100-25 Fyrispurningur til Bjørn Kalsø, landsstýrismann, viðvíkjandi møguleikum í uppisjóvarvinnuni 

Ár 2005, hósdagin 31. mars, boðaði formaðurin frá omanfyri nevnda fyrispurningi frá Hergeir Nielsen, løgtingsmanni, sum var soljóðandi:

Fyrispurningur  

1.      Hvønn loyvispolitikk hevur landsstýrið rikið í uppisjóvarvinnuni, og hvønn politikk fer landsstýrið at reka  frameftir? 

• Hvussu nógvar umsóknir um fiskiloyvi í uppisjóvarvinnuni hevur landsstýrið liggjandi?
• Hvaðani eru hesar umsóknir, og nær eru tær dagfestar?
• Hvussu nógv loyvi eru givin seinastu tíggju árini?
• Hvussu eru hesi loyvi skipað, og hvør hevur fingið tey?
• Hvussu nógv loyvi eru virkin í dag, og hvar hoyra tey heima?
• Hvussu nógv er veiðiorkan økt hesi seinastu 10 árini?
• Hvussu nógv loyvi eru ikki gingin á møti, og hvaðani vóru hesi?
• Eru aðrar umsóknir um annað virksemi innan hesa vinnu, og eru útlit til, at nýggjar vinnur taka seg upp innan hetta økið.

2.  Hvørji útlit eru til, at yngri og nýggjar kreftir sleppa framat í hesi vinnu?

Viðmerkingar:

Áhugin fyri fiskiloyvum er stórur, og  ein gongd leið inn í vinnuna er fyrst og fremst fiskiloyvi og tað virksemi, ið vanliga spyrst burtur úr hesum.

Trupult er at fáa hesi loyvi, og ilt er at vita, hvørjar fortreytirnar eru, um komast skal gjøgnum almenna nálareygað inn í vinnuna.

Almenni myndugleikin velur og vrakar, men dult er, hvørjum leiðreglum hetta verður gjørt eftir.

Hóast ávarað er í áravís um minkandi tilfeingi, frættist javnan um nýggj loyvi, víðkaði loyvi, umbyggingar og tillagingar, sum øll hava til felags at økja um veiðitrýstið.

Ávis øki fáa ríviligan lut í vinnuni, meðan onnur øki eru við skerdan lut.

Sóknast verður við hesum fyrispurningi eftir innliti í hesi viðurskifti, og heitt verður á landsstýrismannin um at kunna tingi í tann mun, til ber.

 Á tingfundi týsdagin 5. apríl 2005 varð samtykt uttan atkvøðugreiðslu, at fyrispurningurin skal svarast.

Á tingfundi 10. mai 2005 svaraði Bjørn Kalsø, landsstýrismaður fyrispurninginum soleiðis

Svar:

Til spurning 1

Sum uppsjóvar fiskiskapur verður roknaður fiskiskapur eftir svartkjafti, sild, makreli, og lodnu. Tó at ídnaðarskip umframt ídnaðarfisk í Norðsjónum eisini partvíst fiska svartkjaft, eru teirra viðurskifti ikki tikin beinleiðis við í svarini upp á spurningarnar settir fram í hesum fyrispurninginum.

1. Loyvispolitikkur í uppsjóvarvinnuni

• Umsóknir til viðgerðar. Á heysti 2003 fekk Fiskimálaráðið nakrar umsóknir um veiðuloyvi til fiskiskap eftir uppsjóvarfiski – sild, makreli, lodnu og svartkjafti. Eftir Fiskimálaráðsins fatan er nóg mikið av fiskiorku í nótaflotanum at veiða tøku kvoturnar av sild, makreli og lodnu. Samsvarandi hesum varð svarað, at tað ikki var grundarlag fyri at ganga umsóknunum á møti.

Umsóknirnar vórðu síðani umskrivaðar, so dentur einans varð lagdur á svartkjaft. Hesum umsóknum hevur Fiskimálaráðið svarað, at viðgerðin er fyribils útsett, tí Fiskimálaráðið endur­skoðar, um tað er grundarlag fyri at ganga umsóknum um nýggj svartkjaftaloyvi á møti.

• Hvaðani eru umsóknirnar. Talan er um 4 ikki endaliga avgreiddar umsóknir. Tær eru allar úr Suðuroynni og dagfestar miðskeiðis í 2004. Allar hava fingið ávegis svar á heysti 2004. Ein umsókn, eisini úr Suðuroynni, er móttikin móti ársenda 2004, og byggir tann ætlanin á leiguskráseting av útlendskum svartkjaftaskipi.

• Loyvi latin seinastu 10 árini. Tíðarskeiðið 1995-2005 eru latin 6 nýggj loyvi, sum eru komin í gongd. Harumframt eru latnar onkrar tilsøgnir, har ætlanirnar av øðrum orsøkum ikki eru blivnar til veruleika. Eisini eru skip skift út við nýggj/nýggjari og samanleggingar av loyvum eru eisini farnar fram. Eitt yvirlit er gjørt í Skjali I, sum vísir, hvørji fiskasløg skipini hava loyvi/høvdu loyvi at fiska (skipan av loyvunum). JFK Seafood hevur fingið treytaða tilsøgn um at skifta Næraberg út við annað skip.

•   Virkin loyvi

-         Christian í Grótinum                                       P/F Chr. í Grótinum, Klaksvík

-         Norðborg                                                      P/F Hvalnes, Klaksvík

-         Krúnborg                                                      P/F Krúnborg, Tórshavn

-         Jupiter                                                           P/F Driftin, Gøta

-         Høgaberg                                                      P/F E.M. Shipping, Toftir

-         Finnur Fríði                                                    P/F Krosbrekka, Gøta

-         Tróndur í Gøtu                                               P/F Varðin, Gøta

-         Næraberg                                                      P/F JFK Seafood, Klaksvík

• Broytingar í veiðuorku. Øðrvísi feskfiskaflotanum, har fiskiskapurin er reguleraður við fiskidøgum, verður fiskiskapurin hjá uppsjóvarflotanum í mesta mun reguleraður við kvotum, svartkjaftur sum heild undantikin. Hesin munurin ger, at hugtakið “veiðuorka” í mun til tøkar fiskimøguleikar fær ein øðrvísi týdning í uppsjóvarflotanum enn í feskfiskaflotanum. Tað er avgerandi, at skipini halda seg innan fyri ásettu/tillutaðu kvoturnar.

Tað er tí ikki av tilvild, at landsstýrismaðurin sambært § 8, stk. 1 í lógini um vinnuligan fiskiskap fyri fiskiskap eftir uppsjóvar fiskasløgum hevur heimild at víkja frá yvirskipaðu regluni um, at veiðuorkan ikki skal økjast.

Hesi viðurskifti hava gjørt, at fyri uppsjóvarflotan er ikki, sum tað er fyri feskfiskaflotan, nøkur kunngerð, ið ásetir mát fyri veiðuorkuni. Í Skjali I er talva, sum vísir broytingarnar í sambandi við at nýggj/nýggjari skip eru komin í flotan.

• Loyvi ikki gingin á møti. Svarið til tann fyrsta spurningin lýsir, hvørjar umsóknir framvegis ikki eru endaliga avgreiddar. Umframt hesar hevur Fiskimálaráðið seinastu árini fingið aðrar umsóknir um veiðuloyvi til uppsjóvarfiskasløg, sum ikki hava verið gingnar á møti. Hetta hava verið umsóknir frá feløgum/borgarum, ið ikki hava havt skip framman undan umframt frá verandi loyvishavarum um eitt skip afturat. Harumframt hevur Fiskimálaráðið fingið nógvar áheitanir um at lata ídnaðarskipunum fiskiloyvi til uppsjóvarfiskasløg umframt at lata veiðuloyvi til nýggj ídnaðarskip við veiðurættinum til uppsjóvar fiskasløg. Eisini hevur Fiskimálaráðið havt til viðgerðar umsóknir um uppsjóvarfiskiskap, har skipið verður leiguskrásett undir føroyskum flaggi.

• Annað virksemi knýtt at umsóknunum. Í onkrari av umsóknunum, sum Fiskimálaráðið hevur fingið seinastu árini, hevur verið ført fram, at ein tilsøgn um innflutningsloyvi og veiðuloyvi til uppsjóvar fiskiskap kundi leggja grundarlag undir vinnuligum virksemi á landi. Fiskimálaráðið metti ikki, at tað var grundarlag fyri at tengja spurningin um innflutnings- og veiðuloyvi saman við einum møguligum virki.

Í hesum sambandi kann verða lagt afturat, at umframt Havsbrún, ið hevur virkað uppisjóvarveiðu til fiskamjøl í mong ár, standa partar av uppsjóvarvinnuni aftan fyri eitt virki í Kollafirði, sum skal virka uppsjóvarfiskasløg til matna. Tað hevur verið trupult at fingið virksemið at hanga saman fíggjarliga. Ein roynd hevur eisini verið gjørd at virka svartkjaft til surimi á landi, men tykist tann royndin ikki at hava hepnast.
 

Til spurning 2 

Spurningurin um, hvørjar møguleikar borgarar hava at luttaka í vinnuligum virksemi á jøvnum føti er sera viðkomandi. Í lógini um vinnuligan fiskiskap er ásett, at talið av veiðuloyvum í feskfiskaflotanum ikki skal økjast, samstundis sum ávísum borgarum/feløgum eru latin veiðurættindi. Innan fyri uppsjóvarvinnuna og aðrar partar við hevur landsstýrismaðurin møguleikar at lata nýggj loyvi, men sum heild hava landsstýrismenn brúkt henda møguleika varisliga, m.a. tí skiftandi landsstýri hava sum mál at skipa fiskivinnuna, soleiðis at hon er búskaparliga burðardygg. Hetta ber m. a. í sær, at tað ikki er grundarlag fyri at geva veiðuloyvi til skip, har fiskimøguleikarnir framman undan eru fulltroyttir.

Hesi viðurskifti gera tað trupult hjá øðrum – yngri sum eldri – enn teimum, ið framman undan eru við í flotanum, at koma framat í hesi vinnuni.

Ásannandi henda trupulleika havi eg tí heitt á bólkin, sum endurskoðar lógina um vinnuligan fiskiskap, at viðgera henda spurningin. Bólkurin skal m. a. viðgera og koma við uppskoti um, hvussu nýggj loyvi verða útskrivað; skulu tey fara til verandi loyvishavarar ella kunnu tey t.d. verða boðin út á uppboðssølu.

Arbeiðsbólkurin skal hava latið frágreiðing komandi summar, og vónandi verða góð hugskot, sum kunnu umsetast til praktiskan politikk.

            Skjal 1: Yvirlit yvir nýggj skip og skip, ið eru skift út

Málið avgreitt.