Frágreiðing um orkupolitikk

Framløga og aðalorðaskifti

Ár 2007, 6. februar 2007, legði Bjarni Djurholm, landsstýrismaður, vegna landsstýrið fram soljóðandi

Frágreiðing

til

aðalorðaskifti um orkupolitikk 

Sum landsstýrismaður í vinnumálum leggur undirritaði frágreiðing um orkupolitikk til Løgtingsins viðgerð.

Visjónin hjá landsstýrinum er, at í 2015 

• Skulu 20% av orkunýtsluni á landi skulu stava frá varandi orkukeldum

• Skal fiskiflotin nýta 15% minni orku í mun til veiðinøgdina

Aftur at høvuðsmálsetningunum um minni oljunýtslu, skulu karmar og krøv setast, soleiðis at vit hava:

• Hóskandi veitingartrygd
• Rímiligan orkuprís
• Nøktandi náttúru- og umhvørvisfyrilit
• Góðan orkukunnleika

Niðanfyri er høvuðstátturin av teimum tiltøkum, sum skotin vera upp at fremja:

Tríggir meginhættir eru at minka um oljunýtsluna:

• at nýta meira varandi orku
• at gagnnýta orkutilfeingið betur
• at broyta yvirskipaða strukturin fyri orkutørvin hjá fiskiflota, húsarhaldum og flutningskervi við t.d. at gera tillagingar í samanseting av fiskiflota, bústaðarmynstri og flutningskervi.

Uppskotið til orkupolitikk er skipað í tveir høvuðspartar, ávíkavíst orkunýtslu á landi og á sjógvi, og sett eru ítøkilig mál fyri orkunýtsluna til 2015. 

Orkunýtsla á landi 

Málsetningurin um orkunýtslu á landi kann røkkast við at byggja út varandi orkukeldur, gagnnýta avlopshita frá elframleiðslu og brenning av burturkasti, minka um nýtsluna av olju og bensini fyri hvønn koyrdan kilometur og við at nýta minni olju til upphiting og elorku.

Ítøkiliga verður mælt til:

• At økja vindorkuna úr 6% til at nøkta í minsta lagi 20% av elorkutørvinum. Hetta fer at spara umleið 9.600 tons av tungolju um árið.

• At kanna møguleikarnar fyri at nýta vindorku til upphiting. Umleið helvtin av orkunýtsluni á landi fer til upphiting, og í nýggjum útstykkingum eigur upphitingin tí at verða væl fyrireikað, so at møguleikar eru at skifta orkukeldu og at laga seg til orkusparandi tøkni. Felags hitastøðir og fjarhitaskipanir geva betri umstøður at velja orkukeldu.

• At kanna hvørjir møguleikar eru at byggja út vatnorkuna við atliti at kostnaði, náttúru og umhvørvi. Nakað av hesum arbeiði hevur SEV longu gjørt, og talan verður tí um at dagføra og víðka um vitanina, umframt at meta um møguleikarnar við støði í krøvum viðvíkjandi náttúruvernd, búskapi og veitingartrygd. Um vatnorkan kann økjast við 20%, fer hetta at minka tungoljunýtsluna við umleið 4.300 tonsum um árið.

Til tess at gagnnýta orkuna á landi betur, er neyðugt við miðvísum arbeiði á fleiri økjum. Í høvuðsheitum kunnu vit:

• Gera eina landsbyggireglugerð, ið ásetir mestu orkunýtslu fyri hvønn fermetur við atliti at nýggjum húsum, umbyggingum og umvælingum.

• Gera eina bygningsskrá við orkuupplýsingum. Hetta kann verða gjørt í sambandi við fyrireikingarnar til ætlaðu fólka- og bústaðarteljingina, sum verður víðkað til eisini at fevna um bygningar. Bygningsskráin verður grundarlag undir orkukanningum og orkumerkingum av húsum og bygningum í sambandi við sølu.

• Fremja felags hitaveitingar í samband við nýggj­ar útstykkingar.

• Seta í verk skipan, sum kann stimbra orkusparing í sethúsum og almenn­um bygningum. Her verður t.d. hugsað um ráðgeving, avgjaldstillaging og stuðuls­møguleikar í sambandi við nýbygging, umbygging og íløgur í orkusparandi tøkni og tilfar. Henda skipan kann t.d. fíggjast við oljuavgjaldi, og ráðgevingin skal eisini fevna um hagtalsinnsavning og royndir av sólhitaskipanum, hitapumpum, húsarhaldstólum o.s.fr.

• Orkumerkja allar bygningar, sum tað almenna eigur ella leigar, og gera íløgur í lønsom, orkusparandi tiltøk.

• Gera krav um, at vinnu- og vinnurekandi bygningar skulu gera íløgur í lønandi, orkusparandi tiltøk.

• Gera krav um gagnnýtslu av avlopsorku frá brennistøðum, elframleiðslu, størri køliútgerð o.s.fr. har tað ber til.

• Útbyggja fjarhitanetið samsvarandi tøkari avlopsorku. Mett skal verða um løn­semi, áðrenn slíkar útbyggingar verða framdar.

• Betrað skal alsamt verða um flutningsmøguleikarnar, so fólk hava eitt gott og bíligt alternativ til egnan bil.

• Umskipa skrásetingargjøld og vektgjøld á bilum, so fyrimunur verður at keypa orkusparandi og umhvørvisrættar bilar.

• Endurskoða olju- og bensingjøldini og møguliga broyta tey til umhvørvisgjøld.

Gagnnýta vit avlopsorkuna frá brennistøðum og elverkum og minka um orkunýtsluna í húsarhøld­unum og ferðsluni við 20% fyri hvørja eind samstundis sum vit framskriva ferðsluna við 30% og búskaparvøksturin annars við 8%, verður mett at oljunýtslan kann minka við 10.000 tonsum. Leggja vit tær sparingar, ið standast av nevndu vindorku- og vatnorkuútbyggingum afturat, verður mett, at samlaða oljunýtslan á landi kann minkast við umleið 25.000 tonsum í mun til 2005.

Orkunýtsla á sjónum 

Trupult er at seta neyv mál fyri fiskiflotan, tí skiftandi viðurskifti kunnu ávirka bæði veiðunøgd og orkunýtslu, og skipabólkarnir hava eisini ólíkar fortreytir. Aftur ímóti heimaflotanum fiska aðrir skipabólkar til dømis bæði í føroyskum og útlendskum sjógvi og av føroyskari sum útlendskari kvotu. Tí kann verða trupult at seta sama mál fyri allar bólkar, og málsetningurin má verða lisin í røttum samanhangi, har ein samtykkir at virka fyri, at fiskiflotin sum heild skal nýta minni orku í mun til veiðinøgdina.

Til ber at minka um orkunýtsluna við at hvørt skip sær stýrir roynd og orkunýtslu, so at úrtøkan verður sum mest, og við at samfelagið ásetir gagnligasta veiðitrýst á fiskastovnarnar.

Ítøkiliga verður mælt til:

• At gera hagtalsskipanir, sum tryggja álítandi vitan um orkunýtslu og rakstur annars hjá øllum skipabólkum. Sum partur av hesum verður skotið upp at víðka um ætlaðu sporførisskipanini fyri fiskiflotan til at fevna um hagtøl eisini fyri orku­nýtslu.
• At stimbra nýtslu av stýriskipanum, sum geva reiðaríi og manning eitt amboð at fáa betri orkunýtslu. Hetta kann gerast við at ráðgeva og seta skipunum bein­leiðis krøv um sparingar og harvið eggja til at minka um óneyðuga orkunýtslu.
• At seta í verk eina benchmarkingskipan, sum miðar ímóti orkugóðari og burðar­dyggari veiðu.
• Endurskoða um vit hava hóskandi tal og slag av skipum til verandi tilfeingis­grundarlag, og at gera neyðugar tillagingar út frá hesum.

Mælt verður til at tikið verður undir við hjálagda uppskoti til orkupolitikk.

Orðaskifti var um um frágreiðingina tann 13. februar 2007. Málið avgreitt.