A. Upprunauppskot
B. 1. višgerš
C. Oršaskifti viš 1. višgerš
D. Nevndarskjųl
E. Atkvųšugreišsla um tingvišgerš
F. 2. višgerš
G. Oršaskifti viš 2. višgerš
H. Įlit
I. Framhaldandi 2. višgerš
J. Oršaskifti viš framhaldandi 2. višgerš

Įr 2006, 28. november, legši Kįri P. Hųjgaard, lųgtingsmašur, vegna Sjįlvstżrisflokkin fram soljóšandi

Uppskot

til

samtyktar

Heitt veršur į landstżrismannin ķ vinnumįlum um at leggja fram uppskot um broyting ķ lųgtingslóg nr. 113 frį 13. juni 1997 um arbeišsloysistrygging og arbeišsįvķsing soleišis, at fiskimenn kunnu fįa śtgjald frį ALS, tį skip teirra liggur óvirkiš, ella fiskimenn į annan hįtt eru avskornir frį inntųku viš skipinum.

Višmerkingar
Leingi hevur veriš ķ umbśna at dagfųra lógina um ALS, men enn er einki hent. Serliga hevur strķš stašiš um stųšuna hjį sjófólki. Lógin hóskar best til umstųšurnar hjį fólki į landi, ikki til stųšuna hjį teimum, sum eru knżttir at einum skipi.

Fyri at fįa śtgjald śr ALS-skipanini skal fiskimašur vera endaliga uppsagdur og farin av skipinum.

Arbeišsbólkur hevur arbeitt viš at finna fram til eina skipan, so at fiskimenn fįa ein rķmiligan rętt ķ ALS, tį teir eru arbeišsleysir. Serliga er hetta aktuelt, tį teirra skip liggur ķ longri tķš enn vanligt, til dųmis tį tey eru til umvęlingar o.t.  Hetta eru somu reglur, sum eru galdandi fyri t.d. starvsmenn, men įsannast mį, at setanarumstųšurnar hjį fųroyskum lųntakarum eru sera ymiskar. Summi eru fastlųnt, tey hava vanliga arbeiši frį mįnadag til frķggjadag og hava fasta lųn. Alternativiš er, at hesi ikki hava arbeiši og tķ einki tilknżti til nakran arbeišsgevara. Verandi reglur ķ lógini eru grundašar į hesa stųšu. Ųvugt er taš hjį fiskimonnum. Hóast ikki uppsagdir, so eru teirra starvsvišurskifti óviss. Teimum er tryggjaš lųn fyri teir dagar, teir eru ķ vinnu, men teirra skip kann liggja ķ longri ella styttri tķš, og hava teir tį ikki nakaš arbeiši ella inntųku. Mest vanliga orsųkin fyri hesum eru umvęlingar, sum ofta taka longri tķš enn vanligt. Ein onnur orsųk kann vera tvųrrandi lųnandi veišimųguleikar. Tį eru fiskimenn ķ somu stųšu sum onnur arbeišsleys.

Talan er helst um eina įvķsa avbjóšing at orša reglurnar, so tęr bęši kunnu tryggja fiskimenn og heimila ALS at meta um og stešga mųguligum misbrśki. Eitt er tó greitt, verandi stųša viš, at sjófólk gjalda inn til skipanina, og stóru trupulleikarnir viš at fįa pening śtgoldnan śr skipanini, kann ikki halda fram.

Sjįlvstżrisflokkurin legši einsljóšandi uppskot til samtyktar fyri Lųgtingiš 3. mars 2006. Eftir at Vinnunevndin hevši havt fund viš landsstżrismannin ķ vinnumįlum, umboš fyri ALS og Fųroya Fiskimannafelag, hevši hon hesar višmerkingar ķ įlitinum:

”Ķ uppskotinum veršur męlt til broyting ķ ALS-lógini soleišis, at fiskimenn kunnu fįa śtgjald frį Als, tį skip teirra liggur óvirkiš, ella fiskimenn į annan hįtt eru avskornir frį inntųku viš skipinum.

Er orsųkin til, at skipiš liggur óvirkiš, at taš hevur veriš fyri tryggingarskaša, er inntųkan hjį fiskimonnunum tryggjaš viš kravdari trygging.

Fyri at fįa śtgoldiš stušul frį ALS, eru treytirnar m.a., at ein er arbeišsleysur og tųkur į arbeišsmarknašinum. Sum prógv fyri arbeišsloysinum krevur ALS uppsųgn frį seinasta arbeišsgevara, og sum prógv fyri at ein er tųkur, krevur ALS m.a., at viškomandi vįttar at vera til reišar at įtaka sęr eitthvųrt fulltķšar starv ķ Fųroyum.

Kemur ein fiskimašur til ALS viš eini uppsųgn frį sķnum seinasta arbeišsgevara, og er fiskimašurin til reišar at įtaka sęr eitt annaš starv, sum ALS įvķsir honum, so hevur fiskimašurin sama rętt sum ųll onnur til śtgjald frį ALS. Taš er ein misskiljing, tį sagt veršur, at ALS setir krav um, at fiskimašurin ķ hįlvt įr ikki kann fara viš sama skipiš.

Nevndarvišgeršin hevur vķst, at kunningin um ręttindini hjį fiskimonnum ikki hevur veriš nóg góš og at nóg nógv heldur ikki veršur gjųrt fyri at finna loysnir innanfyri karmarnar av verandi skipan. M.a. tį skip fara til stųrri yvirhįlingar, sum strekkja seg yvir longri tķš. Veršur fiskimašurin tį uppsagdur, hevur hann sama rętt sum ųll onnur til śtgjald frį ALS.”

Eitt soljóšandi broytingaruppskot frį Vinnunevndini bleiv samtykt: ”Heitt veršur į landsstżrismannin ķ vinnumįlum um at virka fyri, at funnin veršur ein loysn upp į trupulleikarnar hjį fiskimonnum at fįa śtgjald frį ALS, tį teirra skip liggur óvirkiš”.

Samstundis vóršu oršini ķ heitinum į lųgtingsmįlinum ”um broyting ķ lųgtingslóg” strikaš.

Til ein munnligan fyrispurning frį uppskotsstillaranum herfyri, fekk spyrjarin og Lųgtingi greitt at vita frį landsstżrismanninum, at lógarheimild fanst ikki ķ verandi lóggįvu fyri, at fiskimenn fingu śtgjald śr ALS- skipanini, uttan at teir hųvdu fingiš uppsųgn. Somuleišis gjųrdi landsstżrismašurin greitt, at hann ikki tók nųkur stig ķ įr til tess at broyta lógina, tķ arbeišsorka ikki var tųk ķ Vinnumįlarįšnum til at gera hesa uppgįvu.

Ein loysn mį finnast į hesum mįli, tķ veršur uppskotiš til samtyktar enn einaferš lagt fyri Lųgtingiš.

1. višgerš 8. desember 2006. Mįliš beint ķ vinnunevndina. Tį einki įlit var komiš tann 2. mai 2007 las tingformašurin bręv frį  uppskotssetaranum, har bišiš veršur um, at tingformašurin setir til atkvųšugreišslu spurningin um, at mįliš fer til 2. višgerš uttan nevndarįlit.

Į tingfundi 3. mai 2007 var atkvųšugreišsla um, at tingvišgeršin skal halda fram, hóast einki įlit er latiš. Uppskotiš samtykt 22-0-4.

2. višgerš 3. mai 2007. Uppskot frį Kaj Leo Johannesen, tingmanni, um at beina mįliš aftur ķ nevnd samtykt 18-2-10. Mįliš beint aftur ķ vinnunevndina, sum tann 8. mai 2007 legši fram soljóšandi

Įlit

Kįri P. Hųjgaard, lųgtingsmašur, hevur lagt mįliš fram tann 28. november 2006, og eftir 1. višgerš tann 8. desember 2006 er taš beint vinnunevndini.

Nevndin hevur višgjųrt mįliš į fundum tann 1., 8. og 15. februar, 19. og 29. mars og 2. og 8. mai  2007.

Nevndin hevur undir višgeršini bżtt seg ķ ein meiriluta og ein minniluta.

Undir višgeršini hevur nevndin havt fund viš Jan Hųjgaard, formann ķ Fųroya Fiskimannafelag. Harumframt hevur ALS upp į fyrispurning frį vinnunevndini ummęlt uppskotiš skrivliga.

Ķ uppskotinum veršur heitt į landsstżrismannin ķ vinnumįlum um at leggja fram uppskot um broyting ķ lųgtingslóg um arbeišsloysistrygging og arbeišsįvķsing soleišis, at fiskimenn kunnu fįa śtgjald frį ALS, tį iš skip teirra liggur óvirkiš, ella fiskimenn į annan hįtt eru avskornir frį inntųku av skipinum.

Ķ svarinum frį ALS veršur m.a. sagt, at serliga vil vinnunevndin hava upplżst, hvussu stųšan hjį sjómonnum er ķ mun til ašrar bólkar. Sigast kann, at ręttarstųšan hjį sjómonnum er eins og ręttarstųšan hjį ųllum lųntakarum. Įšrenn ein arbeišsleysur kann fįa arbeišsloysisstušul, skal viškomandi prógva mótvegis Arbeišsloysisskipanini, at viškomandi er arbeišsleysur. Tį hetta er stašfest, veršur greiša fingin į, nęr tann arbeišsleysi hevur rętt til śtgjald. Hesar reglur eru galdandi uttan mun til, um tann arbeišsleysi starvašist sum sjómašur, ķ byggivinnuni, į skrivstovu ella annaš. Somu treytir eru fyri at koma inn ķ Arbeišsloysisskipanina uttan mun til vinnubólk, og tķskil kann ikki sigast annaš enn, at sjómenn eru lķka fyri lógini.

ALS fųrir vķšari fram ķ svarinum, at taš skal tó višmerkjast, at sum kunnugt er ein serskipan ķ gildi fyri lųnmóttakarar, iš starvast į fiskavirkjum. Henda serskipan hevur heimild ķ § 20 ķ ALS-lógini og tryggjar teimum viš lįgari įrsinntųku, sum arbeiša į fiskavirkjum, eitt ķskoyti. Er ynski um at gera eina serskipan fyri sjómenn, er neyšugt viš eini lógarheimild og nęrri reglum um treytir og umsiting v.m. av eini slķkari skipan.

Ein meiriluti ķ nevndini (Henrik Old, Johan Dahl, Jųrgen Niclasen, Gerhard Lognberg og Hešin Zachariasen) vķsir į, at uppskotiš bara fevnir um fiskimenn og ikki um sjómenn. Sjófólk fįa eins og ašrir lųnartakararar arbeišsloysisstušul, tį tey kunnu skjalprógva, at tey eru arbeišsleys og tųk į arbeišsmarknašinum. Taš er tó okkurt, sum bendir į, at višurskifti millum ALS, manningarfelųg og reišarafelagiš įttu at veršiš endurskošaš. Sum dųmi kann nevnast, at skip, sum eru til hųvušsumvęling, kunnu vera mįnašir śr rakstri. Ķ slķkum fųri eigur taš at bera til, at manningin veršur uppsųgd ķ tķ tķšarskeiši, skipiš er til umvęlingar, og at manningin er tųk og fęr arbeišsloysisstušul. Treyt eigur tó at verša sett ALS um, at įvķst arbeiši ikki skal vera ein foršing fyri, at viškomandi kann fara aftur viš skipinum, tį hųvušsumvęlingin er lišug, og skipiš aftur fer ķ rakstur.

Viš hesum višmerkingum setir nevndin fram soljóšandi

b r o y t i n g a r u p p s k o t:

Samtyktin veršur oršaš soleišis:

Lųgtingiš heitir į landsstżrismannin ķ vinnumįlum um ķ samrįš viš avvaršandi vinnufelųg  at gera uppskot til broyting ķ lųgtingslóg nr. 113 frį 13. juni 1997 um arbeišsloysistrygging og arbeišsįvķsing  soleišis, at sjófólki veršur tryggjaš arbeišsloysisstušul, tį skip liggja vegna stųrri umvęlingar.

Ein minniluti (Heidi Petersen og Tórbjųrn Jacobsen) tekur undir viš uppskotinum.

Framhaldandi 2. višgerš 8. mai 2007. Broytingaruppskot frį meirilutanum ķ vinnunevndini samtykt 19-0-8. Uppskot til samtyktar samtykt. Mįliš avgreitt.