.2007