Løgtingsmál um almenna forsorg

Ár 2006, 28. september, legði Hans Pauli Strøm, landsstýrismaður, vegna landsstýrið fram soljóðandi

§ 1

Í lov for Færøerne om offentlig forsorg, sbr. lovbekendtgørelse nr. 100 af 2. marts 1988 om offentlig forsorg, sum seinast broytt við løgtingslóg nr. 151 frá 20. desember 2005, verða gjørdar hesar broytingar:

1) Í § 32 b verður aftaná stk. 1 sum nýtt stk. sett:

”Stk. 2. Stuðulin kann tó halda áfram, eftir at brúkarin er vorðin 67 ár, um viðkomandi framvegis fær gagn av stuðlinum í samsvari við endamálið við skipanini sambært stk. 1.”

Stk. 2 og 3 verða hereftir stk. 3 og 4.

2) Í § 32 b, stk. 1 og 3 verður ”Stuðulsfólkaskipan” broytt til ”Stuðulstænasta”, og í stk. 2 verður ”Stuðulsfólkaskipanin” broytt til ”Stuðulstænastan”.

§ 2

Henda løgtingslóg kemur í gildi 1. januar 2007.

§ 3

Persónar, ið eru farnir úr Stuðulsfólkaskipanini fyri aldur, men sum hava verið í skipanini eftir 1. januar 2003, eru somuleiðis fevndir av reglunum í § 1.

Eftir at Stuðulsfólkaskipanin sambært § 32 b nú hevur virkað í skjótt 4 ár, er avgerð tikin um at broyta navnið til Stuðulstænastan. Niðanfyri verður víst til hetta nýggja navn.

Orsøkin til lógarbroytingina er, at dømir eru um persónar, ið hava mist sín stuðul frá Stuðulstænastuni fyri aldur, hóast hesi framvegis kunnu metast at fáa gagn av stuðlinum.

Endamálið við lógarbroytingini er, at brúkari av Stuðulstænastuni, hóast viðkomandi er vorðin 67 ár, framvegis skal hava møguleika at fáa játtað persónligan stuðul, um so er, at viðkomandi framvegis kann metast at hava gagn av at vera í skipanini.

Ráðið fyri brekað og brúkarar av Stuðulstænastuni hava ført fram, at persónligi stuðulin kann samanberast við eitt hjálpartól, ið ger tað møguligt hjá brúkaranum at liva eitt virkið lív. Brúkarin varðveitir sítt hjálpartól, sjálvt um brúkarin gerst 67 ár, og tað sama eigur at vera galdandi viðvíkjandi tí persónliga stuðlinum. Hesum sjónarmiði tekur landsstýrismaðurin fult undir við. Tað má eisini metast at verða meiri rættvíst, at brúkarin orsakað av hesi lógarbroyting frameftir ikki missir stuðulin, tí brúkarin fer upp um ein ávísan aldur, men at markið í staðin verður sett, tá ið brúkarin orsakað av ellisbreki ikki longur er førur fyri at liva eitt virkið lív. Ein slík avgerð eigur at verða tikin við støði í eini fakligari meting og ikki einum aldursmarki.

Lógarbroytingin kann eisini í ávísum førum geva fólki møguleika at liva longri í egnum heimaumhvørvi, og soleiðis ikki noyðast at flyta á stovn. Á henda hátt fáa fólk møguleika sjálvi at velja.

Viðmerkjast skal tó, at tað er umráðandi, at endamálið við Stuðulstænastuni verður varðveitt. Endamálið við persónliga stuðlinum er sambært § 32 b, stk. 1 at geva fólki við serligum tørvi, sum eru rørslutarnað ella hava avmarkaðan sálarligan førleika, møguleika at liva eitt sjálvstøðugt og virkið lív. Tað er tískil umráðandi, at skilt verður millum Stuðulstænastuna og skipanina við heimarøkt. Persónligur stuðul til brúkara, ið er eldri enn 66 ár, er tískil treytaður av, at viðkomandi varð í skipanini, áðrenn viðkomandi fylti 67 ár, umframt at viðkomandi framvegis kann metast at hava gagn av skipanini. Avgerandi er, at talan er um stuðulsuppgávur og ikki røktaruppgávur. Stuðulstænastan metir í hvørjum einstøkum føri, um einstaki brúkarin framvegis kann metast at hava gagn av skipanini. Stuðulstænastan kann tó eisini veita stuðulsuppgávur í samstarvi við Heimarøktina, um tørvur er á tí.

Almanna- og heilsumálaráðið hevur fingið hoyringssvar frá Meginskrivstovuni fyri Heimarøktini og Serforsorgini, Almannastovuni og MBF, ið øll taka undir við ætlaðu broytingini. Ongar viðmerkingar eru til uppskotið.

Lógaruppskotið hevur við sær, at Stuðulstænastan fer at veita sína tænastu til fleiri brúkarar enn áður, við tað at tænastan eisini fevnir um brúkarar yvir 66 ár í teimum førum, mett verður, at brúkarin framvegis fær gagn av stuðlinum til at liva eitt sjálvstøðugt og virkið lív. At tænastan verður víðkað, hevur við sær øktar útreiðslur fyri Stuðulstænastuna. Torført kann vera frammanundan at meta um, hvussu leingi ein brúkari fær gagn av stuðlinum. Heilsuviðurskiftini hjá teimum einstøku brúkarunum eru ymisk, og avgerðin um, at ein brúkari yvir 66 ár framvegis skal hava stuðul, krevur tískil, at mett verður um hetta í hvørjum einstøkum føri.

Ein útrokning av fíggjarligu avleiðingunum av uppskotinum kann tískil ikki gerast við støði í nágreiniligum tølum. Fyri at gera eina meting verður støði tikið í teimum brúkarum í skipanini, sum eru 60 ár og yvir. Út frá tí tímatali, hesir brúkarar fáa, umframt at støði verður tikið í einum miðalaldri uppá 70 ár, so hevur henda lógarbroyting við sær øktar fíggjarligar útreiðslur, ið svara til áleið eitt ársverk. Eitt ársverk verður mett at kosta áleið 400.000 kr. um árið. Viðmerkjast skal tó, at útrokningin fyri 2012 vísir, at tá er tørvur á nærri tveimum enn einum ársverki.

Broytingin við, at brúkarar eldri enn 66 ár framvegis kunnu fáa stuðul frá skipanini, er treytað av, at mett verður, at brúkarin framvegis fær gagn av skipanini. Tað verða sostatt sett krøv til skipanina um í hvørjum einstøkum føri at gera eina meting, og tað hevur við sær eina ávísa meirumsiting fyri Stuðulsskipanina.

Uppskotið hevur positivar, sosialar avleiðingar fyri brúkarar av Stuðulstænastuni. Umframt fyrimunin fyri teir brúkarar, sum hava ella í næstum væntandi høvdu mist stuðulin fyri aldur, so hevur lógaruppskotið eisini við sær størri tryggleika fyri brúkarar í skipanini, ið ikki nýtast at stúra fyri, at stuðulin dettur burtur vegna aldur, men at stuðulin í staðin dettur burtur, tá ið brúkarin ikki longur er førur fyri at liva eitt virkið lív.

Við nýggju ásetingini í § 32 b, stk. 2 fær Stuðulstænastan heimild til at veita stuðul til brúkarar eldri enn 66 ár, um mett verður, at brúkarin framvegis fær gagn av stuðlinum samsvarandi endamálinum við skipanini, ið er at geva fólki við serligum tørvi møguleika at liva eitt sjálvstøðugt og virkið lív.

Við tað at nýtt stk. 2 er orðað, verða verandi stk. 2 og 3 til ávikavist stk. 3 og 4.

Í § 32 b verður heitið Stuðulsfólkaskipan nýtt. Skipanin broytir navn til “Stuðulstænastan”, og verður heitið Stuðulsfólkaskipan tí broytt til Stuðulstænasta í § 32 b.

Orsakað av at nakrir brúkarar, ið hava fingið stuðul frá Stuðulsfólkaskipanini, hava mist henda stuðul vegna aldur, verður lógarbroytingin eisini at galda fyri hesar brúkarar. Hetta er tó ikki galdandi longur aftur enn 1. januar 2003, tá ið Stuðulsfólkaskipanin varð sett á stovn. Við hesum uppskoti broytir Stuðulsfólkaskipanin navn til Stuðulstænastan, sbr. við broyting til § 1, nr. 2.

Skjal 1: Hoyringssvar frá Meginskrivstovuni fyri Heimarøktina og Serforsorgina

1. viðgerð 17. oktober 2006. Málið beint í trivnaðarnevndina, sum tann 8. november 2006 legði fram soljóðandi

Landsstýrið hevur lagt málið fram tann 28. september 2006, og eftir 1. viðgerð 17. oktober 2006 er tað beint trivnaðarnevndini.

Undir viðgerðini hevur nevndin havt fund við MBF og landsstýrismannin í almanna- og heilsumálum saman við umboði fyri Nærverkið.

Landsstýrismaðurin gjørdi undir nevndarviðgerðini vart við, at Heimarøktin broytir navn til Heimatænastan, umframt at Heimarøktin og Serforsorgin broyta navn til Nærverkið. Mælt verður tí til, at hesar broytingar verða tiknar við í sambandi við uppskotið.

“2) Í § 32 b, stk. 1 verður “Stuðulsfólkaskipan” broytt til: Stuðulstænasta”, í stk. 2 verður “Stuðulsfólkaskipanin fyri vaksin” broytt til: “Stuðulstænastan” og “Heimarøktini og Serforsorgini” broytt til: ”Nærverkinum” og í stk. 3, nr. 2 verður ”Heimarøkt” broytt til: ”Heimatænastu” og “Stuðulsfólkaskipan fyri vaksin” broytt til ”Stuðulstænastu””

Ein samd nevnd tekur undir við málinum og mælir Løgtinginum til at samtykkja uppskotið við nevndu broytingum.

2. viðgerð 14. november 2006. Broytingaruppskot frá samdari trivnaðarnevnd til § 1 samtykt 30-1-0. Uppskotið soleiðis broytt samtykt 30-1-0. Uppskotið fer soleiðis samtykt til 3. viðgerð.

3. viðgerð 17. november 2006. Uppskotið, sum samtykt við 2. viðgerð, endaliga samtykt 22-0-0. Málið avgreitt.

	Fyri landið/lands- myndugleikar	Fyri kommunalar myndugleikar	Fyri pláss/øki í landinum	Fyri ávísar sam- felagsbólkar/ felagsskapir	Fyri vinnuna
Fíggjarligar/ búskaparligar avleiðingar	Ja	Nei	Nei	Nei	Nei
Umsitingarligar avleiðingar	Ja	Nei	Nei	Nei	Nei
Umhvørvisligar avleiðingar	Nei	Nei	Nei	Nei	Nei
Avleiðingar í mun til altjóða avtalur og reglur	Nei	Nei	Nei	Nei	Nei
Sosialar avleiðingar				Ja